معرفی و دانلود کتاب ردپای هنر

معرفی کتاب ردپای هنر

در کتاب ردپای هنر نوشته‌ی ارغوان مرادی، شاهد بررسی و تحلیل دقیق معماری تعدادی از ابنیه‌ی تاریخی ایران‌زمین هستیم. هدف از نگارش این کتاب علاوه بر معرفی معماری ایرانی - اسلامی، ایجاد پیوندی دوباره میان آن و معماری مدرن بوده است.

درباره کتاب ردپای هنر

معماری ایرانی پیشینه‌ای طولانی دارد و در طول تاریخ از آن به‌عنوان بهترین و شاید بتوان گفت عالی‌ترین بخش هنر ایران یاد می‌شود. برتری هنر معماری ایرانیان خاصه در دوران هخامنشیان، پارت‌ها و ساسانیان نمود داشته است. ایرانیان این برتری را در دوران اسلامی نیز حفظ کرده‌اند.

در حال حاضر شاهد جدایی میان معماری مدرن ایرانی و معماری سنتی ایرانی هستیم که می‌توانیم از آن تحت عنوان فراموشکاری فرهنگی یاد کنیم. آیا تقدیر، اینگونه رقم خورده که تمام آن شکوه و عظمت را به دست فراموشی بسپاریم؟ چاره چیست؟ چطور می‌توان درصدد جبران این خلأ به‌وجود‌آمده برآمد؟

ارغوان مردانی در کتاب ردپای هنر به بررسی دقیق قابلیت‌های هنر معماری ایران در یکی از قدیمی‌ترین میادین ایران یعنی «میدان نقش جهان اصفهان» می‌پردازد.

مردانی بر این باور است که بهره‌گیری از نقوش اسلیمی و سایر نقوش تزیینی ابنیه‌ی تاریخی در گرافیک محیطی، معماری مدارس و شاداب‌سازی سایر فضاهای عمومی سبب معرفی هنر معماری سنتی ایران و پیوند مجدد با هویت ملی ایرانی می‌شود.

در بین بناهای‌ به‌جا‌مانده از ادوار گذشته، مساجد جایگاه ویژه‌ای دارند. از آنجایی که مسجد جایگاهی برای سجود و پرستش پروردگار است، در معماری این بنا همواره سعی بر آن بوده که آن حس روحانی و معنوی لحاظ شود. اهمیت این بنا سبب شده که در بخشی از کتاب ردپای هنر به بررسی معماری به‌کاررفته در «مسجد شیخ لطف‌الله» و «مسجد جامع عباسی» پرداخته شود.

کتاب ردپای هنر برای چه کسانی مناسب است؟

مطالعه‌ی این کتاب را به علاقه‌مندانِ هنر معماری پیشنهاد می‌کنیم.

در بخشی از کتاب ردپای هنر می‌خوانیم

هنر در عالم خیال پا به عرصه‌ی وجود می‌گذارد و این همان عالمی است که نه در عالم جسمانی است و نه در عالم روحانی، بلکه توسط نفس و در عالم نفسانی یعنی دنیایی مابین دو عالم فوق خلق می‌شود. کیفیت هنر بستگی تام به درجات تعالی نفس دارد. هرچه نفس در مراتب معنوی، بیشتر پیشرفت کرده باشد، هنر عالی‌تر و معنوی‌تر است و هرچه نفس به جسم و کمیت گرایش نشان دهد، خبر از مادیت و سنگینی دارد و با مراتب عالی، فاصله می‌یابد. لذا مراد از هنر معنوی آن هنری است که به مراتب روح و عالم بالا نزدیک‌تر است و یا به عبارت دیگر آن هنری که در راستا و سوی عوالم معنوی قرار دارد، طبعاً در درجات و مراتب گوناگونی قابل شناسایی است. لذا معنای هنر نیز در درجات معنوی آن قابل درک است و هرچه معنویت هنر بیشتر باشد، معنای آن عمیق‌تر و باطنی‌تر و به حقیقت نزدیک‌تر است. براساس دیدگاه صاحب‌نظران، مابین هنر معنوی، هنر قدسی، هنر اسلامی و هنر دینی تفاوت‌های ظریفی وجود دارد که در اساس به یک مرکز اشاره دارند ولیکن در نحوه برداشت و تفسیر هر صاحب‌نظر، تعاریف اختصاصی برای هر واژه پیش‌نهاد شده است. در هنر اسلامی به شیوه‌ای بی‌واسطه از معنویت درک می‌گیرد و به همین دلیل، هنر طریقت است تا هنر شریعت و استنباط هنر اسلامی بیشتر جنبه‌ای درونی و باطنی دارد و در نهایت این هنر تلاش می‌کند تا آنکه پیوند نفس را با عالم روح میسر سازد که این همان تقرب الهی است.

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار
فصل اول: مروری بر تاریخچه معماری ایرانی – اسلامی
مقدمه
مسجد و جایگاه آن در معماری ایرانی – اسلامی
ویژگی‌ها و تاریخچه هنر معماری اسلامی
معنا در معماری ایرانی اسلامی
تصویر در هنر معماری ایرانی اسلامی
درون‌مایه‌های هنر معماری ایرانی
تزئین‌ها در مساجد، سبک‌های چهارگانه در معماری ایرانی
رنگ در معماری ایرانی
فصل دوم: تاریخچه میدان نقش جهان اصفهان و مسجد جامع عباسی و مسجد شیخ لطف‌الله
آشنایی با ارسن نقش جهان اصفهان
معرفی و توصیف مسجد جامع عباسی
تزیینات مسجد جامع اصفهان
اشکال هندسی
معرفی و توصیف مسجد شیخ لطف الله
تکنیک‌ها و روش‌های تزیین کاشی‌کاری
نگاهی به تاریخچه اسلیمی و ختایی
مقدمه‌ای بر رموز نقوش اسلیمی
ویژگی حرکت دورانی مارپیچی اسلیمی‌ها
انواع طرح‌های اسلیمی
اجزای اسلیمی
تفاوت اسلیمی و ختایی
مفاهیم نمادین بین اسلیمی و ختایی‌ها
آرابسک
طرح‌های پیچکی
درخت زندگی
ترکیب نقوش اسلیمی در کاشیکاری مسجد جامع و شیخ لطف الله
عمده‌ترین آرایه‌ها و نقوش اسلیمی دو مسجد شیخ لطف الله و مسجد جامع
نقوش هندسی به کار رفته در ابنیه نقش جهان
گل شاه عباسی
رنگ در معماری اسلامی و ابنیه میدان نقش جهان
مفهوم رنگ آبی
مفهوم رنگ فیروزه‌ای
مفهوم رنگ زرد
مفهوم رنگ لاجورد
مفهوم رنگ سفید
مفهوم رنگ قرمز
مفهوم رنگ سبز
صفات رنگ
جنبه‌های زیبا‌شناسی رنگ‌ها
فصل سوم: چگونگی استفاده از نقوش تزیینی معماری ایرانی در گرافیک محیطی اماکن عمومی و مدارس
هنر در شهر
نشانه‌های شهری
گرافیک شهری
رنگ در شهر
نقاشی دیواری (دیوارنگاره)
هنر کمینه یا مینی مال
اهمیت مفهوم در آثار مینیمال آرت
ارتباط با مخاطب
میدان (دید، خوانش، تمیز)
موضوع و ارتباط اثر با محیط و مخاطب
شکل بستر اجرایی، فضا (باز و بسته)، مکان، زمان
زیباشناسی عناصر بصری
فصل چهارم: لزوم استفاده از نقوش تزیینی معماری ایرانی در گرافیک محیطی، در راستای تقویت هویت ملی و فرهنگی
هویت ملی ایرانی و نمود آن در معماری
فرهنگ و نسبت آن با محیط
هویت و نسبت آن با محیط
نقش هویّت و فرهنگ در طراحی محیط‌های شهری و عمومی در گرافیک محیطی
نقش گرافیک محیطی در هویت‌بخشی ملی
هویت فرهنگی، نیاز امروز جامعه
نقش مدرسه در تقویت هویت ملی
هویت ملی در عصر جهانی شدن
ضرورت انجام واکنش هوشمندانه در برابر فرایند جهانی شدن
نگرشی نو به جهانی شدن و هویّت
نتیجه‌گیری و پیشنهادات
منابع و مآخذ