معرفی و دانلود کتاب روش تحقیق گراندد تئوری: راه و روش نظریه‌پردازی در علوم انسانی

معرفی کتاب روش تحقیق گراندد تئوری: راه و روش نظریه‌پردازی در علوم انسانی

محسن ادیب حاج باقری در کتاب روش تحقیق گراندد تئوری، به بررسی شیوه‌های کیفی پژوهش در علوم‌انسانی و بهداشتی می‌پردازد. این اثر آموزشی یک راهنمای عملی برای انجام یکی از مهم‌ترین روش‌های اساسی تحقیق کیفی است و نویسنده نیز با استفاده از جدول‌ها، نمودارها و مصاحبه‌های کاربردی، تلاش می‌کند که انواع نظریه‌ها، پیش‌فرض‌ها، نمونه‌گیری، تجزیه‌وتحلیل، ارزیابی داده‌های کیفی، اشتباه‌های رایج و مثال‌های تجربی از روش تحقیق گراندد تئوری را به مخاطب آموزش دهد.

درباره‌ی کتاب روش تحقیق گراندد تئوری

یکی از مهم‌ترین کوشش‌های فکری و علمی نظام‌مند در فضای آکادمیک، انجام تحقیق و پژوهش است؛ چرا که از طریق این داده‌های فکری می‌توان به پرسش‌های علمی پاسخ داد و به پیشرفت دانش و توسعه‌ی جامعه کمک کرد. تحقیق‌ها معمولاً به روش کمی و مبتنی بر دست‌کاری، کنترل و اندازه‌گیری متغیرها انجام می‌شوند، اما یکی از مسئله‌های پیش‌روی پژوهشگرها، مواجهه با پدیده‌های غیرقابل‌اندازه‌گیری است. ازهمین‌رو در دو دهه‌ی اخیر، رویکردهای کیفی در تحقیق، به‌عنوان یک مسیر برای رسیدن به پرسش مطرح شده است، بااین‌حال، هنوز اطلاعات و دانش چندان محکمی درباره‌ی انواع روش‌های تحقیق کیفی در دسترس پژوهشگرها قرار ندارد. یکی از شاخص‌ترین روش‌های اساسی تحقیق کیفی، روش گراندد تئوری است. این تئوری باآنکه مورداستفاده‌ی فراوان نظریه‌پردازها و محقق‌ها قرار دارد، اما هنوز در جامعه‌ی علمی ایران چندان شناخته‌شده نیست. بااین‌حال محسن ادیب حاج باقری تلاش کرده با تألیف کتاب روش تحقیق گراندد تئوری، بر اساس تجربه‌های پژوهشی خود، منبعی کاربردی برای آموزش این شیوه‌ی مطالعه را در اختیار دانشجوها و کارشناسان قرار دهد.

این کتاب در هفت فصل نوشته شده و خوانندگان می‌توانند با مطالعه‌ی آن، هدف از تحقیق خود را توضیح دهند، راه‌های رسیدن به دانش، پیشینه‌ی روش تحقیق گراندد تئوری و تفاوت‌های اساس آن با روش‌های تحقیق کمی را بیان کنند، دلایل استفاده از گراندد تئوری و موارد کاربرد آن را شرح دهند، و دست‌آخر تعریفی از نظریه و انواع نظریه را ارائه کنند. در همین راستا، محسن ادیب حاج‌باقری، ابتدا کتاب خود را با تعریف تحقیق و نظریه شروع و سپس توضیح کاملی را درباره‌ی انواع نظریه‌ها ارائه می‌کند. او سپس به توضیح نظریه‌پردازی می‌پردازد و پیش‌فرض‌ها، عنصرهای اصلی و فرایند پردازش گراندد تئوری را شرح می‌دهد. در ادامه شیوه‌ی طراحی تحقیق، نمونه‌گیری در مطالعات کیفی و اشباع شدن و جمع‌آوری داده‌ها را یادآوری می‌کند و توصیفی کامل از فرایند تجزیه‌وتحلیل داده‌ها و ارزیابی کیفیت گراندد تئوری را پیش روی خواننده می‌گذارد. نویسنده‌ی کتاب روش تحقیق گراندد تئوری سپس به برخی از اشتباه‌های رایج در پردازش گراندد تئوری و خطرات آن اشاره می‌کند تا رفته‌رفته مخاطب یاد بگیرد که چگونه نظریه‌پردازی کند. محسن ادیب حاج‌باقری در فصل پایانی کتاب، مثالی عینی را از تحقیق به روش گراندد تئوری با موضوع تصمیم‌گیری بالینی: راهی برای توانمندسازی حرفه‌ای در پرستاری، ارائه می‌کند تا مخاطب کاربرد این شیوه‌ی پژوهش را با نمونه‌ای کاربردی فرابگیرد. کتاب روش تحقیق گراندد تئوری را انتشارات بشری با تأکید بر راه و روش نظریه‌پردازی در علوم‌انسانی و بهداشتی به چاپ رسانده است.

کتاب روش تحقیق گراندد تئوری مناسب چه کسانی است؟

این کتاب به پژوهشگرهای رشته‌های بهداشتی، پرستاری، پزشکی، علوم‌انسانی و دانشجوهای مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری این رشته‌ها پیشنهاد می‌شود.

با محسن ادیب حاج باقری بیشتر آشنا شویم

محسن ادیب حاج باقری متولد 1345 است و به‌عنوان استادیار در دانشگاه علوم پزشکی کاشان فعالیت دارد. از او تاکنون کتاب‌هایی در زمینه‌های پژوهشی منتشر شده که ازجمله بهترین آن‌ها می‌توان به «الکتروکاردیوگرافی برای پرستاران»، «الگوی توانمندسازی حرفه پرستاری»، «روش‌های تحقیق کیفی» و کتاب حاضر اشاره کرد.

در بخشی از کتاب روش تحقیق گراندد تئوری می‌خوانیم

هرگاه بخواهیم به تحقیق درباره پدیده‌ای بپردازیم باید از خود سؤال کنیم که آیا نیاز به فهم عمیق‌تر خصوصیات مربوط به این پدیده خاص وجود دارد؟ و آیا این پدیده قبلاً بررسی نشده است؟ جواب مثبت به این سؤالات یا سؤالات مشابه می‌تواند مناسب بودن گراندد تئوری را بعنوان روش تحقیق نشان دهد.

گراندد تئوری معمولاً در زمینه‌هایی به کار می‌رود که قبلاً تحقیق زیادی در مورد آن صورت نگرفته است، همچنین این روش برای کسب دیدگاه جدید در مورد زمینه‌های تحقیقاتی آشنا، استفاده می‌شود. تمرکز سؤال تحقیق گراندد تئوری بر این است که این پدیده چیست؟ سؤال تحقیق باید کلی بوده و بدون جهت‌گیری، پدیده مورد بررسی را مشخص سازد. در عین حال این سؤال باید انعطاف‌پذیری و آزادی لازم برای ژرفکاوی پدیده را فراهم آورد. پیش‌فرض این سؤال آن است که لااقل در این جامعه و این مکان، همه مفاهیم مربوط به پدیده هنوز تعریف نشده و یا لااقل روابط بین مفاهیم چندان توسعه نیافته است. به دلیل ماهیت گراندد تئوری، با پیشرفت جمع‌آوری و تحلیل داده‌ها ممکن است سؤال تحقیق اصلاح شود و کانون توجه مطالعه تغییر نماید. بنابراین طراحی یک سؤال تحقیق کاملاً دقیق در شروع کار، غیرممکن است. اگرچه محقق در ابتدا عمدتاً سؤالی کلی را در راستای شناخت پدیده مطرح می‌کند، عمدتاً در پی پاسخ به این سؤال است که فرایندهای اساسی اجتماعی و روانشناسانه‌ای که تعاملات را در یک عرصه خاص توضیح می‌دهند کدامند؟ در تحقیق ادیب (1383) در زمینه قدرت حرفه‌ای در پرستاری، سؤال اصلی که ذهن محقق را به خود مشغول داشته بود عبارت از آن بود که مفهوم قدرت در پرستاری چیست؟ سپس این سؤال بدین گونه توسعه یافت که چه فرایندها، عوامل یا استراتژی‌هایی بر قدرت حرفه‌ای در پرستاری تأثیر دارند؟

فهرست مطالب کتاب

فصل اول: تحقیق و نظریه‌ها
هدف از تحقیق چیست؟
روش تحقیق گراندد تئوری
پژوهش تأبیدکننده
فلسفه و پیشینه گراندد تئوری
نظریه چیست؟
انواع نظریه
خلاصه فصل
فصل دوم: نظریه‌پردازی و گراندد تئوری
گراندد تئوری: راه و روش نظریه‌پردازی
چه وقت از روش گراندد تئوری استفاده کنیم؟
تعامل نمادین
پیش‌فرض‌های گراندد تئوری
خلاصه فصل
فصل سوم: فرایند پردازش گراندد تئوری
عناصر اصلی گراندد تئوری
فرایند پردازش گراندد تئوری
طراحی تحقیق
انتخاب شرکت‌کنندگان و جمع‌آوری داده‌ها
نمونه‌گیری در مطالعات کیفی
حجم نمونه و چگونگی تعیین آن
نمونه‌گیری تئوریک
اشباع شدن داده‌ها
جمع‌آوری داده‌ها
مصاحبه
تهیه و تکمیل راهنمای مصاحبه
یادداشت‌های عرصه
روش نظریه‌پردازی
فرایند تجزیه و تحلیل داده‌ها
خلاصه فصل
فصل چهارم: ارزیابی کیفیت گراندد تئوری
روایی و پایایی
ارزیابی داده‌های کیفی
مقبولیت پژوهشگر
درگیری طولانی‌مدت و مشاهده مداوم
ارزیابی کیفیت گراندد تئوری
راهنمای نقد و ارزیابی کیفیت گراندد تئوری
خلاصه فصل
فصل پنجم: اشتباهات رایج در پردازش گراندد تئوری
خطرات و اشتباهات رایج در کاربرد روش گراندد تئوری
انواع اشتباهات رایج
خلاصه فصل
فصل ششم: چگونه نظریه‌پردازی کنیم؟
چگونه نظریه‌پردازی کنیم؟
خلاصه فصل
فصل هفتم: مثالی از گراندد تئوری
تصمیم‌گیری بالینی: راهی برای توانمندسازی حرفه‌ای در پرستاری
روش تحقیق
نتایج
بحث و نتیجه‌گیری
منابع