معرفی و دانلود کتاب زن و سینما

معرفی کتاب زن و سینما

کتاب زن و سینما دربردارنده‌ی چندین مقاله‌ی فمینیستی است که می‌کوشند با دیدی انتقادی نقش زنان در سینما و بازنمایی تصویر آنان در فیلم‌ها را بررسی کنند. در این کتاب منتقدان و نظریه‌پردازان سرشناسی همچون لارا مالوِی و ای. آن کاپلان، تئوری‌ها و ایده‌هایشان را در مورد سینما ارائه کرده‌اند. همچنین ساختارشکنی سینمای مارگریت دوراس و فیلم بیل را بکشِ کوئنتین تارانتینو مورد نقد و تحلیل قرار گرفته است.

درباره‌ی کتاب زن و سینما

با آن‌که سینما در اوایل قرن بیستم شکل گرفت و دنیا را تسخیر کرد، اما پذیرش زنان به‌عنوان انسان‌هایی مستقل و دارای هویت و ارائه‌ی تصویری واقعی از آن‌ها، ده‌ها سال بعدتر اتفاق افتاد. تا پیش از دهه‌ی 1970، زنان معمولاً فقط به‌عنوان بازیگر در فیلم‌ها حضور داشتند. نقش‌هایی هم که به آن‌ها محول می‌شد کاملاً کلیشه‌ای بود؛ زنانی اغواگر، دخترانی معصوم یا مادرانی نگران. در بخش فنی هم اجازه‌ی ورود به زنان داده نمی‌شد و تقریباً هیچ زن کارگردان یا نویسنده‌ی سرشناسی در آن دوران وجود نداشت.

در نهایت، جنبش‌های اجتماعی و انقلاب‌های جنسی دهه‌ی هفتاد، عمیقاً بر روی سینما تأثیر گذاشت و باعث شد تمام این کلیشه‌ها برهم بخورد. زنانِ فیلم‌ها به دنیای واقعی نزدیک‌تر شدند و هویت پیدا کردند. هم‌زمان تعداد قابل‌توجهی کارگردان، نویسنده، تدوینگر و فیلم‌بردار زن آموزش دیدند و توانستند وارد سیستم فیلم‌سازی شوند. در نتیجه، سینما شکل دیگری به خود گرفت و توانست تصویر حقیقی‌تری از زنان ارائه دهد. در آن زمان نقد فمینیستی هم از حوزه‌ی ادبیات به سینما وارد شد و منتقدین و نظریه‌پردازان زن، دیدگاه‌هایشان را در مورد سینمای جدید ابراز کردند و کوشیدند آن را اصلاح کنند. منیژه نجم عراقی، مرسده صالح‌پور، نسترن موسوی و مهرناز صمیمی، تعدادی از همین مقالات فمینیستی و انتقادی را در کتاب زن و سینما گردآوری کرده‌اند. این مقالات تصویری که فیلم‌ها از زنان ارائه می‌دهند را نقد می‌کنند و خواهان نقشی جدی‌تر و جدیدتر برای زنان هستند.

منیژه نجم عراقی، مرسده صالح پور، نسترن موسوی و مهرناز صمیمی همگی پژوهشگر حوزه‌ی زنان هستند و در این زمینه می‌نویسند و ترجمه می‌کنند. این مترجمین در راستای دغدغه‌هایشان به سراغ مدیوم سینما رفته‌اند و کوشیده‌اند از منظری فمینیستی به آن وارد شوند و حضور زنان در این صنعت را بررسی کنند. ماحصل تلاش آن‌ها، کتاب زن و سینما است که متشکل از چند مقاله‌ی انتقادی از مهم‌ترین نظریه‌پردازان زن سینما است. این کتاب سه بخش دارد:

بخش اول کتاب که به نظریه‌ی فمینیستی فیلم اختصاص دارد، از سه مقاله‌ی تئوریک تشکیل شده: در یکی از مقالات لارا مالوی تاریخچه‌ی سی ساله‌ی این نظریه را بازخوانی و مرور می‌کند و می‌کوشد بار دیگر در آن بیندیشد و ضعف‌ها و اشتباهات آن را بیابد. در نوشته‌ی دیگر، ای. آن کاپلان تلاش کرده از دیدگاه فمینیسم جهانی به جایگاه این تئوری نگاهی بیاندازد و در مقاله‌ی بعد، گرترود کُخ جنبه‌های متفاوت و گسترده‌ی آن را بررسی می‌کند. بخش دوم این کتاب در مورد تحلیل فیلم است. در این قسمت مقاله‌ای از وندی کوزل گنجانده شده که در مورد خشونت‌ورزی علیه زنان و بازنمایی آن در رسانه و سینماست. مقاله‌ی بعدی سینمای مارگریت دوراس را مدنظر قرار داده و شکستن کلیشه‌های مردانگی و زنانگی را در سینمای این رمان‌نویس برجسته بررسی می‌کند. مقاله‌ی دیگر به فیلم معروف تارانتینو، بیل را بکش می‌پردازد و ساختارشکنی او و انتخاب یک قهرمان زن برای فیلمی اکشن را تحلیل می‌نماید. بخش سوم کتاب زن و سینما، دربردارنده‌ی مقاله‌ای از لارا مالوی درباره‌ی لذت بصری و سینمای روایی است. همین‌طور گفتگویی خواندنی با سینماگر زن آلمانی، مارگارته فون تروتا (کارگردان فیلم‌های هانا آرنت و آبروی ازدست‌رفته‌ی کاترینا بلوم)، انجام شده است.

کتاب زن و سینما، پس از انتشار با استقبال خوبی از سوی پژوهشگران و منتقدین مواجه شد و مورد توجه آن‌ها قرار گرفت. این اثر را نشر چشمه چاپ و عرضه کرده است.

کتاب زن و سینما برای چه کسانی مناسب است؟

این کتاب به پژوهشگران حوزه‌ی زنان، دانشجویان و علاقه‌مندان به سینما پیشنهاد می‌شود.

در بخشی از کتاب زن و سینما می‌خوانیم

سینمای فمینیستی و مبارزه‌جویانه، که در اولین مرحله‌ی فیلم‌سازی زنان پا گرفت، از لحاظ سیاسی با جنبش زنان مرتبط بود؛ یعنی از این جنبش نشئت گرفته بود و بدون آن معنایی نداشت. به همین علت نیز تماشاگران و فیلم‌سازان در کوتاه‌مدت دارای هدف مشترکی بودند. شمارِ زیادی از این فیلم‌ها با هدف تهییج سیاسی، روشنگری، ترغیب به شرکتِ فعالانه در گردهمایی‌های زنانه یا بحث و تظاهرات و خلاصه برای مخاطبانی دگراندیش ساخته شده بود. این‌گونه فیلم‌ها در نهایت هدفی جمعی را تعقیب می‌کرد؛ یعنی در پی بیان علایق همه‌ی زنان و پیش‌برد مبارزه‌ی آن‌ها بود.

زیباشناسی ابزارنگار به دنبال دست‌یابی به مخاطبان گسترده است. فیلم‌هایی که در پی چنین هدفی هستند در موقعیت متناقضی قرار می‌گیرند؛ اگر در پی مخاطبان وسیع باشند، باید خود را تا حدی با آنان تطبیق دهند که مورد بی‌اعتمادی قرار نگیرند، و اگر حاضر به سازگاری نباشند، از عهده‌ی رسالت خود برنخواهند آمد، زیرا به مخاطبانِ خود دسترسی نمی‌یابند. سر کردن با چنین تعارضی برای هیچ‌کس و به‌ویژه برای فیلم‌سازان فمینیستی که می‌خواهند عُلقه‌های سیاسی جمعی و اصول زیبایی‌شناسی رادیکال فردی، هر دو، را بدون آشتی‌ دادن با یکدیگر حفظ کنند به‌هیچ‌وجه آسان نیست. به این ترتیب، زنی که در کارِ آفرینشِ زیبایی است هر چه رادیکال‌تر و به مفاهیم آرمانی خودسالاری، تحققِ خود و رهایی ذهنیت پای‌بندتر باشد، به همان نسبت با تناقض بیش‌تری روبه‌رو خواهد شد. درک فیلم‌هایی که از لحاظ زیبایی‌شناسی بسیار پیشرفته‌اند آسان نیست، زیرا نه‌تنها پیام‌های زیبایی‌شناختی پیچیده‌ای دارند که باید آن‌ها را مانند زبانی نو آموخت، بلکه ذهنیتی گسترده و رادیکال را هم ارائه می‌دهند.

فهرست مطالب کتاب

پیش‌گفتار ویراست دوم
پیش‌گفتار ویراست نخست
بخش اول: نظریه‌ی فیلم
نگاهی دیگر: جنبه‌های نظریه‌ی فمینیستی سینما / گرترود کُخ / مرسده صالح‌پور
فمینیسم‌های جهانی و موقعیت نظریه‌ی فمینیستی فیلم / ای. آن‌ کاپلان / منیژه نجم‌عراقی
نگاهی به گذشته از منظر حال: بازاندیشی نظریه‌ی فمینیستیِ فیلمِ دهه‌ی هفتاد میلادی / لارا مالوِی / نسترن موسوی
بخش دوم: تحلیل فیلم
ازهم‌پاشیدگی خانواده: رسانه، ناسیونالیسم، و مسئله‌ی تأثیر فمینیستی / وندی کوزول / نسترن موسوی
چرا فیلم‌های بد را می‌پسندیم؟ فریگا هاوگ و بریگیته هیپفل / مرسده صالح‌پور
ساخت‌شکنیِ مردانگی و زنانگی در فیلم‌های مارگریت دوراس / میشل رویه / منیژه نجم‌عراقی
بیل را بکش کوئنتین تارانتینو: تولد یک زن قهرمان یا دمونتاژ نظریه‌ی فمینیستی فیلم؟ / پاتریشیا فایزه / منیژه نجم‌عراقی و نسترن موسوی
بخش سوم: پیوست‌ها
گفت‌وگو با مارگارته فون ‌تروتا گوردون شفر / مرسده صالح‌پور
لذت بصری و سینمای روایی / لارا مالوِی / منیژه نجم‌عراقی
فرهنگ اصطلاحات
فرهنگ نام‌ها
گوناگون: درباره‌ی زنان در عرصه‌ی فیلم
فهرست گزیده‌ای از فیلم‌های‌ زنان
واژه‌نامه‌ی فارسی به انگلیسی و آلمانی
واژه‌نامه‌ی انگلیسی به آلمانی و فارسی
منبع‌شناسی زن و سینما در ایران