معرفی و دانلود کتاب مثل‌هایی از نظیری نیشابوری

معرفی کتاب مثل‌هایی از نظیری نیشابوری

در کتاب مثل‌هایی از نظیری نیشابوری اثر روانتا کیان، تعدادی از ابیات مثل شده و مشهور نظیری نیشابوری جمع‌آوری شده، که البته مثل‌های موجود در دیوان نظیری نیشابوری منحصر به این مقدار نیست.

نظیری از پیشگامان «طرز» یا «طرزنو» در ادبیات فارسی است هر چند این سبک در دوران او هنوز سال‌های آغازین بروز و ظهور خود را تجربه می‌کرد و فرم نهایی و متعالی خود را نیافته بود، اما نوآوری‌ها و بدایع کار نظیری و تصویرهای زنده او که در بیشتر غزل‌هایش به چشم می‌خورد از هر نظر قابل توجه و تعمق است و در یک کلام به زبان ادبا، خون از رگ اندیشه چکاندن‌های نظیری و برخی از شاعران هم عصر و نسل او بود که کوره راه سال‌های آغازین پیدایش «طرزنو» را به جاده‌ای هموار مبدل ساخت.

از نشانه‌های قدرت و توانمندی ادبی نظیری نیشابوری تسلط به مضامین مورد نیاز اجتماعی است و نمودهایی مانند ضرب‌المثل شدن اشعار نظیری و تأیید شعرا و نیز استناد کتب معتبر ادبی و فرهنگ‌ها به این ابیات نظیری شاهد مدعا است. نظیری در استفاده بسیاری از مهارت‌های کاربردی، ظرافت‌های ادبی و شاعرانه، و خصوصاً کاربردی کردن زبان حرفه‌ای ادبی در زبان روزمره گفتار و عامیانه مردم و همچنین بلعکس کاربرد کلمات، اصطلاحات و مفاهیم و ساختمان‌های ادبی محاوره‌ای در زبان تخصصی ادبی شاعرانه به شکل حرفه‌ای بی‌نظیر بوده است و گزافه نخواهد بود که او را سلطان مثل اجتماعی بدانیم، آنچه در ادبیات نظیری نیشابوری خلق گردید ضرب‌المثل مردم و یا ادبا شد و بسیاری از نقل کنندگان حتی نمی‌دانند که اصل شعر از کیست.

در همین رابطه گفته‌اند که «بر اثر استفاده فوق‌العاده شاعران سبک هندی به ایجاز و مضمون سازی صرف، استقلال بیت‌های غزل در این شیوه بیش از همه سبک‌ها منجر شده است که اغلب تک بیت‌های بازمانده از شاعران پیرو این سبک به علت زبان گفتاری و فشرده آن و برخورداری از مضمون‌های عام و کلی به صورت ضرب‌المثل در بین مردم رایج شده است. هر چند مجموعه کامل اشعار نظیری نشان می‌دهد او را نمی‌توان و نباید به یک سبک منحصر و محدود نمود.

در بخشی از کتاب مثل‌هایی از نظیری نیشابوری (Idioms Of Naziri Nishabory) می‌خوانیم:

مبارک پی هوایی کز دیار دوستی خیزد
که بی بال و پر آن جا مرغ در پرواز می‌آید
مصرع دوم این بیت «بی بال و پر پریدن» بسیار معروف شده است و در کتب مختلف و افواه تکرار و مثل شده است. صورت‌های محتلف دستکاری شده و مثل آن عبارتد از:
که بی بال و پر آن جا مرغ در پرواز می‌آید
خوش هوایی که بی بال و پر / آن جا مرغ در پرواز می‌آید
خوش هوایی که بی بال و پر / آن جا مرغ در پرواز آید
خوش هوایی که / بی بال و پر / مرغ در پرواز آید
استفاده از عبارت «بی بال و پر پریدن» از ظرافت‌های فنی نظیری می‌باشد.