معرفی و دانلود کتاب کینو - آگورا: مونتاژ

معرفی کتاب کینو - آگورا: مونتاژ

ژاک اومون در کتاب کینو - آگورا: مونتاژ درباره‌ی تدوین و مونتاژ از آغاز سینما تا عصر دیجیتال صحبت می‌کند. او در این کتاب بیشتر به فیلمسازان و نظریه‌پردازان شوروی در دهه‌ی 20 میلادی می‌پردازد. افرادی چون سرگئی آیزنشتاین، لف کولشف و وسیوالاد پودوفکین. او در کنار طرح مباحث نظری، از فیلم‌های کارگردانانی چون الکساندر سوکوروف، ژان لوک گدار و عباس کیارستمی مثال‌هایی می‌آورد.

درباره‌ی کتاب کینو - آگورا: مونتاژ

ژاک اومون (Jacques Aumont)، یکی از پیشگامان مطالعات فیلم در فرانسه، ابتدا منتقد فیلم در مجله‌ی «کایه دو سینما» بود. پایان‌نامه‌ی او با عنوان «مونتاژ آیزنشتاین» در سال 1980 منتشر شد. پس از کار در مجله‌، اومون در دانشگاه‌های لیون، دانشگاه پاریس 3، مدرسه‌ی ملی هنرهای زیبا و... به تدریس پرداخت. در سال 2014 تیموتی بارنار، دبیر مجموعه‌ی کینو - آگورا از اومون خواست که کتابی درباره‌ی مونتاژ بنویسد. او که پایان‌نامه‌ای در همین حوزه نوشته بود، به این موضوع بازگشت و به چند نکته‌ی مهم رسید. نکاتی که در کتاب کینو – آگورا: مونتاژ (Montage) بیان شده‌اند.

از نظر ژاک اومون، مونتاژ در تئوری دیگر وجود خارجی ندارد و نمی‌توان آن را یکی از اصول زیباشناختی سینما دانست. البته در عمل، مونتاژ پیشرفت‌هایی داشته است و بسیاری آن را با تدوین اشتباه می‌گیرند. فیلم‌سازان عصر حاضر عقیده دارند که با تدوین می‌توانند هر کاری در فیلمشان انجام دهند و لزومی ندارد که از دید نظری، به امر تدوین نگاه کنند. در حقیقت اگر بخواهیم به‌طور کلی نگاه کنیم، بسیاری از مفاهیم در سینما فقط به کار گرفته می‌شوند و هیچ‌کس تئوری آن‌ها را بررسی نمی‌کند. مفاهیمی چون مونتاژ، دکوپاژ و میزانسن. کتاب کینو - آگورا: مونتاژ، تلاشی است برای علمی کردن و تئوریزه کردن سینما.

یکی از نام‌هایی که بارها در کتاب کینو - آگورا: مونتاژ به آن برمی‌خورید، سرگئی آیزنشتاین است. او که در اواخر قرن نوزدهم متولد شد، از جوانی شیفته‌ی تئاتر و هنر بود. وی در سال 1920 به تئاتر کابوکی و مطالعه‌ی هیروگلیف ژاپنی علاقه‌مند شد و بعدها اظهار کرد همین توجه به نمادگرایی، یکی از اصلی‌ترین مؤلفه‌هایش در مونتاژ به شمار می‌رود. او بود که پنج روش مونتاژ را مشخص و در فیلم‌های خود اجرا کرد. کسانی که می‌خواهند به صورت عملی با مفهوم مونتاژ روبه‌رو شوند، باید در کنار خواندن کتاب ژاک اومون، فیلم‌های آیزنشتاین را نیز ببینند.

همچنین آیزنشتاین اولین فردی بود که به ریشه‌ی واژه‌ی «مونتاژ» در زبان فرانسوی توجه نشان داد. به زبان ساده می‌توان مونتاژ را «سرهم‌بندی» دانست. این واژه نخستین بار در لوله‌کشی و ماشین‌آلات استفاده شد و بعدها در هنر، برای پیوند تک‌تک‌ قطعات اثر هنری (فیلم، موسیقی یا تصویر) به کار گرفته شد. مفهوم مونتاژ‌ در اتحاد جماهیر شوروی گسترش یافت؛ مخصوصاً با مدرسه‌ی فیلم مسکو و لف کولشوف. پس از او فیلم‌سازانی چون آیزنشتاین و پودوفکین از نظرات او تأثیر گرفتند و در کنار هم جنبش مونتاژ شوروی را به وجود آوردند. آرای آیزنشتاین تکنیک‌های تدوین فیلم را تغییر داد و در جنبش‌های موج نو در فرانسه و هالیوود مؤثر بود. ژاک اومون در کتاب کینو - آگورا: مونتاژ، از این نظریه‌پرداز سینما و افراد دیگری چون بازن، پازولینی و گدار بیشتر می‌گوید.

نشر لگا این کتاب را با ترجمه‌ی مهدیس محمدی در مجموعه‌ی کینو - آگورا به انتشار رسانده است.

درباره‌ی مجموعه‌ی کینو – آگورا

مجموعه‌ی کینو - آگورا (Kino-Agora Series) تحت سرپرستی کریستین کیتلی منتشر می‌شود و در ایران، مازیار اسلامی عهده‌دار نظارت بر این مجموعه است. نویسندگان این مجموعه در میان بهترین و مشهورترین نویسنده‌های سینما در جهان قرار می‌گیرند و در ایران نیز شناخته‌شده هستند. هدف از تألیف چنین مجموعه‌ای بررسی سیر تکوین این اصطلاحات در تاریخ سینما و تحول آن‌ها در عصر امروز است. رویکرد نویسندگان در این کتاب تبارشناسانه محسوب می‌شود؛ یعنی با مطالعه‌ی این مجموعه تبار و خاستگاه این مفاهیم شناخته می‌شوند. نام مجموعه ترکیبی است از دو کلمه‌ی کینو (سینما) و آگورا (میدان معروفی در یونان باستان که محل گردهم‌آیی و بحث بود). در این مجموعه درباره‌ی سینما و مطالعات آن تأمل می‌شود. برخی کتاب‌های مجموعه‌ی کینو - آگورا عبارتند از: «دکوپاژ»، «زندگی مؤلف»، «میزانسن»، «مونتاژ»، «بدن به مثابه‌ی شیء سینمایی»، «سینه‌فیلیای نوین» و «چرخش کینماتیک».

کتاب کینو - آگورا: مونتاژ برای چه کسانی مناسب است؟

علاقه‌مندان به تئوری سینما، از خواندن کتاب کینو - آگورا: مونتاژ بهره‌ی فراوانی خواهند برد.

در بخشی از کتاب کینو - آگورا: مونتاژ می‌خوانیم

واژۀ «مونتاژ» در زبان فرانسه ابتدا در رابطه با ماشین‌آلات و لوله‌کشی استفاده می‌شد. سرگئی آیزنشتاین، که در سال 1923 پا جای پای دیگران گذاشت و به استفاده از این واژه روی آورد، اولین کسی بود که توجه‌اش به ریشه و منشأ آن جلب شد و فوراً نتایج و استنباط‌های جسورانه‌ای را از دل آن بیرون کشید. حالا تقریباً بعد یک قرن از این ماجرا، آن‌قدر واژۀ مونتاژ در سینما برجسته و متداول شده که سخت بتوان تصور کرد معنای اولیۀ آن چنین چیزی بوده باشد؛ حق با آیزنشتاین بود که می‌گفت این واژۀ زیبا هر آنچه که برای دستیابی به موفقیت لازم است، با خود دارد. تغییر زاویه‌دید، حین فیلم‌برداری از یک رویداد واحد، فقط ابزار نشانه‌شناسانه و زیبایی‌شناسانه‌ای نبود که به‌واسطۀ آن تصاویر متحرک برادران لومیر و دیگرانی همچون آن‌ها بتوانند از نفرین ضبط ردپای زمانی_ ‌مکانیِ خالص و دست‌نخوردۀ یک رویداد فرار کنند، بلکه منشأ ایده‌ای از نما، و ایدۀ متناظر با آن، یعنی مونتاژ، نیز بود. طی بیست سال گذشته، چندین و چند پژوهشگر به وجود «منظره»هایی در کاتالوگ فیلم‌های لومیرها اشاره کرده‌اند که شامل چندین برداشت است. در موارد زیادی این امر، بیش از آنکه تصمیمی برنامه‌ریزی‌شده باشد، فی‌البداهه یا حتی تصادفی بوده است. وقتی که فیلم‌بردار، آقای لوبه، در مسابقۀ دو و دوشس ائوستا در نمایشگاه متوجه شد که جایگاهی که در حین انتظار برای ورود این شخصیت‌ها انتخاب کرده مطلوب نیست، به‌سادگی تغییر مکان داد و چون او قادر نبود از این شخصیت‌های مهم بخواهد لحظۀ ورودشان را از نو تکرار کنند، در «زمان واقعی» تغییر مکان داد و ردپایی از این تغییر مکان را در اختیار ما گذاشت: او برای لحظه‌ای کوتاه، یعنی زمانی که صرف جابه‌جایی‌اش شد، فیلم نگرفت. برای تماشاگر فیلم لومیرها، در آن زمان، یک نقص و سوراخی در تاروپود معمول فیلم بود. برای پذیرش آن لازم بود تماشاگر (شاید برای ادراک، و قطعاً برای تحمل) تلاش کند. برای یک مورخ سینما، این همان نقطۀ آغاز مونتاژِ نماها با یکدیگر است.

فهرست مطالب کتاب

مقدمۀ دبیر مجموعه
مونتاژ
مونتاژ قاعده‌محور، مونتاژ ممنوع، مونتاژ اندک
مکتب مونتاژ
سرنوشت مونتاژ
«فرمی که می‌اندیشید»
پی‌نوشت‌ها
نمایه