معرفی و دانلود کتاب آیزایا برلین، میلتون فریدمن و جان راولز در نگاهی کوتاه: دفتر دوم مجموعه اندیشه در بحران

معرفی کتاب آیزایا برلین، میلتون فریدمن و جان راولز در نگاهی کوتاه: دفتر دوم مجموعه اندیشه در بحران

کتاب آیزایا برلین، میلتون فریدمن و جان راولز در نگاهی کوتاه، نقدی است بر اندیشه‌ی لیبرال، نئولیبرالیسم و سرمایه‌داری مدرن. شهریار زرشناس در این کتاب به بررسی اندیشه‌های سه متفکر پرداخته و نقد تندی بر آرا و نظرات آن‌ها ارائه می‌دهد. پرداختن به اندیشه‌های سیاسی عصر مدرن از آن جهت اهمیت دارد که درک بهتری از ساختارهای قدرت در ما ایجاد می‌کند و به واسطه‌ی شناخت اصول فلسفه‌ی سیاسی می‌توانیم قدم بزرگی در راستای حقوق بشر، عدالت اجتماعی و آزادی‌های مدنی برداریم.

درباره‌ی کتاب آیزایا برلین، میلتون فریدمن و جان راولز در نگاهی کوتاه

شهریار زرشناس، روزنامه‌نگار، نویسنده و پژوهشگر ایرانی در حوزه‌ی ادبیات، فرهنگ، سیاست و فلسفه است. او به دلیل نگاه انتقادی‌اش به لیبرالیسم، نئولیبرالیسم و سرمایه‌داری مدرن مشهور است و بر همین اساس، کتاب آیزایا برلین، میلتون فریدمن و جان راولز در نگاهی کوتاه را به رشته‌ی تحریر درآورده است. این سه متفکر هر کدام دیدگاه‌های متفاوتی را در فلسفه‌ی سیاسی ارائه می‌دهند و زرشناس با لحنی تند و کوبنده نظریه‌های آنان را نقد می‌کند.

آیزایا برلین یکی از برجسته‌ترین فیلسوفان سیاسی قرن بیستم بود که به دلیل دفاع از پلورالیسم (کثرت‌گرایی) ارزشی و تحلیل دو مفهوم آزادی مثبت و آزادی منفی شهرت دارد. این اندیشمند برجسته معتقد بود که آزادی منفی به معنای عدم مداخله در امور فردی است؛ در حالی که آزادی مثبت به توانمندسازی افراد برای تحقق اهدافشان اشاره دارد. از نظر شهریار زرشناس، مفهوم پلورالیسم ارزشی چندان روشن نیست و در آن تناقضی وجود دارد. چراکه از یک سو بر تنوع ارزش‌ها تأکید داشته و از سوی دیگر نمی‌تواند معیارهای مشخصی برای اولویت‌بندی آن‌ها ارائه دهد. شهریار زرشناس در کتاب آیزایا برلین، میلتون فریدمن و جان راولز در نگاهی کوتاه، دیدگاه برلین درمورد روشنگری را بیش از حد بدبینانه قلمداد کرده و او را به داشتن ارتباطات نزدیک با محافل صهیونیستی و نقش‌آفرینی در زمینه‌سازی برای تأسیس رژیم صهیونیستی متهم می‌کند.

میلتون فریدمن دومین اندیشمندی است که زرشناس در کتاب آیزایا برلین، میلتون فریدمن و جان راولز در نگاهی کوتاه، به سراغ آن می‌رود. فریدمن یکی از برجسته‌ترین اقتصاددانان قرن بیستم بود که به دلیل دفاع از بازار آزاد و نظریه‌ی کاهش دخالت دولت بر اقتصاد شهرت دارد. شهریار زرشناس، فریدمن را یکی از معماران نئولیبرالیسم می‌داند که سیاست‌هایش به بحران‌های اقتصادی جهانی دامن زده است. به عقیده‌ی زرشناس، نظریات فریدمن باعث افزایش شکاف طبقاتی و تمرکز ثروت در دست اقلیت شده است. همچنین از نظر او نادیده گرفتن نقش دولت در عدالت اجتماعی، باعث بی‌ثباتی اقتصادی و وارد شدن آسیب به طبقات فرودست خواهد شد.

در بخش سوم کتاب آیزایا برلین، میلتون فریدمن و جان راولز در نگاهی کوتاه، به جان راولز می‌رسیم. فیلسوفی که نظریه‌ی عدالت به‌عنوان انصاف را مطرح کرده و در کتاب نظریه‌ی عدالت، تلاش کرد تا اصولی را برای توزیع عادلانه‌ی منابع در جامعه ارائه دهد. شهریار زرشناس معتقد است که نظریه‌ی عدالت راولز در چارچوب لیبرالیسم قرار دارد و به نوعی نسبی‌گرایی اخلاقی دامن می‌زند که می‌تواند باعث تضعیف ارزش‌های سنتی و دینی شود. او بر این باور است که راولز در نظریه‌ی خود، نقش فرهنگ سنت‌های اجتماعی را نادیده گرفته و عدالت را صرفاً بر اساس اصول انتزاعی تعریف کرده است. شهریار زرشناس، راولز را یکی از متفکران هم‌سو با نظام سرمایه‌داری می‌داند که نظریه‌اش در نهایت به توجیه نابرابری‌های اقتصادی منجر می‌شود.

کتاب آیزایا برلین، میلتون فریدمن و جان راولز در نگاهی کوتاه، دفتر دوم مجموعه‌ی اندیشه در بحران است. انتشارات سوره مهر این کتاب را منتشر کرده و در دسترس مخاطبان قرار داده است.

کتاب آیزایا برلین، میلتون فریدمن و جان راولز در نگاهی کوتاه برای چه کسانی مناسب است؟

این کتاب می‌تواند برای علاقه‌مندان به مباحث مرتبط با فلسفه‌ی سیاسی جذاب باشد. علاقه‌مندان به اقتصاد سیاسی و منتقدان مدرنیته و سرمایه‌داری نیز از مطالعه‌ی این کتاب لذت خواهند برد.

در بخشی از کتاب آیزایا برلین، میلتون فریدمن و جان راولز در نگاهی کوتاه: دفتر دوم مجموعه اندیشه در بحران می‌خوانیم

لیبرال‌های کلاسیک مدعی بودند که فردانگاری و آزادی لیبرال‌ سرمایه‌دارانه مطلوب آن‌ها آزادی و عدالت را برای همۀ مردم تأمین می‌کند. آدام اسمیت مدعی بود که در اجتماع سرمایه‌داری، افراد انسانی در ذیل مفهوم لیبرالی آزادی و با دنبال کردن سودجویی خودخواهانه، ضمن دنبال کردن سود شخصی و فردی خود، سود جمعی را نیز محقّق می‌کنند، زیرا (به قول آدام اسمیت) یک دست نامرئی وجود دارد که منفعت‌طلبی‌های خودخواهانه و سودجویانۀ آدمیان را با یکدیگر هماهنگ می‌کند. اسمیت و بسیاری از لیبرال‌های کلاسیک معتقد بودند میان آزادی‌خواهی سودانگارانۀ لیبرال‌ سرمایه‌دارانه و عدالت اجتماعی الزاماً تضادی وجود ندارد. بسیاری از لیبرال‌های کلاسیک معتقد بودند می‌توان مفهوم آزادی لیبرالی را با مفهوم عدالت اجتماعی جمع کرد و تقابل ذاتی و بنیادینی میان این دو مفهوم وجود ندارد.

لیبرالیسم کلاسیک شعار و وعدۀ تأسیس جامعه‌ای آزاد و عادلانه و مرفه و مترقی و جهانی صلح‌آمیز را می‌داد و مدعی بود لیبرالیسم کلاسیک چنین جامعه‌ای را به وجود خواهد آورد. آیزایا برلین، در مقام یک اندیشمند نئولیبرالیست، مدعی است میان ارزش‌ها و مطلوب‌های اخلاقی‌ای نظیر آزادی، عدالت، سعادت، کمال و رفاه تضادی بنیادین وجود دارد و تحقق جامعه‌ای با همۀ این کمالاتْ عملی و امکان‌پذیر نیست. برلین در نظام فکری خود بر تلقی و تعریف خاصی از آزادی لیبرالی تأکید می‌کرد و به آن مرکزیت می‌بخشید و به ارزش‌ها و آرمان‌هایی چون عدالت و حقیقت‌طلبی و کمال بی‌اعتنایی می‌کرد. برلین این اصالت دادن به تعریفی خاص از آزادی لیبرالی و نادیده‌ گرفتن دیگر ارزش‌ها را نشانۀ نقص و عیب و ضعف نمی‌دانست، بلکه آن را از اقتضائات پلورالیسم (کثرت‌انگاری) می‌دانست و معتقد بود جهان عینی و ذهنی ماهیتی پلورالیستیک دارد.

فهرست مطالب کتاب

آیزایا برلین در نگاهی کوتاه
میلتون فریدمن در نگاهی کوتاه
فصل اول: نظام جهانی سلطه، استعمار، نئولیبرالیسم
فصل دوم: زندگی و اندیشۀ میلتون فریدمن
جان راولز در نگاهی کوتاه