معرفی و دانلود کتاب اگر نیچه نهنگ شاخدار بود

معرفی کتاب اگر نیچه نهنگ شاخدار بود

جاستین گرگ در کتاب اگر نیچه نهنگ شاخدار بود طی یک پژوهش فلسفی به مخاطبان خود نشان می‌دهد که هوش حیوانات تا چه اندازه می‌تواند آشکارکننده‌ی حماقت بشر باشد. او در کتاب نامبرده بر دیدگاه‌ها و زندگی‌نامه‌ی فیلسوف بزرگی چون فریدریش نیچه و همچنین رفتارشناسی حیوانات متمرکز شده است و به مخاطبان خود می‌آموزد که حیوان‌های مختلف چگونه می‌توانند در مسائل مهم زندگی، از جمله مرگ، اصول اخلاقی، خشونت و راست‌گویی مطالبی را به انسان بیاموزند. بد نیست اشاره کنیم کتاب مذکور بهترین کتاب نشریه‌ی تایم لقب گرفته است.

درباره‌ی کتاب اگر نیچه نهنگ شاخدار بود

فریدریش ویلهلم نیچه (Friedrich Nietzsche)، فیلسوف نامدار آلمانی، در کتاب خود، «مراقبه‌های نابهنگام» درباره‌ی حیوانات چنین می‌نویسد: «کورکورانه و دیوانه‌وار، بدون هیچ هدف دیگری به زندگی می‌چسبند... با همه‌ی امیال منحرف ابلهان.» جاستین گرگ (Justin Gregg) در کتاب خود با عنوان اگر نیچه نهنگ شاخدار بود (If Nietzsche Were a Narwhal) رابطه‌ی نیچه با حیوانات را دستمایه‌ی پژوهشی جالب قرار داده و از طریق آن پرسشی مهم‌تر را مطرح می‌کند: هوش بشر دقیقاً چه فایده‌ای برای او دارد؟ گرگ تلاش می‌کند تا در کتابی که مقابل شماست، به این سؤال پاسخ بگوید.

اگر حتی کمی با زندگی‌نامه‌ی نیچه آشنایی داشته باشید، به‌خوبی آگاه هستید که او زندگی سخت و عجیب‌وغریبی را از سر گذرانده بود. از نظر نیچه حیوانات مختلف همه‌ی عمرشان را به سرگردانی می‌گذرانند، بی‌آن‌که ایده‌ای داشته باشند که چه می‌کنند یا دلیل کارهاشان چیست. علاوه بر این‌ها، نیچه بر این باور استوار بود که حیوانات از هوش کافی‌ برای تجربه کردن الم و لذت با همان شدتی که انسان‌ها آن را تجربه می‌کنند، بی‌بهره‌اند. نیچه در جایی دیگر چنین می‌نویسد: «به گاوها نگاه کنید که از کنارتان رد می‌شوند و می‌چرند: آن‌ها نمی‌دانند منظور از دیروز یا امروز چیست، جست‌وخیز می‌کنند، می‌خورند، لم می‌دهند، نشخوار می‌کنند، باز جست‌و‌خیز می‌کنند. بنابراین هر روز از صبح تا شب دربند لحظه‌ و خوشی و ناخوشی‌اش هستند و برای همین دچار پریشانی و بی‌حوصلگی نمی‌شوند. دیدن این منظره برای انسان سخت است، چون او با این‌که فکر می‌کند به واسطه‌ی انسان بودن از حیوانات بهتر است، نمی‌تواند به خوشبختی‌شان حسادت نکند.»

راستش را بخواهید، احتمالاً نیچه هم بدش نمی‌آمد به اندازه‌ی یک گاو احمق باشد تا در این صورت دیگر اجباری به اندیشیدن درباره‌ی هستی و ماهیت آن برایش وجود نداشته باشد. از طرفی، نیچه برای گاوها دل می‌سوزاند که توانایی فکر کردن به زندگی را ندارند. این را می‌توان همان تناقض شناختی‌ای نامید که باعث به وجود آمدن عقاید مهمی می‌شوند: زیر سؤال بردن ماهیت حقیقت و اخلاق، ادعای معروف نیچه مبنی بر مرگ خدا و دست‌و‌پنجه نرم کردن با مسأله‌ی پوچی و پوچ‌گرایی.

جاستین گرگ در کتاب اگر نیچه نهنگ شاخدار بود با ذکر مواردی از زندگی نیچه به خوبی نشان می‌دهد که ژرف‌اندیشی زیاد از حد چگونه می‌تواند به معنای واقعی کلمه مغز را تباه کند. همانطور که نیچه اگرچه فردی اندیشمند و بسیار جذاب به نظر می‌رسید، اما در زندگی شخصی‌اش بی‌نهایت آشفته‌حال بود. جاستین گرگ در کتاب نامبرده تلاش می‌کند تا در نهایت به این سؤال پاسخ گوید: «آیا هوش و ذکاوت سرشار نیچه به ضررش تمام شد؟» پرسشی که در دل عنوان کتاب هم نهفته است. به عبارت دقیق‌تر، اگر نیچه به‌جای آن که حیوان ناطق باشد، نهنگ شاخدار می‌بود (نهنگ شاخدار، پستاندار دریایی محبوب نویسنده است!) چه رخ می‌داد؟ پاسخ واضح و مبرهن است. هیچ‌گاه ممکن نبود یک نهنگ شاخدار دچار بحران وجودی شود و همه‌ی زندگی‌اش تحت تأثیر این موضوع قرار بگیرد. نویسنده‌ی کتاب چنین اظهار می‌دارد که اگر تنها یک درس باشد که بتوانیم آن را از زندگی رنج‌آور نیچه بیاموزیم، این امر است که فکر کردن زیاد به مسائل مختلف لزوماً به خیر و رستگاری منجر نمی‌شود. او این موضوع را به کار می‌بندد تا کلید آشنایی با برداشت‌های درست و غلط در مورد تفکر انسان و حیوان را در اختیار خوانندگان بی‌شمار خود قرار دهد.

جاستین گرگ کتاب اگر نیچه نهنگ شاخدار بود را نخستین بار به سال 2022 روانه‌ی بازار نشر کرد. این اثر را در ایران رؤیا مهرگان‌راد به زبان فارسی ترجمه کرده و انتشارات سنگ آن را روانه‌ی بازار نشر کرده است.

درباره‌ی مجموعه کتاب‌های فلسفه برای زندگی امروز

نشر «سنگ»‌ که انتشار کتاب‌‌های فلسفی، داستانی و روان‌شناسی را محور فعالیت‌های خود قرار داده، کتاب‌های فلسفی خود را ذیل مجموعه‌ای به نام «فلسفه برای زندگی امروز» منتشر می‌کند. عموم کتاب‌هایی که در این مجموعه منتشر شده‌اند، آثاری با موضوع فلسفه‌‌ی کاربردی را شامل می‌شوند. از پرفروش‌ترین عناوین این مجموعه می‌توان به کتاب‌های «ایکیگای: دلخوشی‌های کوچک زندگی» نوشته‌ی یوکاری میتسوهاشی، «انسان در جست‌وجوی معنا» اثری از ویکتور فرانکل و «هنر زندگی آسوده» نوشته‌ی شون‌میو ماسه‌یو اشاره کرد.

جوایز و افتخارات کتاب اگر نیچه نهنگ شاخدار بود

• بهترین کتاب نشریه‌ی تایم
• بهترین کتاب سال BOOKRIOT
• پرفروش‌ترین کتاب سانفرانسیسکو کرونیکل
• بهترین کتاب علمی سال به انتخاب Next Big Book Club
• و ...

نکوداشت‌های کتاب اگر نیچه نهنگ شاخدار بود

• من عاشق کتاب اگر نیچه نهنگ شاخدار بود هستم. همه باید این کتاب را بخوانند. (رایان هالیدی، نویسنده، بازاریاب و کارآفرین آمریکایی)

• فوق‌العاده و قابل تأمل. (وال استریت ژورنال)

• به شکل غیرقابل انکاری سرگرم‌کننده. (نشریه‌ی نیویورک تایمز)

• گرگ، استادیار زیست‌شناسی در دانشگاه سنت فرانسیس خاویر، در نگارش کتاب اگر نیچه یک نهنگ شاخدار بود از مجموعه‌ی وسیعی از تحقیقات پزشکی، رفتار حیوانات، رفتار انسانی، تاریخ، فلسفه و مطالعات اجتماعی استفاده می‌کند. کتاب هرچه پیش می‌رود بهتر می‌شود و بیشتر و بیشتر تأمل‌برانگیز است. (Money Control)

• آیا نیچه خوشحال‌تر بود -و آیا در کل جهان جای بهتری بود- اگر او به‌عنوان یک فیلسوف به گونه‌ی دیگری غیر از انسان به دنیا می‌آمد؟ جاستین گرگ به طور قانع‌کننده‌ای استدلال می‌کند که پاسخ این سؤال مثبت است. و نه‌تنها برای نیچه، بلکه برای همه ما چنین است. (مجله‌ی Undark)

• پرداختن به موضوع هوش کار کمی نیست. جاستین گرگ، نویسنده و محقق علوم، به نظر می‌رسد با تکیه بر ترکیبی از علوم شناختی، فلسفه و مطالعات رفتاری برای این چالش آماده باشد. علم در اینجا می‌تواند شگفت آور باشد... آموزنده و آموزنده است. تامل‌برانگیز. (Booklist)

• کتابی به موقع و تامل‌برانگیز که شما را وادار می‌کند با دیدگاهی جدید به انسان‌ها، حیوانات و آینده‌ی سیاره‌ی ما نگاه کنید. (bookpage)

• جاستین گرگ به شکل درخشانی ایده‌های پیچیده را با سبک نوشتاریِ غنی از طنز و جزئیات مرتبط می‌سازد. (نشریه‌ی گاردین)

• کتاب اگر نیچه نهنگ شاخدار بود -کاوش زیرکانه‌ی جاستین گرگ در مورد هوش حیوانات- یک راهنمای مفید است. (New Statesman)

• درک [گرگ] از شناخت انسان و حیوان بینشی واقعی را درباره‌ی نحوه‌ی فکر کردن ما، چرایی تکامل مغزمان و آنچه ممکن است در آینده راجع به آن انجام دهیم، ارائه می‌دهد. (Financial Times)

• یک اثر شگفت‌انگیز از دانشمند مشهور، جاستین گرگ. او در این اثر شکاف گسترده‌ای را که میان چگونگی تجربه کردن انسان‌ها و حیوانات دیگر وجود دارد، بررسی می‌کند. قابل دسترس و روشنگر. یک خواندنی قابل تأمل. (The Observe)

• به عنوان یک محقق، گرگ به‌وضوح یک راهنمای آگاه است. با‌این‌حال، برخلاف بسیاری از دانشگاهیان، او به خود اجازه نمی‌دهد که زیر سنگینی بار دانش و تخصص خود بماند. در عوض، گرگ علم، تاریخ و فلسفه را با یکدیگر ادغام می‌کند و اثری را می‌آفریند که بسیار خواندنی، و در مواردی بسیار غافل‌گیرکننده است. (تایمز)

• قابل توجه... نگاه شما به حیوانات، انسان‌ها و معنای زندگی را به‌خودی‌خود تغییر خواهد داد. (Next Big Idea Club)

• [گرگ] پرونده‌ای اغلب خنده‌دار و گاه ناراحت‌کننده‌ی خود را علیه برتری انسان می‌سازد. (Genetic Literary Project)

• گرگ با جزئیات اغلب مفرح و اَبزورد بارها و بارها نشان می‌دهد که چرا حیوانات ممکن است نسبت به انسان برتری فکری داشته باشند. (The Globe and Mail)

• کتاب اگر نیچه یک نهنگ شاخدار بود را حتماً باید بخوانید. چراکه نویسنده در این کتاب توضیح می‌دهد که ما چگونه می‌توانیم دنیا را نجات دهیم: تنها در صورتی که با موجوداتی که بدبختی آن را داشته‌اند که این سیاره را با انسان‌ها شریک شوند، همزیستی داشته باشیم. (Rafia Zakaria, The Baffler)

کتاب اگر نیچه نهنگ شاخدار بود برای چه کسانی مناسب است؟

کتاب اگر نیچه نهنگ شاخدار بود نوشته‌ی جاستین گرگ برای علاقه‌مندان به فلسفه، به‌ویژه فلسفه‌ی کاربردی، اثری درخور مطالعه است.

با جاستین گرگ بیشتر آشنا شویم

جاستین گرگ زیست‌شناس و نویسنده‌ی کانادایی است. آنچه بیش از هر چیزی نام او را بر سر زبان‌ها انداخته، مطالعاتی است که اغلب آن‌ها در حوزه‌ی رفتار حیوانات شکل گرفته‌اند. جاستین گرگ همچنین به دلیل فعالیت‌هایش در زمینه‌ی ارتباطات علمی شناخته‌شده است. او کتاب‌های متعددی نوشته که اغلب آن‌ها با استقبال مواجه شده‌اند. از میان این کتاب‌ها می‌توان به کتاب اگر نیچه یک نهنگ شاخدار بود و «آیا دلفین‌ها واقعاً باهوش هستند؟ (Are Dolphins Really Smart)» اشاره کرد. گرگ علاوه بر نوشته هایش، تحقیقاتی در زمینه شناخت، ارتباط و رفتار اجتماعی دلفین‌ها نیز انجام داده است.

در بخشی از کتاب اگر نیچه نهنگ شاخدار بود می‌خوانیم

از چشم‌اندازی که ما داریم، شاهد اتفاقی ناگوار و البته معمول هستیم. مار دمنده که کشنده‌ترین مار آفریقایی است، ساق پای پسربچه‌ای را تازه گاز گرفته است. اگر درمان نشود، احتمال مرگش بسیار زیاد است. خوشبختانه، بزرگسالی سر می‌رسد که ساقه‌هایی از گیاه بزرگی به نام اِنسِت یا موز کاذب با برگ‌های پهن به شکل برگ‌های درخت خرما در دست دارد. وقتی ساقه را دو نیم می‌کند، شیره‌ای از آن خارج می‌شود که با آن سریع روی زخم جای گزش را تمیز می‌کند. این گیاه به اندازه‌ی پادزهرهای امروزی مؤثر نیست، اما خواص ضددرد و ضدعفونی‌کننده دارد. (و امروز هنوز مردم محلی کنیا برای درمان مارگزیدگی از آن استفاده می‌کنند.)

این انسان ماقبل تاریخ از کجا می‌دانست چه‌طور باید این کار را انجام دهد؟ دانش باستانی ما از گیاه‌درمانی مبتنی بر ترکیبی از تداعی‌های اکتسابی و استنتاج علّی بوده است. احتمالاً زمانی یکی از اقوام کهن بارینگو در حین شکار در میان بوته‌ها دست خود را بریده و به طور اتفاقی چند برگ از موز کاذب کنده تا خونریزی را قطع کند. شاید چند روز بعد متوجه شده بریدگی‌اش زودتر از حد معمول بهبود یافته است. شاید از خود پرسیده باشد: چرا؟ سپس از این ماجرا این‌طور نتیجه‌گیری کرده باشد که خاصیتی در آن برگ وجود داشته که به بهبود زخم کمک کرده است. این دانش هزاران سال بعد (از طریق زبان و فرهنگ) منتقل شده است و منجر به درمان بی‌نظیر مارگزیدگی شده که جان پسربچه را نجات داد. بدون شک، استنتاج علّی ابزاری قدرتمند در زرادخانه‌ی اجداد پرسشگر ماست. اما این بدان معنا نیست که اجدادمان همیشه درست از آن استفاده می‌کردند. گاهی اوقات نیاز ما به جست‌وجوی روابط علت و معلولی بیش از آن‌که مشکلی را حل کند مشکلاتی ایجاد می‌کند و در جایی توهم علیت به وجود می‌آورد که خبری از روابط علّی نیست.

فهرست مطالب کتاب

مقدمه
پرسشگرها: ماجرای کلاه‌، شرط‌بندی‌ها و ماتحت خروس
صادق بودن: قدرت و ضعف دروغگویی
مرگ‌آگاهی: ایراد آگاهی از آینده
بار گناهان گذشته‌مان: معضل اصول اخلاقی انسان
راز زنبور شاد: وقت آن رسیده که از خط قرمزها حرف بزنیم
دوراندیشی سطحی: سطحی‌نگری ما در پیش‌بینی آینده
انحصارگرایی انسان: آیا ما برنده می‌شویم؟
کلام آخر: چرا باید حلزون‌ها را نجات دهیم؟