معرفی و دانلود کتاب بچه‌های باغچالی: خاطراتی از محله باغچالی خانی آباد در زمان پهلوی دوم

معرفی کتاب بچه‌های باغچالی: خاطراتی از محله باغچالی خانی آباد در زمان پهلوی دوم

کتاب بچه‌های باغچالی خاطرات محمدرضا صاحب ‌نظر از محله‌ای فراموش‌شده در جنوب تهرانِ دوران پهلوی دوم است؛ روایتی مستند، صمیمی و گاه طنازانه از زندگی مردم گود باغچالی، با جزئیاتی بی‌نظیر از فرهنگ، فقر، و زیست روزمره‌ی تهرانی‌هایی که در میانه‌ی سال‌های 1323 تا 1332 می‌زیسته‌اند.

درباره‌ی کتاب بچه‌های باغچالی

سایه‌ی سختی و رنج پس از جنگ جهانی دوم، هنوز از سر مردم تهران دور نشده است. در میانه‌ی قرن بیستم، تهران با وجود اینکه گستردگی امروز را نداشت ولی طبقاتی بود. طبقه‌ی مرفه و سرمایه‌دار، طبقه‌ی متوسط و طبقه‌ی فرودست که از حد خیابان مولوی به پایین زندگی می‌کردند. طبقات فرودست اما هر کدام اخلاق و منش‌ خودشان را داشتند. محمدرضا صاحب نظر در کتاب بچه‌های باغچالی داستان محله‌ای فقیرنشین در گود خیابان‌های خانی‌آباد در دوران پهلوی دوم را برای ما روایت می‌کند.

این اثر نه صرفا یک روایت تاریخی‌ است و نه فقط به بازگویی خاطرات شخصی محدود می‌شود. بلکه تلاشی است برای زنده‌ کردن جهان ازیادرفته‌ای که صدای مردمش در هیاهوی تاریخ رسمی گم شده است. جهانی درگیر با فقر، بوی نفت، خاک و عرق که صدای زنگ شترهای باربر در آن طنین‌انداز می‌شود و خشت‌زنی‌های خانوادگی و مغازه‌هایی که چند قلم جنس بیشتر ندارند اما در عین حال مملو از شور زندگی هستند.

نثر محمدرضا صاحب ‌نظر گرم و محاوره‌ای است و با همان زبان گرمش طنازی‌های گزنده و ریشخندهای ملایم را چاشنی کارش کرده است اما همیشه احترام خودش را نسبت به مردم کوچه‌پس‌کوچه‌های خاک‌خورده‌ی گود باغچالی نشان می‌دهد. او با وسواس و جزئی‌نگری معماری خانه‌ها، مسیر حرکت آب‌فروش‌ها، ساخت یخ‌های زمستانی و حتی ماجرای بستنی‌سازی اکبر مشدی را چنان روایت می‌کند که مخاطب خود را در میان همان کوچه‌ها و گاری‌ها حس می‌کند.

کتاب بچه‌های باغچالی روایتی است از پایین‌شهرِ تهران، از مردمانی که «طبقه» به حساب نمی‌آمدند اما استخوان‌بندی اجتماعی پایتخت را می‌ساختند. اگر می‌خواهید بدانید پشت ویترین تاریخ چه گذشته است، این کتاب دریچه‌ای است کوچک اما بی‌پرده، بی‌ادا و پرشور که می‌توانید آن را با چاپ انتشارات برتراندیشان بخوانید.

کتاب بچه‌های باغچالی برای چه کسانی مناسب است؟

این کتاب برای تمام کسانی که به تاریخ تهران در دوره‌ی پهلوی دوم علاقه‌مند هستند مناسب است.

در بخشی از کتاب بچه‌های باغچالی: خاطراتی از محله باغچالی خانی آباد در زمان پهلوی دوم می‌خوانیم

بالاخره پس از چندین سال رفت و آمد و پول جمع کردن موفق شد کوچه‌های باغچالی را که شیب تند داشتند و مخصوصاً در زمستان‌ها عبور مرور از آن‌ها خالی از خطر جانی نبود به صورت پلکانی در آورد یعنی تعدادی سنگ تراش و چند نفر بنا و عمله با تعداد زیادی قلوه سنگ‌های بزرگ که هر کدام آن‌ها را با یک الاغ می‌آوردند و حداکثر قطعات کوچکتر را هر دو عدد آن را بار یک الاغ کرده بودند آوردند و سنگ تراش‌ها تا اندازه‌ای که سنگ‌ها را با قلم و چکش سنگ تراشی به صورت مکعب مستطیل در می‌آوردند و هر یک از آن‌ها را به کمک دو نفر کارگر قوی بنیه در دست بناها قرار می‌دادند تا از آن‌ها برای ساخت پله استفاده شود. این پله‌ها که عرض هر کدامشان به 5 6 متر می‌رسید و در کوچه‌های باریکتر 2 3 متر می‌شد. پاگردهای وسیعی داشتند و هر کدام به اندازه چند متر که این پاگردها را هم با لاشه سنگ‌ها فرش می‌کردند.

این عملیات چندین ماه به طول انجامید ولی خیلی خوب و مؤثر بود و رفت و آمد اهالی را بسیار راحت‌تر کرد و در این مدت کار و بار سید عباس سکه بود. از تشکیل جلسات گرفته تا مانورهای گاه و بیگاه و سرکشی به کارکنان ساخت پله و اینکه پله‌ها چگونه باشند وقت گران‌بهای سید عباس را کاملاً پر کرده بود و از آن به بعد سید عباس به مثابه رئیس‌جمهور محله باغچالی در آمده بود حتی وضع ظاهری او هم تغییر کرده بود و در مواقعی که می‌خواست به ادارات و شهرداری مراجعه کند با کت و شلوار و کراوات دیده می‌شد. همسایه دیوار به دیوار سیدعباس داش غلام بود مردی داش مشتی با قدی بلند و چهارشانه و هیکل ورزیده به طوری که شکمش به پشتش چسبیده بود و کمربندش را تا آن حد شل می‌کرد که چیزی نمانده بود شلوار از پایش در بیاید برای اینکه شکمش از این که هست کمی بزرگتر جلوه کند ولی مقدور نمی‌شد.