معرفی و دانلود کتاب تسبیح

معرفی کتاب تسبیح

کتاب تسبیح نوشته‌ی افسانه صدری سرابی، تاریخچه‌ی پیدایش تسبیح را بررسی کرده و افسانه‌هایی که در مورد آن وجود داشته را مرور می‌کند. نویسنده در این کتابِ پژوهشی، انواع تسبیح و مراحل ساخت آن را توضیح می‌دهد، به نقش آن در ادیان مختلف، از بودیسم تا مسیحیت اشاره می‌کند و کارکردهایی که در فرهنگ اسلامی و ایرانی برای آن وجود داشته را بیان می‌نماید.

درباره‌ی کتاب تسبیح

یکی از ابزارهایی که از دیرباز در بسیاری ادیان مورداستفاده قرار می‌گرفته، تسبیح است. گرچه این وسیله بیشتر در بین مسلمین رواج دارد و با مناسک اسلامی شناخته می‌شود، ولیکن قرن‌هاست که در آیین‌هایی همچون یهودیت و مسیحیت و حتی بودیسم و هندوئیسم نیز حضور دارد. تسبیح اساساً ریشه‌ای بسیار قدیمی دارد و نشانه‌هایی از آن در تمدن‌های یونانی و مصری و چینی باستان دیده شده است. برای نمونه، در حفاری‌های مصر به تسبیحی دست‌یافته‌اند که احتمالاً برای چهار هزار سال پیش است. شواهد نشان داده در آن زمان از تسبیح برای شمارش، به خاطر سپردن روزها و حتی برای تزئین و زیبایی استفاده می‌شده است. محققین اعتقاد دارند در برخی از اقوام برای طلسم و تعویذ هم آن را به کار می‌گرفتند، اما پس از میلاد مسیح بود که تسبیح کارکرد مذهبی پیدا کرد. آن‌چنان‌که منابع نشان می‌دهند، کشیش‌ها برای اولین بار چیزی شبیه به تسبیح ساخته بودند و در انتهایش صلیب نصب کردند. این وسیله در ابتدا برای ذکر گفتن نبود؛ بلکه صرفاً به گردن آویخته می‌شد و جلوه‌ی زیبایی و قدسی داشت. بعدتر جنس دانه‌های آن تغییر کرد و به‌مرور به ابزاری برای عبادت تبدیل شد. بااین‌وجود در میان همه‌ی مسیحیان رایج نشد. به‌عنوان‌ مثال پروتستان‌ها تسبیح را نپذیرفتند و حتی آن را بدعتی در دین دانستند. چون در آیات کتاب مقدس و روایت مربوط به حضرت مسیح، هرگز در مورد این وسیله صحبتی نشده بود. بعدتر و با ظهور اسلام، تسبیح به این دین هم وارد شد و به بخش مهمی از فرهنگ آن بدل گشت.

کتاب تسبیح نوشته‌ی افسانه صدری سرابی به تاریخ و پیشینه این وسیله می‌پردازد و می‌کوشد افسانه‌هایی که در مورد آن وجود دارد را بازگو کند. این پژوهش تطبیقی، از دوران پیشاادیانی شروع می‌کند و نشان می‌دهد که تسبیح چگونه به دین وارد و به‌مرور زمان به جزوی لاینفک از مناسک مذهبی تبدیل شد.

روایت‌هایی وجود دارد که می‌گوید پیامبر اسلام از حضرت فاطمه خواست بعد از نمازش صدبار ذکر بگوید. ایشان برای همین نخی را چندین بار گره زدند و با آن ذکر می‌گفتند. همین‌طور گفته‌شده اولین بار از خاک مزار عموی پیامبر دانه‌های تسبیح درست شده. باوجود این روایت‌ها اما محققین مطمئن هستند که تسبیح از مسیحیت به اسلام آمده. در صدر اسلام، نستورین ازجمله فرقه‌های مسیحی بودند که از تسبیح استفاده می‌کردند. در سرزمین‌های شرقی، جایی که اسلام و مسیحیت همسایه هم بودند، احتمالاً رفتار کشیش‌های نستورین بر مسلمانان تأثیر گذاشت و آن‌ها را به سمت استفاده از این وسیله سوق داد. پس از گذشت چند قرن، تسبیح دیگر کارکردی صرفاً دینی ندارد. حالا به فرهنگ کشورهای اسلامی مثل ایران رسوخ کرده و با آن‌ها آمیخته شده. چنانکه امروز تا حدودی وسیله‌ای برای سرگرمی محسوب می‌شود. افسانه صدری سرابی در کتاب تسبیح، پس‌ازاینکه ساختار تسبیح و نحوه‌ی ساخت و انواع آن را توضیح می‌دهد، به تأثیرات فرهنگی آن در ایران می‌پردازد و حضور آن را در رشته‌هایی همچون ادبیات بررسی می‌کند. در بخش آخر کتاب نیز به صحبت با چند نفر از روحانیون و بازاریان می‌پردازد و از آن‌ها در مورد نقش تسبیح در زندگی‌شان سؤال می‌کند.

کتاب تسبیح را نشر آزمون‌یار پویا منتشر کرده است.

کتاب تسبیح برای چه کسانی مناسب است؟

علاقه‌مندان به مباحث دینی و پژوهشگران مذهبی می‌توانند این کتاب را مطالعه کنند.

در بخشی از کتاب تسبیح می‌خوانیم

کارکرد اقتصادی تسبیح

با توجه به قدمت ورود تسبیح به ایران و کار برد مذهبی آن به عنوان بارزترین و قوی‌ترین کاربرد، به راحتی می‌توان حدس زد که متقاضیان بسیاری را برای خود رقم زده است. پس لازم است تا این وسیله به عنوان ابزاری که بتواند این نیاز را برآورده سازد به راحتی در اختیار مردم قرار گیرد. اماکن متبرکه و مذهبی از جمله مراکزی است که مردم به نوعی عادات کرده‌اند که می‌توانند آن را تهیه کنند. بازارهای جوار شاه عبدالعظیم از جمله مراکز پر رفت و آمدی است که روزانه تعداد بیشماری زائر به خود می‌بیند. با توجه به مصاحبه‌های انجام شده با کسبه بازار که شغل آن‌ها فروش تسبیح می‌باشد، می‌توان چنین استنباط کرد که فروش تسبیح به تنهایی نمی‌تواند پاسخگوی نیاز معیشتی خانواده باشد. از این‌رو در کنار آن با فروش عطر، بدلیجات و انگشترهایی با سنگ‌های اعتقادی مانند عقیق و فیروزه و...، جانماز و لباس احرام می‌توان ادعا کرد که تعدادی از کسبه که این شغل را شغل خانوادگی و موروثی خود دانسته و به همراه پدر و حتی پدربزرگ خود مشغول کسب و کار بودند و اظهار رضایت و برکت در حرفه خود داشتند. معمولا افرادی اظهار رضایت می‌کردند که نخست اجاره بهاء برای مغازه پرداخت نمی‌کردند (مالک ملک بودند) و دوم جنبه مذهبی آن را در خصوص برکت دادن به کسب و کار مد نظر داشتند.

روی هم رفته چنین به نظر می‌رسد که فروش تسبیح در اماکن مقدس و زائرپذیر، کارکرد اقتصادی مثبتی برای فروشنده‌ها به ارمغان آورده است.

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار نویسنده
تعریف مفاهیم
افسانه پیدایش تسبیح و پیشینه تاریخی آن
استفاده از تسبیح در ادیان
تقسیم‌بندی‌های تسبیح
انواع تسبیح
مراحل ساخت تسبیح
کارکردهای تسبیح
تسبیح در ادبیات فارسی
گفتگو با شماری از بازاریان و روحانیون
منابع