معرفی و دانلود کتاب جامعه‌ شناسی رفتارهای پرخطر

معرفی کتاب جامعه‌ شناسی رفتارهای پرخطر

محسن نیازی و موسی سعادتی یکی از گسترده‌ترین و جدی‌ترین مشکلات جوامع معاصر را در کتاب جامعه‌ شناسی رفتارهای پرخطر بررسی نموده و آن را از ابعاد گوناگون مورد تحلیل قرار داده‌اند. آشنایی با نظریه‌های روان‌شناسی جامعه‌شناسی، شناخت علل پدید آمدن رفتارهای خطرآفرین و پی بردن به مصادیق چنین رفتارهایی، دستاوردهای ارزشمندی هستند که با مطالعه‌ی دقیق این کتاب جامعه‌شناختی از آن خود خواهید کرد.

درباره‌ی کتاب جامعه‌ شناسی رفتارهای پرخطر

یکی از معضلاتی که جامعه‌ی امروزی را درگیر خود کرده، شیوع رفتارهای پرخطری است که غالباً از سوی جوانان ابراز می‌شوند. این رفتارها افزون‌بر آثار زیانباری که بر زندگی شخصی و سلامت روانی افراد دارند، زندگی اجتماعی آن‌ها را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهند. با وجود این‌که در دهه‌های اخیر تلاش‌های فراوانی برای آگاهی‌ عموم مردم از پیامدهای رفتارهای پرخطر صورت گرفته، به‌نظر می‌رسد چنین رفتارهایی نه‌تنها کاهش نیافته‌اند، بلکه روزبه‌روز بر آمار آن‌ها افزوده شده. برای این‌که برنامه‌ریزان و کنش‌گران اجتماعی بتوانند از رفتارهای مخرب و آسیب‌رسان جلوگیری کرده و آن‌ها را به حداقل برسانند لازم است در وهله‌ی اول، اندیشمندان جامعه‌شناسی، چیستی این نوع از پدیده‌های اجتماعی را به‌دقت مورد بررسی و واکاوی قرار بدهند و سپس سیاست‌گذاران و مسئولان کشور وارد میدان شده و با آگاهی کامل نسبت به این رفتارها، سیاست‌ها و راهبردهایی را برای مقابله با آن‌ها در نظر بگیرند. مطالعه‌ی آثار سودمندی مانند کتاب جامعه‌ شناسی رفتارهای پرخطر، اثر محسن نیازی و موسی سعادتی، به تمامی مسئولین نهادهای اجتماعی کمک می‌کند تا ماهیت رفتارهای پرخطر اجتماعی را به‌خوبی بشناسند و اثربخش‌ترین رویکرد را در مقابله با آن‌ها اتخاذ کنند.

در سطور بالا اشاره کردیم که رفتارهای آسیب‌زننده بیشتر از سوی نسل جوان صورت می‌گیرند. توجه داشته باشید جوانان در حقیقت ارزشمندترین سرمایه‌های یک سرزمین هستند که آینده‌ی یک جامعه را می‌سازند. بدیهی است اختلال در رفتارهای اجتماعی جوانان می‌تواند سلامت روانی کل جامعه را به خطر بیاندازد. از این رو، مواجهه با رفتارهای پرخطر جوانان و ریشه‌یابی آن‌ها، بیش‌از‌پیش ضرورت پیدا می‌کند.

کتاب حاضر چهار فصل را دربرمی‌گیرد. فصل اول آن مطالبی مقدماتی و توضیحاتی کلی را در مورد اهمیت موضوع و تاریخچه‌ی رفتارهای پرخطر عرضه می‌کند. نویسنده در همین فصل، به سراغ مطالعات و پژوهش‌هایی رفته که جامعه‌شناسان ایالات متحده در مورد رفتارهای پرخطر به انجام رسانده‌اند. این مطالعات با رویکردهای متفاوتی صورت گرفته‌اند و تصویری جامع از بررسی‌های جامعه‌شناختی صاحب‌نظران غربی‌ را در زمینه‌ی ریشه‌یابی رفتارهای آسیب‌زننده، در اختیار مخاطب قرار می‌دهند.

محسن نیازی و موسی سعادتی در فصل دوم کتاب جامعه‌ شناسی رفتارهای پرخطر، پس از تعریف دو مفهوم جوانی و رفتارهای پرخطر، بیست نمونه از رفتارهای پرخطر متداول در میان جوانان امروزی را معرفی کرده و تحلیل می‌نمایند؛ رفتارهایی شامل: رانندگی پرخطر، خشونت و پرخاشگری نسبت به دیگران، درگیری و نزاع در خیابان، خودزنی و آسیب‌رسانی به خود، خودکشی، استفاده از دارو به‌صورت خودسرانه، خالکوبی کردن روی نقاط مختلف بدن، داشتن تغذیه‌ای ناسالم، کمبود تحرک و فعالیت جسمی، اعتیاد به خرید کردن، مصرف کردن قلیان، سیگار کشیدن، مصرف مشروبات الکلی، استعمال مواد مخدر، روی آوردن به روابط جنسی ناسالم، داشتن روابط فرازناشویی، اعتیاد به روابط جنسی، وابستگی وسواس‌گونه به شبکه‌های اجتماعی، گرایش به هرزه‌نگاری اینترنتی و قمار کردن. مطالب این فصل در حقیقت، معیارهایی را برای تشخیص رفتارهای پرخطر از سایر رفتارها ارائه می‌کنند.

با مطالعه‌ی فصل سوم کتاب وارد حوزه‌ی روان‌شناسی اجتماعی خواهید شد و مباحث نظری این حیطه را خواهید شناخت. در این فصل، نظریه‌های زمان‌بندی بلوغ، گزینش عقلانی، محیطی-اجتماعی، شناخت اجتماعی و... مطرح می‌شوند تا گوشه‌ای از علم روان‌شناسی اجتماعی را در رابطه با رفتارهای پرخطر روشن کنند. سه رویکرد فرایند اجتماعی، ساختار اجتماعی و سرمایه‌ای نیز در همین فصل مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرند. در ذیل مباحث مربوط به رویکرد سرمایه‌ای، سرمایه‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و نمادین شرح داده می‌شوند. همچنین نظریه‌های بی‌سازمانی اجتماعی، احساس فشار، انحراف فرهنگی و جامعه‌ی مخاطره‌آمیز به‌عنوان موضوعات رویکرد ساختار اجتماعی مورد موشکافی قرار می‌گیرند. رویکرد فرایند اجتماعی نیز در این فصل بسط داده شده و برخی از موضوعات آن، مانند شکاف نسلی، اثرات رسانه‌ای، فرزندپروری، تئوری کنترل نای، نظریه‌ی بازدارندگی و... تشریح شده‌اند. چنان‌چه تنها قصد دارید با مباحث روان‌شناسی اجتماعی، به‌عنوان یک دانش میان‌رشته‌ای آشنا شوید و به برخی از تئوری‌های و رویکردهای صاحب‌نظران این حوزه پی ببرید، مطالعه‌ی سومین فصل اثر حاضر را از دست ندهید.

در فصل چهارم کتاب جامعه‌ شناسی رفتارهای پرخطر، علل بروز رفتارهای آسیب‌رسان، بر اساس رویکردهای سرمایه‌ای، ساختار اجتماعی و فرایند اجتماعی بررسی و واکاوی شده‌اند. خواندن این بخش از کتاب فرصتی را در اختیار مخاطبان قرار می‌دهد تا از دریچه‌ی سه دیدگاه مختلف، یک موضوع واحد را مورد کاوش قرار بدهند و با سه روش متفاوت تحلیل‌های جامعه‌شناختی آشنا شوند.

کتاب پیش‌رو اطلاعات تئوری لازم در مورد رفتارهای پرخطر را در اختیار مددکاران اجتماعی، محققان رشته‌ی جرم‌شناسی و علوم جنایی، دست‌اندرکاران علوم قضایی و انتظامی، همین‌طور مشاوران و روان‌شناسان قرار می‌دهد تا در مواجهه با رفتارهای آسیب‌زننده‌ و درمان یا خنثی‌سازی آن‌ها بهترین تصمیم ممکن را اتخاذ کنند. از مشخصه‌های صوری این اثر نیز می‌توان به انسجام آن در بیان مطالب، سادگی بیان نویسندگان و جامعیت مطالب آن اشاره کرد. انتشارات اندیشه احسان عهده‌دار چاپ و انتشار این کتاب بوده است.

کتاب جامعه‌ شناسی رفتارهای پرخطر برای چه کسانی مناسب است؟

علاقه‌مندان مباحث روان‌شناختی و جامعه‌شناختی، همین‌طور پژوهشگران این حوزه‌ها می‌توانند با مطالعه‌ی دقیق کتاب جامعه‌ شناسی رفتارهای پرخطر، به نقطه‌ی تلاقی علوم روان‌شناسی و جامعه‌شناسی پی ببرند و با تأثیرگذاری آن‌ها بر یکدیگر بیشتر آشنا شوند. مشاوران و روان‌شناسان خانواده، فعالان علوم اجتماعی و حقوق جزا و جرم‌شناسی نیز از خواندن این کتاب بهره‌‌ی فراوانی خواهند برد.

در بخشی از کتاب جامعه‌ شناسی رفتارهای پرخطر می‌خوانیم

غدغه نظری متغیرها در ساختار باور شخصی معطوف به کنترل‌های شناختی، سرشت عام‌تری است که علیه وقوع رفتار پرخطر اعمال می‌شود. متغیرهای موجود در این ساختار به بازدارنده‌هایی مربوط می‌شوند که عدم همنوایی را با محدودیت مواجه می‌سازد. این عدم همنوایی ریشه در باورهای متفاوتی از خود، جامعه و خود در رابطه با جامعه دارد. نقش مفهومی چنین متغیرهایی محدود کردن تحریکات مؤثر در رفتارهای پرخطر است و این تحریکات از متغیرهای موجود در ساختار انگیزشی- تحریکی پیشین ناشی می‌شود. نقد اجتماعی، از خودبیگانگی، عزت نفس و جایگاه درونی- بیرونی کنترل، چهار متغیر ساختار باورهای شخصی هستند که با توجه به بالا یا پایین بودن آنها، هر کدام می‌تواند اهرم کنترلی در مقابل اقدام به رفتار پرخطر تفسیر شود. دغدغه نظری متغیرها در ساختار کنترل شخصی، معطوف به کنترل‌های خاص‌تری است که از درگیر شدن فرد در رفتار پرخطر ممانعت به عمل می‌آورد. تساهل نگرشی نسبت به انحراف، گرایش به مذهب، تضاد بین کارکردهای مثبت و منفی رفتارهایی چون مصرف مواد مخدر، داشتن رابطه جنسی پیش از ازدواج یا خوردن مشروبات الکلی سه متغیر در ساختار کنترل شخصی محسوب می‌شوند. متغیرهای کنترل شخصی به‌طور مستقیم‌تر و آشکارتری با رفتارهای پرخطر ارتباط دارند.

رابطه پویا بین محرک‌ها و کنترل برای نظام شخصیت به‌مثابه کل بسیار مهم است. تعامل آن‌ها با یکدیگر پیامدی نظری است که توازن میان فشار نظام شخصیت برای درگیر شدن در رفتار پرخطر و بازدارنده‌های نظام شخصیت در برابر آن را منعکس می‌سازد. در این راستا، ارزش‌گذاری کمتر برای موفقیت دانشگاهی با ارزش‌گذاری بیشتر برای استقلال، بها دادن بیشتر به استقلال در نسبت با ارزش موفقیت، توقعات کمتر برای موفقیت دانشگاهی، نقد اجتماعی و از خودبیگانگی بیشتر، عزت نفس کمتر و نوعی جهت‌گیری به سمت جایگاه بیرونی کنترل، تساهل نگرشی بیشتر نسبت به انحراف، گرایش مذهبی پایین و در نظر گرفتن اهمیت بیشتر برای کارکردهای مثبت رفتار پرخطر نسبت به کارکردهای منفی آن، ویژگی‌های اساسی آمادگی برای رفتار پرخطر می‌باشد. در یک مقطع زمانی، هر چه این ویژگی‌های شخصیتی بیشتر در فرد وجود داشته باشد.

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار
فصل اول: کلیات
مقدمه
اهمیت موضوع
تاریخچه موضوع
فصل دوم: رفتار پرخطر و انواع آن
رفتار پرخطر
رانندگی پرخطر
خشونت و پرخاشگری
نزاع خیابانی (شهری)
خودآسیب‌رسانی (خودزنی)
خودکشی
مصرف خودسرانه دارو (خوددرمانی)
خالکوبی
تغذیه ناسالم
تحرک ناکافی
خرید وسواسی (خرید اعتیادآور)
مصرف قلیان
استعمال سیگار
مصرف الکل
مصرف مواد مخدر
رابطه جنسی ناسالم
روابط فرازناشویی
اعتیاد جنسی
اعتیاد به شبکه‌های مجازی
هرزه‌نگاری اینترنتی (سایبر سکس)
قمار‌کردن
فصل سوم: تئوری‌های تبیین‌کننده رفتارهای پرخطر
تئوری‌های روان‌شناسی اجتماعی
نظریه زمان‌بندی بلوغ
نظریه استرس اجتماعی
نظریه گزینش عقلانی
نظریه محیطی - اجتماعی
مدل زیستی- روانی و اجتماعی
نظریه رفتار مسئله‌دار
رویکرد شناخت اجتماعی
تئوری‌های جامعه‌شناختی
رویکرد سرمایه‌ای
سرمایه اقتصادی
سرمایه اجتماعی
سرمایه‌ فرهنگی
سرمایه نمادین
رویکرد ساختار اجتماعی
نظریه‌ بی‌سازمانی اجتماعی
نظریه‌های احساس فشار
تئوری آنومی دورکیم
تئوری آنومی رابرت ک. مرتون
تئوری احساس محرومیت نسبی
بیگانگی اجتماعی
نظریه‌ انحراف فرهنگی (خرده‌فرهنگی)
جامعه پرخطر (مخاطره‌آمیز)
رویکرد فرآیند اجتماعی
نظریه‌های یادگیری اجتماعی
جامعه‌پذیری در خانواده
سبک‌های فرزندپروری
شکاف نسلی
نظریه همنشینی افتراقی (نااهل)
نظریه‌ تقویت افتراقی
اثرات رسانه‌ای
نظریه‌ کنترل اجتماعی
نظریه کنترل اف. ایوان نای
نظریه مهار
نظریه پیوند اجتماعی تراویس هیرشی
نظریه عمومی جرم
نظریه بازدارندگی
جمع‌بندی مطالعات نظری
فصل چهارم: نتیجه‌گیری
رویکرد سرمایه‌ای و رفتارهای پرخطر
رویکرد ساختار اجتماعی و رفتارهای پرخطر
رویکرد فرآیند جتماعی و رفتارهای پرخطر
کتابنامه
نمایه اشخاص
نمایه موضوعی