معرفی و دانلود کتاب دنیای بدون اسلام

معرفی کتاب دنیای بدون اسلام

کتاب دنیای بدون اسلام یک قدم به عقب برمی‌دارد و منشأ واقعی تعارض میان غرب و شرق را جست‌وجو می‌کند. گراهام فولر، استاد دانشگاه سایمون فریزر و مأمور سابق سیا، در این کتاب نظریه‌ای جالب‌توجه را مطرح می‌کند: بدون ظهور اسلام باز هم شاهد درگیری‌ میان غرب و خاورمیانه بودیم. درنتیجه لازم است در جای دیگری به دنبال ریشه‌ی این منازعات بگردیم.

درباره‌ی کتاب دنیای بدون اسلام

خشونت‌ها و ترورهایی که پس از یازده سپتامبر رایج شدند، منازعه‌ی میان فلسطین و اسرائیل و حتی جنگ‌های صلیبی. وقتی به این وقایع نگاه می‌کنیم،‌ بیشترمان با خود می‌اندیشیم که همه‌ی این‌ها به‌خاطر اختلافات دینی اتفاق افتاده‌اند. اگر بعد از عیسای ناصری، خاتم پیامبران دین اسلام را نمی‌آورد، چنین اتفاقاتی نمی‌افتاد. مردم هیچ‌وقت برای دین و مذهب به جان هم نمی‌افتادند و هیچ‌وقت جنگی رخ نمی‌داد. هیچ‌گاه غرب و شرق در مقابل هم قرار نمی‌گرفتند و دنیا در آرامش و صلح به سر می‌برد. اما چنین طرز تفکری درست نیست. گراهام فولر (Graham E. Fuller) از همان ابتدای کتاب دنیای بدون اسلام (A World Without Islam) آب پاکی را روی دستانمان می‌ریزد: جهان چه با اسلام و چه بدون اسلام، به همین شکل باقی می‌ماند.

گراهام فولر برای اثبات این ادعا، به گذشته برمی‌گردد. وی اعتقاد دارد که تاریخ مراودات میان خاورمیانه و غرب، از یازده سپتامبر شروع نشده است. تضادهای میان شرق و غرب در طول هزاران سال و پس از تعاملات بی‌شمار بین سرزمین‌های اروپایی و آسیایی شکل گرفته‌اند. اسلام عامل این اتفاقات نبوده و فقط از آن به‌عنوان وسیله‌ای برای برپا کردن آتش درگیری استفاده می‌شده است. فولر کارکرد سیاسی سایر ادیان توحیدی را بررسی و مشابهات میان آن‌ها را بیان می‌کند. او به این نتیجه می‌رسد که اسلام با محیط موجود تناسبی طبیعی داشت و به دنیایی وارد شده بود که دین و سیاست در آن هم از هم گسسته بودند.

یکی از مسائلی که در کتاب دنیای بدون اسلام به‌طور خاص به آن پرداخته می‌شود،‌ پیوند خشونت و اسلام در اذهان مردم است. گراهام فولر تأکید می‌کند که اسلام ذاتاً بر خشونت استوار نیست. در شرایطی که مورخان بیان می‌کنند که فتوحات اسلامی با شمشیر میسر شده‌اند، فولر با مشاهده‌ی دقیق منابع تاریخی نشان می‌دهد که هیچ فشاری برای تغییر دین وجود نداشت. نبردهایی برای فتح سرزمین‌ها رخ داد؛ اما بسیاری از عوامل موفقیت اسلام به مذاکره‌ی آن‌ها با دشمنانشان بستگی داشت. آن‌ها هیچ‌کسی را به تغییر دین مجبور نمی‌کردند و پیروان دیگر ادیان را در صورت پرداخت مبلغی به نام «جزیه» محترم می‌شمردند. نویسنده این رویکرد اسلام را با مسیحیت و مواجهه‌اش با دین یهود مقایسه می‌کند.

جنگ‌های صلیبی از نقاط عطف رابطه‌ی میان مسلمانان و مسیحیان به شمار می‌آید. گراهام فولر باور دارد که کلیسای بیزانس در برابر کلیسای کاتولیک قرار گرفته بود و اقتدار پاپ را تهدید می‌کرد. درنتیجه بدون اسلام هم جنگ‌های صلیبی و خشونت غرب علیه شرق رخ می‌داد. بعدها میراث کلیسای ارتدوکس بیزانس به کشور روسیه رسید و این تقابل بیشتر ادامه یافت. در این درگیری‌ها، اسلام هیچ دخالتی نداشت.

در بخشی از کتاب دنیای بدون اسلام،‌ به رابطه‌ی اسلام با دو کشور وسیع هند و چین پرداخته می‌شود. وقتی اسلام به هند رسید، خشونتی روی نداد. اسلام و هندوئیسم با هم اشتراکاتی داشتند و اسلام به‌سرعت، به یکی از ادیان موردعلاقه‌ی مردم هند تبدیل شد. این رابطه‌ی متقابل غنی با تهاجم امپریالیسم بریتانیا به هندوستان متوقف شد. رابطه‌ی چین با اسلام هم نشان می‌دهد که چگونه اسلام به‌جای ایجاد درگیری، پیوندی مسالمت‌آمیز برقرار می‌کند.

گراهام فولر در آخرین بخش از کتاب دنیای بدون اسلام، جایگاه جهان اسلام در دنیای مدرن را به‌اختصار و روشنی به تصویر می‌کشد. تهاجم مغولان به سرزمین‌های اسلامی، جدی‌تر شدن تعارض میان شیعه و سنی و تغییرات اقلیمی در خاورمیانه، از عوامل انحطاط اسلام بودند. اما ورود امپریالیسم و قدرت‌های اروپایی به خاورمیانه، تیر خلاصی بود که بر پیکر اسلام فرودآمد. البته فولر باز هم عقیده دارد که خاورمیانه بدون اسلام یا با اسلام، همچنان از استعمار قدرت‌های اروپایی در امان نمی‌ماند. در پایان کتاب نویسنده به تروریسم و ارتباطش با اسلام می‌پردازد و به راه‌حل‌هایی مهم و چه بسا قابل‌اجرا برای رفع مشکلات می‌رسد.

کتاب دنیای بدون اسلام را با ترجمه‌ی فائقه شاه‌حسینی و چاپ انتشارات نیماژ بخوانید.

نکوداشت‌های کتاب دنیای بدون اسلام

• کتابی با استدلال‌های مناسب که باورهای موجود را تعدیل و تصحیح می‌کند. (ایشان ثارور،‌ مجله‌ی تایم)
• کتابی شگفت‌انگیز نوشته‌ی یکی از برجسته‌ترین مراجع مطالعات سیاسی جهان اسلام. (جان اسپوزیتو،‌ نویسنده‌ی کتاب «جنبش‌های اسلامی معاصر»)
• کتاب دیگری که یکی از تأمل‌برانگیزترین نویسندگان اسلام و خاورمیانه نوشته است: گراهام فولر. (رضا اصلان، نویسنده‌ی کتاب «غیور: زندگی و زمانه‌ی عیسای ناصری»)
• گراهام فولر موضوعات مهمی را به‌روشنی در کتاب دنیای بدون اسلام توضیح می‌دهد. او درگیری‌ پیچیده‌ی غرب و شرق را بررسی می‌کند و توصیه‌های سیاسی جسورانه‌ای برای حل این مشکلات ارائه می‌دهد. (پابلیشرز ویکلی)
• کتاب دنیای بدون اسلام ما را وامی‌دارد که حل مسئله‌ای چون رابطه‌ی غرب و کشورهای مسلمان را با روش‌هایی چون نشخوار حقایق تاریخی رایج، به یاد آوردن گذشته و برررسی زمان حال کافی ندانیم. این بحث پیچیده‌تر و لایه‌لایه‌تر از آن چیزی است که فکرش را می‌کنیم. (لس‌آنجلس تایمز)

کتاب دنیای بدون اسلام برای چه کسانی مناسب است؟

خواندن کتاب دنیای بدون اسلام به کسانی پیشنهاد می‌شود که درباره‌ی رابطه‌ی میان سیاست و دین کنجکاو هستند. همچنین افرادی که به مباحثی چون تاریخ خاورمیانه و تقابل شرق و غرب علاقه دارند، اثر گراهام فولر را خواندنی خواهند یافت.

در بخشی از کتاب دنیای بدون اسلام می‌خوانیم

بازسازی خودسرانه‌ی مرزها توسط قدرت‌های استعماری، در امتداد خطوطی که برای تأمین نیاز‌های خاص ملی آن‌ها یا رقابت با سایر قدرت‌های استعماری طراحی شد، یکی از مخرب‌ترین جنبه‌های استعمار بود. گروه‌های قومی معمولاً جدا شدند، مرزهای طبیعی همزیستی سیاسی و اجتماعی قطع و مرزهای دلخواه دولت جدید ایجاد شد. اگر اعراب به حال خود رها شده بودند، احتمالاً امروز کشور‌های عربی کمتری وجود داشتند. شاید هنوز می‌توانستیم از نظر تاریخی منطقه‌ای مانند سوریه‌ی بزرگ را ببینیم که شامل سوریه، لبنان، اردن و فلسطین امروزی باشد. حاکمیت بر این کشور‌های ساختگی و تازه‌ایجادشده، به‌ویژه پس از به‌اصطلاح استقلال، برای رهبران عرب بسیار مشکل‌سازتر شد. «وفاداری» به کشور‌های تازه‌ایجادشده، ساختگی و مصنوعی بود و اختلافات مرزی و همچنین مبارزات قومی و مداخلات مردم تقسیم‌شده برای اتحاد دوباره نتیجه‌ی طبیعی بود.

توسعه‌ی سیاسی اساساً مطابق نیاز‌های امپریالیستی کشورهایی بود که اغلب هزاران مایل دورتر قرار داشتند. برنامه‌ی توسعه‌ی اقتصادی به جای پاسخگویی به نیاز‌های توسعه‌ی اقتصادی جامع خود دولت، به‌گونه‌ای تحریف شد که اقتصاد کشور استعمارگر را بهبود بخشد. بدون شک استعمارگران در بیشتر مستعمرات خود روی زیرساخت‌ها سرمایه‌گذاری کردند، اما این کار در جهت تأمین نیاز‌های خود همان کشورهای استعمارگر بود. توسعه‌ی منطقه‌ای تا حد زیادی نادیده گرفته شد. به‌عنوان مثال، راه‌آهن در مناطق تولید‌کننده‌، مواد خام را به انبارهای بارانداز ساحلی در خود آفریقا متصل می‌کرد، اما به‌ندرت یک ایالت را به ایالتی دیگر مرتبط می‌کرد. از نظر فرهنگی، استعمار مناسبات فرهنگی هرکدام از مستعمرات را با شخصیت و سرشت فرهنگی جدید و دلخواهش قالب می‌زد و از گروه‌های قومی و زبانی خاصی طرفداری و حمایت می‌کرد؛ این حمایت اغلب با میزان وفاداری قومیت‌ها به کشور استعمارگر ارتباط مستقیم داشت.

فهرست مطالب کتاب

یادداشت دبیر مجموعه
مقدمه
بخش یک: دگراندیشی و قدرت
فصل اول: اسلام و ادیان ابراهیمی
عربستان
دیدگاه یهودیان درباره‌ی مسیحیت و اسلام
دیدگاه اسلامی درباره‌ی یهودیت و مسیحیت
دیدگاه‌های یهودی و مسیحی درباره‌ی اسلام
دین، دولت، قدرت و بدعت
مدارا، فراگیری و انحصارگرایی
فصل دوم: قدرت، بدعت و دگرگونی مسیحیت
انواع بدعت‌ها
فصل سوم: بیزانس در برابر روم: قطب‌های مسیحی متخاصم
جدال نام‌ها
تولد کلیساهای ملی
برخوردهای شرق و غرب جدی‌تر می‌شود
آینه‌ها و انعکاس‌ها
فصل چهارم: اسلام با مسیحیت شرقی روبه‌رو می‌شود
سوریه و فرهنگ نارضایتی
اسلام وارد سرزمین بیزانس می‌شود
تحول در دین و ترویج آن
بر مسند قدرت ماندن
فصل پنجم: جنگ‌های صلیبی عظیم (1272-1095)
فراخوان پاپ اوربان دوم
قتل عام یهودیان
دومین جنگ صلیبی
سومین جنگ صلیبی
چهارمین جنگ صلیبی
نگاهی دقیق‌تر
جنگ‌های صلیبی شمال
جنگ‌های صلیبی در تاریخ
فصل ششم: پژواک مشترک: اصلاحات پروتستان و اسلام
متون مقدس به‌عنوان منبع قانون
مسیحیت ضدسلسله‌مراتبی جان کالوین
ارتداد بزرگ
بازسازی‌گرایی
شباهت‌های مسیحیت با اسلام سیاسی مدرن
بخش دوم: ملاقات در مرزهای تمدن اسلام
انحصار غرب‌ستیزی
فصل هفتم: «روم سوم» و روسیه: روسیه ماترک ارتدکس را به ارث می‌برد
روسیه و روم سوم
سوءظن‌های ارتدکس روسیه نسبت به غرب
روسیه‌ی جدید
ارتدکسی حمله‌ی متقابل انجام می‌دهد
فصل هشتم: روسیه و اسلام: بیزانس زنده است
دین در مقابل قومیت در دولت
جدیدگرایان
انقلاب روسیه و بلشویسم
میرزا سلطان گالیف، ملی‌گرای مسلمان کمونیست
اوراسیاگرایی
فصل نهم: مسلمانان در غرب: شهروندان وفادار یا ستون پنجم؟
مسلمانان اروپا چه کسانی هستند؟
اتحاد نامقدس چپ و اسلام؟
تعامل مسلمانان با جامعه‌ی غیرمسلمان
ضد اسلام بودن غرب
مسلمانان اروپایی و سکولاریسم
فصل دهم: اسلام و هند
جداسازی: مسلمانان اکنون کجا هستند؟
فصل یازدهم: اسلام و چین
تأثیرات متقابل فرهنگی
سلسله‌ی چینگ (1911-1644)
اویغورها
بخش سوم: جایگاه اسلام در جهان مدرن
فصل دوازدهم: استعمارگرایی، ملی‌گرایی، اسلام و مبارزه برای استقلال
عوامل فرهنگی و فکری
تأثیر استعمار بر جوامع مسلمان
از اقدام امپریالیستی تا استمعار زدایی
شورش ضد امپریالیستی
مبارزه برای استقلال: اسلام؟ یا ملی‌گرایی؟
چرا نقش هویت مسلمانان گسترش یافته است؟
میراث غم‌انگیز امپریالیسم برای مسلمانان
افراط گرایی ضد استعماری و اسلام
فصل سیزدهم: جنگ، مقاومت، جهاد و تروریسم
صحت علت
جهاد
فقط اسامه بن لادن و اقتدار
انگیزه‌های تروریسم
فصل چهاردهم: در جهت سیاست جدید با جهان اسلام چه کاری باید انجام داد؟
تعریف تروریسم در دنیای واقعی
«مذاکره» با تروریست‌ها
چگونه تروریسم پایان می‌یابد؟
واکنش سیاسی
راهبرد عظیم
قدردانی
یادداشت
نکات