معرفی و دانلود کتاب دنیای زیر آب‌های خلیج نیلگون فارس: اطلس دریایی موجودات زنده‌ی آب‌های خلیج فارس

معرفی کتاب دنیای زیر آب‌های خلیج نیلگون فارس: اطلس دریایی موجودات زنده‌ی آب‌های خلیج فارس

کتاب دنیای زیر آب‌های خلیج نیلگون فارس نوشته‌ی محقق و نویسنده‌ی خوش‌ذوق کشورمان، یاسین قاسمی بجد است. او در کتاب حاضر به بررسی و معرفی زیست جانوری موجود در خلیج‌فارس می‌پردازد و برای ارائه‌ی تحلیل‌های هرچه دقیق‌تر و بهتر از تصاویر، متون و مقالات بسیاری بهره گرفته است.

دربره کتاب دنیای زیر آب‌های خلیج نیلگون فارس

خلیج‌فارس (یا دریای پارس) محور ارتباطی بین قاره‌های آفریقا، اروپا، آسیای جنوبی و جنوب شرقی است و اهمیت آن بر کسی پوشیده نیست. این منطقه، منبع مهمی برای انرژی جهان به شمار می‌آید؛ چراکه معادنی سرشار از گاز و نفت در سواحل و بستر آن وجود دارد؛ به طوری که این ناحیه را «مخزن نفت جهان» می‌نامند. اما، علل اهمیت خلیج‌فارس فقط به این موارد خلاصه نمی‌شود. در دریای پارس، زیست‌بوم‌های جانوری بسیاری را می‌توان یافت. بیش از 150 نوع ماهی در این خلیج وجود دارد. علاوه بر ماهی‌ها موجودات زیادی از قبیل، صدف‌ها، حلزون‌ها، نرم‌تنان، مرجان‌ها، جلبک‌ها، کوسه‌ها، نهنگ‌ها، عروس و لاک‌پشت دریایی و صد‌ها گونه‌ی دیگر جانوری اکوسیستم بی‌نظیر و زیبای دریای خلیج‌فارس را تشکیل می‌دهند.

زبان آدمی از توصیف این‌همه شگفتی و زیبایی موجود در خلیج‌فارس قاصر است. آشنایی با زیبایی‌های ناب و بکر خلیج‌فارس یکی از جذاب‌ترین موضوعات مطالعاتی در حوزه‌ی جغرافیا بوده و هست. یاسین قاسمی بجد در کتاب دنیای زیر آب‌های خلیج نیلگون فارس، به مطالعه‌ی گونه‌های مختلف زیستی در آب‌های خلیج همیشه فارس می‌پردازد. او در کتاب حاضر با روش استنادی و مطالعات کتابخانه‌ای، این موضوع مهم و جذاب را بررسی و تشریح می‌کند.

این کتاب شامل هفده گفتار است که موضوعاتی از این قبیل را مورد مطالعه قرار می‌دهد: خلیج‌فارس و آبزیان و جانداران موجود در آن، جنگل‌های حرّا، کیسه‌تنان، اسفنج‌ها، گلسنگ‌ها، جلبک‌های دریایی، خارپوستان، سخت‌پوستانی نظیر خرچنگ و میگو، نرم‌تنان، لاک‌پشت‌های دریایی، کوسه‌ماهیان، نهنگ‌ها، دلفین‌ها و سایر پستانداران، ماهی‌های زینتی، ماهی‌های خوراکی و...

کتاب دنیای زیر آب‌های خلیج نیلگون فارس، برای چه کسانی مناسب است؟

مطالعه‌ی این کتاب برای محققان و پژوهشگران سودمند است. علاوه بر این، تمام علاقه‌مندان به مطالعات خلیج‌فارس می‌توانند از مطالب این کتاب بهره ببرند.

یاسین قاسمی بجد را بیشتر بشناسیم

یاسین قاسمی بجد نویسنده، عکاس، مترجم و شاعر توانمند کشورمان در 21 دی‌ماه 1367 در سیستان‌وبلوچستان دیده به جهان گشود. وی بیش از صد عنوان کتاب با موضوعات مختلفی نظیر خودیاری، موفقیت در کسب‌وکار، متافیزیک، علوم سیاسی و اجتماعی تألیف و ترجمه کرده است. «365 راز فنگ‌شویی»، «آتش و خشم»، «اسرار کیهانی» از جمله‌ی این آثار است.

او عضو مجمع فعالان زیست‌محیطی ایران بوده و اقدامات مهم زیادی انجام داده است، از جمله ممانعت از تخریب قلعه‌ی پرتغالی‌ها در جزیره‌ی هرمز. یاسین قاسمی بجد، برنده‌ی قلم زرین نویسندگی و کتاب سال دانشجویی دانشگاه تهران نیز شده است.

این هنرمند و نویسنده‌ی توانا در حوزه‌ی عکاسی هم توانایی فوق‌العاده‌ای دارد و جوایز بسیاری را از آن خود کرده است. عکس «سرقت خورشید» او در سومین جشنواره‌ی بین‌المللی عکس نارین که در کشور قرقیزستان برگزار می‌شود، برنده‌ی جایزه‌ی Honorable Mention شد. در نخستین جشنواره‌ی بین‌المللی جرج باکر که در سال 2022 و در کشور کانادا برگزار می‌شد، دو عکس او در بخش عکس آزاد رنگی و هوایی، امتیازات لازم را دریافت کرد که سبب کسب القاب PSA و فیاپ شد.

در بخشی از کتاب دنیای زیر آب‌های خلیج نیلگون فارس: اطلس دریایی موجودات زنده‌ی آب‌های خلیج فارس می‌خوانیم

لاک‌پشت‌های دریایی، دارای زمان بلوغ جنسی زیاد و طول عمر نسبتاً طولانی می‌باشند و گاهی مسافت‌های بسیار طولانی را بین مناطق تغذیه‌ای و تولیدمثلی شنا می‌کنند (لقمانی دوین، 1389، 34). آن‌ها جزء گونه‌های مهاجر بوده و هر ساله با انجام مهاجرت‌های طولانی، دریاها و اقیانوس‌ها را طی می‌نمایند و مهاجرت این گونه‌ی جانوری، بعضاً تا 6700 کیلومتر گزارش شده است؛ وجود باله‌های قوی، شکل خاص بدن و شناوری این آبزیان، باعث شده تا مهاجرت برای آن‌ها با انرژی کم، امکان‌پذیر گردد (سعیدپور، 1383، 42). این نوع لاک‌پشت‌ها که ساکن آب‌های اغلب کم‌عمق سواحل مناطق گرم زمین هستند، بیشتر عمر را در آب به سر می‌برند و تنها برای تخم‌گذاری و گاهاً برای چرا یا جفت‌گیری به سواحل مراجعه می‌کنند (دهقانی و همکاران، 1390، 2)؛ هرچند جانورانِ این گونه، از رده‌ی خزندگان هستند و به همین دلیل، تنفس ششی داشته و مجبورند که پس از مدت 4 الی 5 دقیقه، به منظور مبادله‌ی هوا و برای چند ثانیه بر روی سطح آب بیایند.

ذکر این نکته، ضروری به نظر می‌رسد که توان آن‌ها برای باقی‌ماندن زیر آب، با توجه به میزان فعالیت‌شان، متفاوت می‌باشد؛ به عنوان مثال، در حالت خواب و استراحت می‌توانند تا 7 ساعت بدون تنفس در زیر آب بمانند و در مواقع خواب زمستانی، گاه تا چندین ماه در زیر آب باقی می‌مانند. زیستگاه آنان، عمدتاً در مناطق کم‌عمق ساحلی دریاها بوده و رژیم غذایی در گونه‌های مختلف لاک‌پشت‌های دریایی، نسبتاً مشابه بوده و شامل جلبک‌ها، علف‌های دریایی، گلسنگ‌ها، اسفنج‌ها، عروس‌های دریایی و. می‌باشد. لاک‌پشت‌ها، حیوانات مفیدی هستند که خود به عنوان شکارچی و مصرف‌کننده و گندخوار، نقش‌آفرینی‌های گوناگونی در اکوسیستم مناطق محل زیست خود برعهده دارند. در واقع، لاک‌پشت‌ها باعث حفظ تعادل آب‌سنگ‌های مرجانی می‌شوند؛ چرا که در این زیستگاه‌ها، اسفنج‌ها برای به دست آوردن فضای زندگی با مرجان‌ها رقابت می‌کنند.

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار
گفتار اول: خلیج فارس و آبزیان و جانداران موجود در آن
گفتار دوم: جنگل‌های حرّا
گفتار سوم: کیسه‌تنان (مرجان‌ها، شقایق‌های دریایی، عروس دریایی و...)
مرجان دریایی
شقایق دریایی
عروس دریایی
گفتار چهارم: اسفنج‌ها
گفتار پنجم: گلسنگ‌ها
گفتار ششم: جلبک‌های دریایی
گفتار هفتم: خارپوستان (ستاره‌ی دریایی، توتیای دریایی و...)
ستاره‌آساها
مارسانان
خارداران
خیاران دریایی
گفتار هشتم: سخت‌پوستان (میگو، خرچنگ و...)
میگو
خرچنگ دریایی
گفتار نهم: نرم‌تنان (صدف‌ها، حلزون‌ها و...)
هشت‌پا
ماهی مرکّب
حلزون‌های دریایی
صدف‌های دریایی
صدف‌های دوکفه‌ای
صدف مرواریدساز
گفتار دهم: لاک‌پشت‌های دریایی
گفتار یازدهم: کوسه‌ماهیان
گفتار دوازدهم: نهنگ‌های مهمان در خلیج فارس
نهنگ باله‌پشتی
نهنگ نیزه‌ای کوچک
نهنگ‌های‌ گوژپشت
نهنگ براید
گفتار سیزدهم: دلفین‌ها و سایر پستانداران خلیج فارس
دلفین‌ها
گرازماهی
گاوهای دریایی
گفتار چهاردهم: ماهی‌های زینتی خلیج فارس
خانواده‌ی طوطی‌ماهی‌ها
خانواده‌ی فرشته‌ماهی‌ها
خانواده‌ی دخترماهی‌ها
خانواده‌ی صندوق‌ماهیان
خانواده‌ی خفاش‌ماهیان
خانواده‌ی پروانه‌ماهیان
خانواده‌ی دلقک‌ماهیان
خانواده‌ی جراح‌ماهیان
خانواده‌ی ماهی‌های بادکنکی
خانواده‌ی مار‌ماهی‌های کوچک
خانواده‌ی زهروک‌ماهیان
خانواده‌ی شیشه‌ماهیان
خانواده‌ی هدف‌ماهیان
خانواده‌ی هامور‌ماهیان
گفتار پانزدهم: ماهی‌های خوراکی خلیج فارس
گفتار شانزدهم: سایر ماهیان خلیج فارس
خانواده‌ی سفره‌ماهیان
خانواده‌ی فانوس‌ماهیان
خانواده‌ی عقرب‌ماهیان
خانواده‌ی سوزن‌ماهیان
خانواده‌ی قورباغه‌ماهیان
خانواده‌ی مارماهیان
مارهای دریایی
گفتار هفدهم: آلودگی خلیج فارس و نابودی آبزیان آن
پیوست‌ها و ضمائم
پیوست 1. پرورش جلبک دریایی در خلیج فارس
پیوست 2. صید عروس‌های دریایی در خلیج فارس
پیوست 3. صید میگو و شاه‌میگو در خلیج فارس
پیوست 4. صید خرچنگ دریایی در خلیج فارس
پیوست 5. صید صدف‌های مرواریدساز در خلیج فارس
پیوست 6. تخم‌گذاری لاک‌پشت‌های دریایی در سواحل خلیج فارس
الف. «پری دریایی» و «آدمیان وشانی»
پزشک دریا
ب. بَپ دریا (پیر دیریا)
ج. دختر دریا (مادر دریا)
د. امّ‌الدّاس (مریم‌داس)
ه. بوسلامه
گزیده‌ی منابع
کتاب‌ها
مقالات
منابع اینترنتی
راویان
سخن آخر