معرفی و دانلود کتاب دین و فرهنگ

معرفی کتاب دین و فرهنگ

سیزده مورد از مقالات تحلیلی و انتقادی همایون همتی در کتاب دین و فرهنگ گرد آمده‌اند تا مجموعه‌ای از مباحث و مطالب دقیق و مستند نویسنده را در زمینه‌ی عرفان دینی، مطالعات فرهنگی و اندیشه‌های بزرگان دین، به خوانندگان عرضه کنند. سکولاریسم، مدرنیته، عرفان اسلام و مسیحیت، عقلانیت در تعالیم دینی و... تنها برخی از موضوعات متنوعی هستند که در این اثر تشریح شده‌اند. کتابی به زبان ساده و راه‌گشا، هم برای عموم مخاطبان و هم برای متخصصان و صاحب‌نظران.

درباره‌ی کتاب دین و فرهنگ

درست برخلاف کشورهای غربی و دانشگاه‌های مطرح دنیا که به گرایش‌های متنوع علوم انسانی، به‌ویژه مطالعات فرهنگی، اهمیت زیادی می‌دهند، به نظر می‌رسد با وجود نهادهای فرهنگی بی‌شماری که در کشور ما در حال فعالیت‌اند، آن‌گونه که شایسته بوده، علوم مربوط به مطالعات فرهنگی رشد و گسترش نیافته‌اند. این نکته را هم به یاد داشته باشید که توجه به فرهنگ در تعالیم اسلام و قرآن جایگاه بالایی دارد و بی‌اهمیتی به مطالعات فرهنگی در کشورمان، نوعی سرپیچی از موازین دینی اسلام نیز محسوب می‌شود. بااین‌حال، همواره نویسندگان و مؤلفان دلسوز و دغدغه‌مندی در مجامع علمی ایران حضور دارند که بررسی موضوعات فرهنگی را وظیفه‌ی خود می‌دانند. از میان چنین اندیشمندانی، می‌توان همایون همتی را نام برد که مجموعه‌ای از سیزده مقاله‌ی ارزشمند خود را به منظور آشنایی بیشتر مخاطبان با مطالعات فرهنگی، در کتاب دین و فرهنگ ارائه کرده است. مطالعه‌ی این اثر، دریچه‌ای تازه برای شناخت طیف متنوعی از مباحث علوم انسانی، به رویتان خواهد گشود. در ادامه، مروری خواهیم داشت بر مقالات سیزده‌گانه‌‌ی این کتاب.

مقاله‌ی «اسلام و عقلانیت باورهای دینی»، شامل استدلال‌هایی است که نویسنده برای پاسخ به نقدهای پاپ بندیکت شانزدهم در مورد اسلام و کلام اسلامی بیان کرده بود. در مقاله‌ی «الهیات سیاسی و رهایی‌بخش»، مؤلف از تجربیات خود در زمینه‌ی تدریس برای دانشجویان دوره‌ی دکتری دانشگاه ادیان و مذاهب کمک گرفته تا مطالبی عرضه کند که روشنگر راه نوجویان و دانش‌آموختگان این حوزه باشد. سکولاریسم موضوع مقاله‌ی سوم کتاب است و نتیجه‌ی تلاش نویسنده برای بازشناسی این حوزه‌ی فکری و معرفی آن به جامعه‌ی ایرانی به‌شمار می‌رود. همایون همتی باور دارد سکولاریسم آن‌طور که لازم بوده به مردم ایران معرفی نشده و بیشتر با شعرسرایی‌ها و قرائت‌های نادرست همراه شده. به همین خاطر، او کوشیده تا به زبانی ساده و قابل‌فهم، ارکان سکولاریسم را برای مخاطبان خود شرح دهد.

«شور نیایش و عرض نیاز» عنوان مقاله‌ای است که مفهوم فلسفه‌ی عبادت را بررسی کرده و تلاش دارد جایگاه و اهمیت عبادت کردن را طبق تعالیم ادیان، به‌ویژه دین اسلام، نشان بدهد. عرفان اسلامی نیز در این مقاله حضور پررنگی دارد و مؤلف با بهره‌گیری از آن، مطالب و یافته‌های خود را به مضامین عرفانی گره زده است. آراء، ابتکارات و دیدگاه‌های نوین علامه طباطبایی (ره) در حوزه‌ی فلسفه و موضوعات و مبانی آن، درون‌مایه‌‌ی اصلی یکی دیگر از مقالات کتاب دین و فرهنگ به شمار می‌آیند. مطالعه‌ی این بخش فرصتی خواهد بود تا با گوشه‌ای از اندیشه‌های این بزرگ‌مرد در مورد پیوند میان فلسفه با سایر علوم و برخی از ابتکارات حکمی ایشان بیشتر آشنا شوید.

نویسنده در بخشی از کتاب، به مقایسه‌ای میان دیدگاه‌های شهید مطهری و علی شریعتی پرداخته و نقطه‌نظرات ایشان را در مورد کارکردهای دین تحلیل کرده است. همایون همتی کوشیده تا فارغ از تعصبات سیاسی یا دینی، صرفاً گزارشی واقع‌گرایانه، مستند و دقیق از نگرش این دو بزرگوار نسبت به کارکردهای دین ارائه دهد.

در زمانی که فضای علمی و عمومی جامعه به سوی شبهه‌پراکنی و پوچ‌گرایی می‌رفت و دانشجویان ‌و جوانان بی‌شماری دچار تردید در اصول اعتقادی اسلام می‌شدند، نویسنده مقاله‌ای را با عنوان «نیهلیسم» نگاشت که در آن به برخی از ایرادات این نوع نگرش اشاره کرده بود. برای آشنایی با انتقادات همتی نسبت به نیهلیسم و نیهلیستی‌ها، می‌توانید با تهیه‌ی کتاب حاضر این مقاله را مطالعه کنید.

مقاله‌ای که این نویسنده در زمینه‌ی مدرنیته نگاشته، حاصل ایامی است که به‌عنوان رایزن فرهنگی ایران، عازم آلمان شده بود و در خلوت و تنهایی به مطالعه و تأمل درباره‌ی مدرنیسم می‌پرداخت. مقاله‌ی «مقایسه عرفان دینی و عرفان سکولار»، شامل متن سخنرانی همایون همتی در دانشگاه علوم پزشکی شیراز است. اگرچه دیدگاه‌های نویسنده از آن زمان تاکنون، در زمینه‌ی عرفان و سکولاریسم، بسیار گسترش یافته‌اند اما مطالعه‌ی این مقاله نیز می‌تواند شما را با نحوه‌ی نگرش مؤلف نسبت به این دو مفهوم آشنا سازد.

از آن‌جایی که قدیس آگوستین از اثرگذارترین چهره‌های مسیحیت و الهیات و عرفان مسیحی بوده، همتی در بخش‌هایی از کتاب دین و فرهنگ، تلاش کرده تا تصویری از زندگی و شمّه‌ای از اندیشه‌های وی را برای مخاطبان روشن کند. نویسنده همچنین به سراغ افکار و دیدگاه‌های عرفانی قدیسه ترزا رفته و در پی آن بوده که مقایسه‌ای میان اندیشه‌های او با آراء برخی از عرفای اسلام ارائه دهد. علاوه‌‌بر این‌ها، به نظر می‌رسد در عصر جدید شاهد ظهور و گسترش شاخه‌هایی از عرفان هستیم که لزوماً شباهتی به عرفان مربوط به ادیان توحیدی ندارند. نمی‌توان انکار کرد که برخی از این عرفان‌های نوظهور، با آسیب‌هایی به بنیان‌های فرهنگی جامعه همراه بوده‌اند. برای این‌که به برداشتی کلی از پایه‌های فکری چنین عرفان‌هایی برسید و قدرت تشخیص سره از ناسره را به دست بیاورید، کتاب دین و فرهنگ می‌تواند راهنمای خوبی برای شما باشد.

انتشارات سوره‌ی مهر، این اثر حوزه‌ی فرهنگ و دین‌پژوهی را به علاقه‌مندان این حیطه‌ها عرضه کرده است.

کتاب دین و فرهنگ برای چه کسانی مناسب است؟

اگر به مطالعه در زمینه‌ی عرفان، فلسفه، الهیات، دین‌پژوهی و فرهنگ علاقه دارید یا می‌خواهید به مجموعه‌ای از مقالات مرتبط با این حوزه‌ها دسترسی داشته باشید، تهیه‌ی کتاب دین و فرهنگ را به شما توصیه می‌کنیم.

در بخشی از کتاب دین و فرهنگ می‌خوانیم

تحقق ملکوت خدا از نگاه الهیات رهایی‌بخش امری اُخروی نیست، بلکه پدیده‌ای این‌جهانی، زمینی و مرتبط با زندگی آدمیان در همین دنیاست. ملکوت خداوند در آسمان‌ها یا آخرت تحقق نمی‌یابد، بلکه همین‌جا روی همین زمین محقق می‌شود و معنای آن رهایی ستم‌دیدگان از یوغ ستمکاران و محو ستم از روی زمین است. این نیز تفسیر انقلابی دیگری است که با مفهوم رایج ملکوت خدا در مسیحیت متفاوت است.

طبق مبانی الهیات رهایی‌بخش، عیسی مسیح پسر خدا، فرزند او و عامل رهایی مظلومان است که خود بر بالای صلیب رفت و اعدام شد تا طبقات حاکم را رسوا کند و با پذیرش مرگ خود بر صلیب رنج‌دیدگان را تسلی بخشد و اسیران و مظلومان را آزاد کند. بدین‌سان عملکرد مسیح عملکردی انقلابی، تحول‌آفرین، رهایی‌ساز و ستم‌برانداز است. او تنها تجسد کلمه خدا و عضوی از اشخاص سه‌گانه تثلیث نیست، بلکه تجسد اراده انقلابی خدا و موضع‌گیری او علیه ظالمان است. مسیح مظهر مقاومت است. دستگیر و شکنجه می‌شود. در دادگاه محکومش می‌کنند و با مصلوب شدن خویش ظلم و تبعیض را محکوم می‌کند و مظهر فداکاری در راه آزادسازی بشریت است و لذا همه مؤمنان انقلابی و وفادار به او، که در راه رهایی خلق و مبارزه با ستم اقدام می‌کنند، در رستاخیز او سهیم‌اند و میراث‌دار پیام رهایی‌بخش او هستند. بدین‌سان، مسیح دیگر یک معلم اخلاق یا واعظ ساده نیست، بلکه یک مبارز انقلابی، نجات‌بخش و اهل عمل و اقدام است.

از دیدگاه الهیات رهایی‌بخش، روح‌القدس نیز فقط عضوی از تثلیث نیست، بلکه او نیز در کار نجات و رهایی انسان‌های در بند است و به تأیید و یاری مردمان فقیر و ستم‌دیده می‌پردازد و آن‌ها را در مبارزه علیه ستمکاران امداد می‌کند و در‌ واقع عضوی از مبارزان راه رهایی است و با امیدبخشی و الهام دادن به مؤمنان آن‌ها را در راه مبارزه گرم و امیدوار نگه می‌دارد.

فهرست مطالب کتاب

مقدمه
درآمدی بر زندگی و اندیشه قدیس آگوستین
آرا و دیدگاه‌های آگوستین
فلسفه و غایت آن
نفس
شناخت
خدا‌
خلقت
مفاهیم اخلاقی
شهر خدا و فلسفه تاریخ
تأثیر و نقش آگوستین‌
اسلام و عقلانیت باورهای دینی
تاریخچه و ساختار الهیات سیاسی و رهایی‌بخش
الهیات چیست؟
چیستی و تاریخچه الهیات سیاسی
مهم‌ترین اصول اعتقادی الهیات رهایی‌بخش
نمایندگان اصلی جریان الهیات سیاسی
الهیات رهایی‌بخش
مسلمانان و الهیات سیاسی
منابع
تحلیل تاریخچه، ماهیت و مبانی مدرنیته
واژه مدرن
دوره مدرن
مدرن به‌عنوان بعد از قرون وسطا
توصیف ویژگی‌های عمده مدرنیته
عوامل درون‌زا و عوامل برون‌زا
پارادوکس مدرنیته
عوارض مدرنیته
مدرنیته و جامعه معاصر
پی‌نوشت
سکولاریسم و نگرش‌های مرتبط با آن
پاسخ به چند پرسش
شور نیایش و عرض احتیاج
منابع
عرفان دینی و عرفان سکولار
فرقه‌های عصر جدید
تعاریف جنبش عصر جدید
تاریخچه جنبش‌های عصر جدید
عقاید و باورهای مشترک فرقه‌های عصر جدید
شیوه زندگی فرقه‌های عصر جدید
عقاید و مفروضات پنهان
زبان و بیان فرقه‌های عصر جدید
پی‌نوشت
قدیسه ترزا؛ عارفی در پی دیدار خداوند
گفتاری در باب رابطه دین و فرهنگ
ماهیت فلسفه در نگرش علامه طباطبایی
مقایسه نگرش مطهری و شریعتی به کارکردهای دین
پی‌نوشت
نیهیلیسم چیست؟
بحث واژگانی
نیهیلیسم در فلسفه
نیهیلیسم و اخلاق
پست‌مدرنیسم و ورشکستگی معرفت
لیوتار و کلان‌روایت‌ها
نیهیلیسم و نیچه
پارادوکس نیهیلیسم
منابع