معرفی و دانلود کتاب شیوه‌های یاری‌گری در عشایر (منطقه ایوان کلهر)

معرفی کتاب شیوه‌های یاری‌گری در عشایر (منطقه ایوان کلهر)

کتاب شیوه‌های یاری‌گری در عشایر (منطقه ایوان کلهر)، اثر محمود ریاحی، پژوهشی مردم‌شناسانه است که در آن سنت کهن و فرهنگی یاری‌گری و همکاری در میان مردمان منطقه‌ی ایوان کلهر مورد بررسی و قوم‌نگاری قرار می‌گیرد. در این روش، نویسنده با استفاده از پژوهش‌های میدانی و مطالعات کتابخانه‌ای درباره‌ی کارکرد همکاری و تعاون مطالب ارزنده‌ای را بیان می‌کند.

درباره‌ی کتاب شیوه‌های یاری‌گری در عشایر (منطقه ایوان کلهر)

عشایر و ایل‌ها در ایران همواره نقش مهم و پررنگی داشته‌اند. ایل‌های متنوع ایران هریک دارای آداب و رسم‌ورسوم خاص خود است. همان‌طور که در کتاب شیوه‌های یاری‌گری در عشایر (منطقه ایوان کلهر) اثر محمود ریاحی با یکی از این ایل‌ها و یکی از پدیدارهای فرهنگی بخشی از مردم ایران آشنا می‌شویم، باید به این نکته توجه کنیم که عشایر در ایران در مقابل تغییرات فرهنگی و فراموشی سنت‌ها از مردم شهرنشین بیشتر مقاومت می‌کنند. این موضوع ناشی از دلایل مختلفی است؛ یکی از مهم‌ترین دلایل این امر نقش هویت جمعی در سنت‌های فرهنگی اقوام است. بسیاری از اقوام ایرانی هویت خود را به سنت‌های جمعی‌شان پیوند زده‌اند و ازاین‌رو دوری از این سنت‌ها به‌راحتی‌ ممکن نیست.

کتاب شیوه‌های یاری‌گری در عشایر (منطقه ایوان کلهر) نوشته‌ی محمود ریاحی به رسم یاری‌گری و همکاری در میان قوم کلهر می‌پردازد. قوم کلهر یکی از بزرگ‌ترین ایل‌ها و قوم‌های کردزبان ایران است. این قوم که ریشه در میان اقوام کهن ایرانی دارند در منطقه‌ی ایوان غرب و اسلام‌آباد غرب و گیلان غرب زندگی می‌کنند؛ زبانشان کردی است که به کردی کلهری مشهور است. کردی کلهری یکی از شاخه‌های زبان کردی است که با گذر قرن‌ها ریشه و اصالت خود را حفظ کرده است و زبان‌شناسان معتقدند که کردی کلهری با وقایع اجتماعی و سیاسی‌ای که تجربه کرده، کمتر دچار امتزاج زبانی شده است. گفتنی است با توجه به این‌که کانون اصلی قوم کلهر را در سه شهر ایوان غرب، گیلان غرب و اسلام‌آباد غرب یاد کردیم، اما طبق برخی از قوم‌نگاری‌ها گستره‌ی زبان کردی کلهری مناطق وسیع‌تری از این سه شهر را شامل می‌شود.

قوم کلهر مانند باقی عشایر از دامداری و رمه برای امرار و معاش استفاده می‌کنند. همکاری و یاری‌گری بخش مهمی از زندگی اجتماعی این قوم را تشکیل داده است. افراد در قالب کارهای مختلف به کمک یکدیگر می‌آیند و بسیاری از سنت‌های فرهنگی و اقتصادی‌شان با تعاون و یاری یکدیگر شکل می‌گیرد. برخی از این سنت‌ها در میان دیگر اقوام ایران نیز مشترک است و برخی دیگر خاص اقوام کرد می‌باشد. برای مثال یکی از سنت‌های فرهنگی که در کتاب شیوه‌های یاری‌گری در عشایر (منطقه ایوان کلهر) به آن اشاره می‌شود سنت شیرواره است. در این رسم کهن ایرانی که در میان بسیاری از عشایر ایران رواج دارد، شیر تولیدی به اشتراک گذاشته می‌شود؛ در واقع خانواده‌هایی که گاو یا گوسفند شیرده دارند طبق قراری از پیش تصمیم می‌گیرند شیر تولیدی خود را به خانواده‌های دیگر دهند. بسته به تعداد خانواده‌ها این دوره نیز به طول می‌انجامد. بخشی دیگر از سنت عشایران منطقه‌ی ایوان که دارای همکاری و یاری‌گری است به عزم کوچ و کوچ کردن مربوط می‌شود. عشایر یکدیگر را در آماده شدن برای کوچ و جمع‌کردن وسایل کمک می‌کنند؛ همچنین در چرا بردن دام‌ها، درو کردن زمین و فعالیت‌های روزمره یکدیگر را یاری می‌رسانند.

نکته‌ای که مطابق با کتاب شیوه‌های یاری‌گری در عشایر (منطقه ایوان کلهر) نوشته‌ی محمود ریاحی باید در نظر داشت این است که این نقش‌ها در مشارکت و یاری یکدیگر از روی احساس وظیفه، دلسوزی و خیرخواهی و علاقه نیست؛ اول این‌که یافتن ریشه‌های پدیدارهای فرهنگی و کارکرد یک رسم در میان اقوام کار آسوده‌ای نیست و نمی‌توان بنا بر مشاهدات قبلی و یا حتی از روی اقوام دیگر به آن پی برد و دیگر آن‌که در میان اقوام کلهر یاری‌گری بخشی از زندگی است و افراد همکاری را به‌عنوان بخشی از فعالیت روزمره‌ی خود می‌بینند.

کتاب شیوه‌های یاری‌گری در عشایر (منطقه ایوان کلهر)، نوشته‌ی محمود ریاحی توسط انتشارات آزمون‌یار پویا عرضه شده است.

کتاب شیوه‌های یاری‌گری در عشایر (منطقه ایوان کلهر) مناسب چه کسانی است؟

این کتاب به‌تمامی مردم‌شناسان و علاقه‌مندان به کتاب‌های قوم‌نگاری توصیه می‌شود.

در بخشی از کتاب شیوه‌های یاری‌گری در عشایر (منطقه ایوان کلهر) می‌خوانیم

کشور ایران از اقوام گوناگونی شکل گرفته و هر قوم و ایلی با توجه به گذشته خود دارای فرهنگ ویژه‌ای است. سرآغاز زندگی این اقوام بیشتر بر پایه زندگی کوچ‌نشینی بوده است. بنابراین در جای‌جای سرزمین ما اثر این گونه از زندگی هنوز به چشم می‌خورد. عشایری که در طول سال‌ها، کار و پیشه‌ی سنتی خود را پی گرفته‌اند و دارای کوله‌باری از تجربه‌های تاریخی، فرهنگی و اقتصادی هستند. حتی با یکجانشینی و زندگی در شهرها بسیاری از تجربه‌های اجتماعی و فرهنگی را کنار نگذاشته‌ و تکاپوی آن‌ها نقش بسزایی در همه جامعه ایفا نموده است.

فرهنگ مردم که همپای زندگی انسان یار و یاور او بوده و همچنان به زندگی دیرینه خود پرداخته است در صدها سال گذشته همچون دیگر عنصرهای زندگی اجتماعی از گزند دگرگونی‌های صنعتی و تکنولوژی درامان نمانده است و امروز در سایه این پیشرفت‌ها بسیاری از گزینه‌های این فرهنگ رو به نابودی گذاشته است و دیگر جوانان به بسیاری از این باورها و آیین‌ها پایبند نیستند.

دکتر میرجلال‌الدین کزازی در آغاز کتاب فرهنگ عامه کرد می‌نویسد: «ایران، سرزمین هزاره‌هاست؛ در این هزاره‌های تاریخی، تیره‌های گوناگون ایرانی، در این سرزمین سپند، با آرامش و آشتی در کنار یکدیگر زیسته‌اند و پرتلاش و نستوه در راه آبادانی و سربلندی آن کوشیده‌اند. از آن است که بافت فرهنگی و مردم‌شناختی در ایران همواره گونه‌گون و رنگارنگ بوده و هست. یکی از نیرومندترین انگیزه‌هایی که جهانگردان و نوجویان و دلخستگان از یکسانی و یکنواختی را که ویژگی بنیادین در زندگی ابزارینه و نوآیین امروزی است به این سرزمین سپند می‌تواند کشانید، همین فرهنگ‌های بومی است. هر کدام از سرزمین‌های ایران با جامه‌ها و خوان و خوراک و آیین‌ها و رسم‌ و راه‌ها و هنجارهای زیستی ویژه‌اش بهشتی است، جهانگردانه که آنان را به سوی خود می‌تواند کشید.

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار
فصل نخست: کلیات و تعاریف
شناخت مفاهیم نظری
تعاریف کاربردی
فصل دوم: دیدگاه‌هایی درباره یاری‌گری
یاری‌گری و تعاون از دیدگاه برخی فیلسوفان و دانشمندان
یاری‌گری و همکاری در جهان و ایران
یاری‌گری و همکاری در ادیان
چیستی‌ همکاری‌های سنتی
ویژگی‌های یاری‌گری در جوامع سنتی
دیدگاه سه مکتب انسان‌شناسی
فصل سوم: موقعیت جغرافیایی، سیاسی و تاریخی ایوان‌غرب
موقعیت شهرستان ایوان‌غرب
موقعیت سیاسی اجتماعی
موقعیت تاریخی (تاریخچه شهر ایوان)
فصل چهارم: شیوه‌های یاری‌گری سنتی
در میان مردمان ایوان کلهر
شیرواره (شیره‌یوره)
شخم زدن (گه‌له جفت)
برداشت (گه‌له درو)
خرمن‌کوبی (گه‌له هوله)
پشم‌چینی دام‌ها (گه‌له برینه)
یاری‌گری در کوچ
چادربافی و برپا کردن آن
جاجگ‌بر (لالوکر)
همکاری در لایروبی
همکاری در گله (هاوگله)
هم‌یاری در شیردوشی (بره‌گ)
تاسو
کاه‌گل مالی (اناو)
یاری‌گری در مراسم عروسی (سیورانه)
یاری‌گری در سوگ و سوگواری (پِرسانه)
خودیاری در شکار گروهی کبک
فصل پنجم: سخن پایانی
فهرست منابع