معرفی و دانلود کتاب صوتی بی‌ من مرو: تازه‌هایی درباره شمس، مولانا و نزدیکان

معرفی کتاب صوتی بی‌ من مرو: تازه‌هایی درباره شمس، مولانا و نزدیکان

اعظم نادری در کتاب صوتی بی‌ من مرو، زندگی و اندیشه‌های مولانا و شمس تبریزی را با نگاهی تازه بررسی نموده است. تلاش وی در این اثرِ تحقیقی بر آن بوده تا از مطالب تذکره‌های قدیمی‌ای چون مناقب‌العارفین، و رمان‌های زندگینامه‌ایِ جدیدی نظیر ملت عشق، که جملگی با محوریت رابطه‌ی شمس و مولانا نگاشته شده‌اند، فراتر رود و از خلال آثار خود این بزرگان، روایتی تا حد امکان واقعی از زندگانی‌شان ارائه دهد.

درباره کتاب صوتی بی‌ من مرو:

شمس و مولانا دو تن از بزرگ‌ترین نام‌ها در عرصه‌ی فرهنگ این مرزوبوم‌اند. با این همه جای تأسف است که این دو، در نظر عامه‌ی مردم و البته در نگاه بیشتر غیرفارسی‌زبانان، نه به اعتبارِ سهم عظیمی که در رشد عرفان اسلامی داشته‌اند، بلکه به واسطه‌ی داستان‌هایی که درباره‌ی رابطه‌ی عمیقِ روحی و عاطفی‌‌ِ میانشان وجود دارد، به یاد آورده می‌شوند.

قلّتِ منابع تاریخی دقیق و قابل استناد درباره زندگی و زمانه‌ی ایشان، از همان قرن هفتم تا همین امروز، سبب گرم شدن بازار شیادانی بوده است که افسانه را در جامه‌ی حقیقت به خورد مخاطبین ناآگاه می‌دهند. کم نیست قصه‌های بی‌پایه‌واساسی که قدما در باب مولانا و شمس در تذکره‌های خود نگاشته‌اند. مطالب این دسته از منابع قدیمی، مثلاً کتاب مناقب‌العارفینِ احمد افلاکی (که البته در نوع خود اثری مهم و ارزشمند است)، بیشتر برآمده از تخیل مولف و علاقه‌ی او به سوژه‌های مورد بحث بوده است، تا داوری و بررسی دقیق تاریخی - زندگینامه‌ای.

این به خودی خود و با در نظر گرفتن تفاوت‌های تاریخی، چندان مسئله‌ی بزرگی نیست؛ فاجعه زمانی‌ست که امروز و در عصر مدرن نیز، بسیاری، این افسانه‌ها را حقیقت می‌پندارند. و یا بدتر از آن: شبه‌نویسندگانی پیدا می‌شوند که با خلق کاراکترهایی که نسبتشان با مولانا و شمسِ حقیقی فراتر از اشتراک در نام نمی‌رود، اوهام خود را ذیل نام رمانِ «زندگینامه‌ای» و «تاریخی» در نسخه‌های میلیونی به فروش می‌رسانند.

در چنین شرایطی است که بازنگری در منابع، در جهت ارائه‌ی مطالبی درخور اعتنا و قابل استناد درباره‌ی بزرگانی چون شمس و مولانا، به عنوان یک ضرورت فرهنگی هویدا می‌شود. و این همان کاری است که اعظم نادری در کتاب بی من مرو به انجامش مبادرت ورزیده است. او در این اثر کوشیده تا منابع قدیمی و جدیدی را که درباره‌ی مولانا، شمس و اطرافیان ایشان (سلطان ولد، کراخاتون، کیمیا و ...) وجود دارد، از منظری انتقادی بررسی کند، و با جستجوی دقیق در محتوای آنها، سره را از ناسره تشخیص دهد. مهم‌ترین منابعی که او به مثابه‌ی سنجه‌ی دروغ و حقیقت بدان‌ها استناد ورزیده، آثار به جامانده از خود شمس (مقالات) و مولانا (مثنوی، دیوان کبیر شمس و ...) بوده است. چه، به باور وی:

«من تأکید دارم وقتی آثار این بزرگان هست، چرا باید به سراغ اثر دیگری برویم؟ تذکره‌ها و مناقب‌ کتاب‌های خوبی هستند، ولی از جهات دیگری: مثلا زبان شیرین و جالبی دارند برای زبان‌شناختی و روان‌شناختی خرافات. برای شناخت آداب و عرف مناسب‌اند... ولی وقتی می‌خواهیم مولانا یا شمس را بشناسیم، اینگونه آثار به نظرم جایگاهی ندارند. در کتاب بی من مرو سعی کردم به هر طریقی همه چیز، حتی تاریخ تولد و فوت را از کتاب‌های خود مولانا استخراج کنم...»

کتاب صوتی بی‌ من مرو مناسب چه کسانی است؟

گوش سپردن به اثر حاضر را به تمام علاقه‌مندان به عرفان اسلامی و شخصیت شمس و مولانا توصیه می‌کنیم.

در بخشی از کتاب صوتی بی‌ من مرو می‌شنویم:

تندی و تیزیِ گاه گاهِ رفتار شمس، چیزی نیست که بخواهم یا بتوانم آن را انکار کنم. نگاه کنیم شمس به کسی که ادعا دارد او را شناخته چه می‌گوید و چگونه می‌گوید: «ای خر، ای خر! ای سگ، ای سگ! ای تندیس! از ظاهر من خبر نتوانی داد، از باطن من چگونه خبر می‌دهی؟ ای خر، ای خر! نی نی، که هر اعتقاد که تو را گرم کرد، آن را نگه دار، و هر اعتقاد که تو را سرد کرد، از آن دور باش.»

اما داوری این رفتار نادرست است. ما نه در قرن هفت به سر می‌بریم، نه از هنجارهای اجتماعی و فرهنگی و حتی زبانی آن مطلعیم، و نه گرفتار «آن قوم ناهموار» شده‌ایم. و مهم‌تر از همه اینکه، ما شمس نیستیم. به گواه مقالات و آثار مولانا، این تندی شمس هرگز آن همه نبوده است که ما امروز، شخصیت او را در پرتو این صفت معنا کنیم. در مقالات داستان‌واره‌ای هست که دست‌آویز کسانی برای کوبیدن شمس قرار گرفته است. در این داستان‌واره کودکی را به شمس می‌سپارند تا او را تعلیم دهد...

فهرست مطالب کتاب صوتی