معرفی و دانلود کتاب ژئواکونومی و توسعه اقتصادی در فدراسیون روسیه: رهیافت مناطق ویژه اقتصادی

معرفی کتاب ژئواکونومی و توسعه اقتصادی در فدراسیون روسیه: رهیافت مناطق ویژه اقتصادی

کتاب ژئواکونومی و توسعه اقتصادی در فدراسیون روسیه تألیف زهرا خدابین و احسان رسولی نژاد، سیاست‌های اخیر اقتصادی روسیه را بررسی کرده و می‌کوشد اهمیت مناطق ویژه‌ی اقتصادی را در این سیاست‌ها نشان دهد. نویسندگان با تحلیل توان ژئوپلیتیک و لیبرالیسم اقتصادی روسیه، تلاش دارند ثابت کنند که استفاده از ظرفیت مناطق ویژه اقتصادی به این کشور کمک کرده که از شوک کرونا و سقوط قیمت نفت رها شود و حتی سرمایه‌گذار خارجی بیشتری جذب نماید.

درباره‌ی کتاب ژئواکونومی و توسعه اقتصادی در فدراسیون روسیه

پس از فروپاشی شوروی در ابتدای دهه‌ی 1990، روسیه سیاست‌های لیبرالیستی و اقتصاد بازار آزاد را در پیش گرفت. اما خصوصی‌سازی نادرست و ناکارا و سیاست‌های اقتصادی مخرب در کنار بحران جهانی نفت باعث شد تا فدراسیون روسیه عملاً ورشکسته شود و به مرز فروپاشی برسد. در اواخر همین دهه، بوریس یلتسین از ریاست جمهوری استعفا داد و به‌جای او ولادیمیر پوتین زمام امور را به دست گرفت. پوتین توانست روسیه را از این وضعیت نجات دهد و به ثبات برساند. او تا سال 2008، ریاست جمهوری را بر عهده داشت، یک دوره‌ی چهارساله مدودف رئیس‌جمهور شد و پوتین معاون اول او بود و پس‌ از آن دوباره به ریاست جمهوری رسید.

در واقع می‌توان گفت پوتین نفر اول کشور روسیه در بیست‌وپنج سال اخیر بوده و معمار اقتصاد روسیه‌ی پساشوروی است. او توانسته با کمک نفت و انرژی این سرزمین پهناور را به یکی از اقتصادهای مؤثر دنیا تبدیل سازد. اما در چند سال گذشته چند بحران پی‌درپی دوباره این کشور را در وضعیت بغرنجی قرار داده است؛ کاهش قیمت نفت، شیوع کرونا و افزایش تنش با غرب از جمله عوامل این اتفاق‌اند. در این زمان پوتین سیاست جدیدتری را در پیش گرفت: استفاده از ظرفیت مناطق ویژه‌ی اقتصادی. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که حداقل تا پیش از جنگ اوکراین و تحریم‌های غرب این سیاست مؤثر بوده و به این کشور کمک کرده است. کتاب ژئواکونومی و توسعه اقتصادی در فدراسیون روسیه تألیف زهرا خدابین و احسان رسولی‌نژاد سیاست‌های اقتصادی اخیر روسیه را مرور می‌کند و می‌کوشد تأثیر آن‌ها را در بهبود وضعیت اقتصادی آنجا نشان دهد. این کتاب بر راهبرد استفاده از مناطق ویژه‌ی اقتصادی متمرکز است و رویکردی که روسیه در این زمینه به‌کار گرفته را مرور می‌کند.

توسعه‌ی مناطق ویژه‌ی اقتصادی چند حسن دارد؛ از جمله این‌که باعث جذب سرمایه‌گذاری خارجی می‌شود، وابستگی به درآمدهای نفت و گاز را کاهش می‌دهد و حتی بر تعاملات سیاسی با دیگر کشورها تأثیر می‌گذارد و باعث بهبود روابط می‌شود. بنابراین این راهکار نه‌فقط اقتصادی است، که پیامدهای سیاسی مثبتی هم در پی دارد. روسیه در چند سال اخیر این موضوع در پیش گرفته و سعی کرده با کمک این رویه، از وابستگی به گاز و انرژی نجات یابد.

به عقیده‌ی برخی از تحلیلگران، موفقیت ژئوپلیتیک این کشور می‌تواند الگوی مناسب برای ایران نیز باشد. ایران هم از پتانسیل بالایی در این زمینه برخوردار است و با توسعه‌ی مناطق ویژه‌ی اقتصادی خود می‌تواند درآمدهای بیشتری کسب کند و روابطش را با دنیا بهبود دهد. زهرا خدابین و احسان رسولی‌نژاد، که از جمله همین تحلیلگران هستند، در کتاب ژئواکونومی و توسعه اقتصادی در فدراسیون روسیه تلاش کرده‌اند ظرفیت روسیه و همین‌طور مسیری که طی کرده را تشریح نمایند. نویسندگان پس‌ از این‌که ابعاد اقتصادی روسیه را توضیح می‌دهند، به اهداف لیبرالیسم اقتصادی و توان ژئوپلیتیک این کشور پرداخته و خواننده را با پتانسیل آن آشنا می‌سازند. در ادامه به شکل عملی این موضوع را بررسی می‌کنند و نشان می‌دهند که روسیه چطور توانسته به این ایده جامه‌ی عمل بپوشاند و آن را محقق سازد.

کتاب ژئواکونومی و توسعه اقتصادی در فدراسیون روسیه را انتشارات شرکت چاپ و نشر بازرگانی به چاپ رسانده است.

کتاب ژئواکونومی و توسعه اقتصادی در فدراسیون روسیه برای چه کسانی مناسب است؟

این کتاب به تاجران و سرمایه‌گذاران پیشنهاد می‌شود. همین‌طور پژوهشگرانی که در زمینه‌ی سیاست‌های اقتصادی روسیه تحقیق می‌کنند، می‌توانند این اثر را مطالعه نمایند.

در بخشی از کتاب ژئواکونومی و توسعه اقتصادی در فدراسیون روسیه: رهیافت مناطق ویژه اقتصادی می‌خوانیم

از لحاظ الگوی مرحله‌ای رشد خطی و دیدگاه روستو که توسعه را در مسیر 5 مرحله‌ای کشورها تعریف می‌کند، اقتصاد فدراسیون روسیه تنها در صورتی می‌تواند وارد مراحل تکامل یا بلوغ و مصرف انبوه شود که بتواند با استفاده از توان خارجی و پتانسیل‌های مناطق ویژه اقتصادی، سرمایه‌گذاری کافی جهت شتاب دادن به رشد اقتصادی و توسعه را ایجاد نماید. این نکته که سرمایه‌گذاری خارجی می‌تواند منجر به رشد و توسعه اقتصادی کشوری همچون فدراسیون روسیه شود از طریق مدل رشد هارود-دومار قابل شرح است. مدلی که طبق آن هر گونه افزایش خالص موجودی سرمایه به شکل سرمایه‌گذاری جدید افزایش متناظری در تغییر تولید ملی یا تولید ناخالص داخلی به همراه خواهد داشت. تعبیر دیگر از مدل رشد هارود- دومار در اقتصاد فدراسیون روسیه آن است که هرچه این کشور بتواند از طریق سیاست‌هایی همچون توسعه مناطق ویژه اقتصادی، در تولید ناخالص داخلی خود سهم بیشتری از سرمایه‌گذاری داشته باشد، رشد اقتصادی و توسعه بیشتری خواهد داشت. البته از دیدگاه الگوی مرحله رشد خطی، کشوری همچون فدراسیون روسیه از طریق مناطق ویژه اقتصادی‌اش علاوه بر رشد سرمایه‌گذاری خارجی می‌تواند دو عامل رشد نیروی کار و پیشرفت فناورانه تولید خود را نیز پیش ببرد که این سه عامل در کنار هم، توفیق فدراسیون روسیه در رسیدن به توسعه را هموار خواهند ساخت.

از دیدگاه نظریه تغییر ساختاری، فدراسیون روسیه به عنوان یک کشور در حال توسعه می‌بایست به دنبال سازوکارهایی باشد تا به کمک آن‌ها ساختارهای اقتصادی خود را از تاکید بر کشاورزی سنتی و فروش منابع زیرزمینی به یک نظام اقتصادی پیشرفته تر، شهری تر با تولید صنعتی و رشد حوزه‌ای غیر انرژی تبدیل کند.

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار
فصل اول: مقدمه‌ای بر اقتصاد فدراسیون روسیه
1-1- سیاست‌گذاری روسیه در حوزۀ فعالیت‌های اقتصادی
2-1- بررسی روند متغیر‌های کلان اقتصادی روسیه
1-2-1- تولید ناخالص داخلی و رشد اقتصادی
2-2-1- نرخ تورم
3-2-1- نرخ بیکاری
4-2-1- سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی
3-1- تاثیر عوامل منطقه‌ای و بین‌المللی بر روند فعالیت‌های اقتصادی در روسیه
4-1- تحلیل اقتصاد مدرن روسیه
نقاط قوت اقتصاد روسیۀ مدرن
وسعت جغرافیایی
همگرایی اقتصادی
ذخایر زیرزمینی زیاد
نقاط ضعف اقتصاد فدراسیون روسیه
نقاط فرصت‌ساز اقتصاد روسیۀ مدرن
نقاط تهدیدکنندۀ اقتصاد فدراسیون روسیه
5-1- چشم ‌انداز اقتصاد روسیۀ مدرن
اولویت اقتصادی اول: توسعۀ فعالیت‌های سرمایه‌گذاری
اولویت اقتصادی دوم: جایگزینی واردات
اولویت اقتصادی سوم و چهارم: سیاست بودجه‌ای و کارایی دولت
فصل دوم: مناطق ویژه اقتصادی، لیبرالیسم و ژئوپلتیک در فدراسیون روسیه
1-2- رویکرد لیبرالیسم اقتصادی در فدراسیون روسیه
الف. الگوی پیشرفت از طریق جذب سرمایه‌گذاری
ب. الگوی پیشرفت از طریق چرخه تولید بهینه شده
ج. الگوی لیبرالیسم از طریق همگرایی اقتصادی
2-2- ژئوپلتیک مناطق ویژه اقتصادی در فدراسیون روسیه
3-2- مناطق ویژه اقتصادی و توسعه اقتصادی فدراسیون روسیه
فصل سوم: بررسی فضای عملیاتی مناطق ویژه اقتصادی در فدراسیون روسیه
1-3-سیاست‌های دولت فدرال در مناطق آزاد تجاری
2-3-ویژگی‌ها و مشخصات کمی و کیفی مناطق ویژه اقتصادی
1-2-3- سرزمین اقتصادی ویژه در فدراسیون روسیه
2-2-3- تاریخچه مناطق ویژه اقتصادی در فدراسیون روسیه
3-2-3 - ابعاد و ویژگی‌های مناطق ویژه اقتصادی روسیه
4-2-3- ظرفیت‌های مناطق ویژه اقتصادی فدراسیون روسیه
مناطق ویژه اقتصادی صنعتی و تولیدی:
3-3- بررسی آماری و اقتصادی مناطق ویزه اقتصادی
1-3-3- شاخص‌های کارآمدی مناطق ویژه اقتصادی در فدراسیون روسیه
2-3-3- بررسی اقتصادی مناطق ویژه اقتصادی (مطالعه موردی لیپتسک و سن پترزبورگ)
4-3- اثربخشی مناطق ویژه اقتصادی فدراسیون روسیه
فصل چهارم: جمع‌بندی
منابع
منابع فارسی
منابع انگلیسی
منابع روسی
منابع اینترنتی
نمایه