معرفی و دانلود کتاب کارخانه مطلق سازی

معرفی کتاب کارخانه مطلق سازی

شخصیت اصلی کتاب کارخانه مطلق سازی به قلم کارل چاپک، دستگاهی به نام کربوراتور را اختراع می‌کند. این دستگاه به تجزیه‌ی ماده می‌پردازد و در این فرایند، دو محصول تولید می‌کند: انرژی نامحدود و «مطلق». مطلق بخشی است از پروردگار که هر کس در معرض آن قرار بگیرد، به نوعی جنون مذهبی دچار می‌شود و مادیات را کنار می‌گذارد. با وجود منبع انرژی نامحدود و خدا روی زمین، چه آینده‌ای برای بشریت رقم خواهد خورد؟

درباره‌ی کتاب کارخانه مطلق سازی

کارل چاپک (Karel Čapek) شاید از آن نویسنده‌هایی نام‌آشنا نباشد؛ اما تأثیر او بر ادبیات علمی و تخیلی را نمی‌توان انکار کرد. او برای اولین‌بار در نمایشنامه‌اش با نام R.U.R از کلمه‌ی «ربات» (که در زبان چک به معنی کار رعیت است!) استفاده کرد و از آن‌زمان بود که این کلمه در میان مردم رایج شد. آر.دی. مولن (منتقد معروف کتاب‌های علمی - تخیلی) کتاب کارخانه مطلق سازی (The Absolute at Large) را یکی از شاهکارهای حقیقی ادبیات علمی و تخیلی می‌داند؛ اما به این نکته اشاره می‌کند که در ادبیات محبوب این ژانر، آن‌چنان که باید تأثیر نگذاشته است. اما هنوز هم علاقه‌مندان به ادبیات کلاسیک علمی و تخیلی، از خواندن آن لذت می‌برند.

کتاب کارخانه مطلق سازی از سال 1943 آغاز می‌شود؛ زمانی که بوندی، رئیس یک شرکت صنعتی بزرگ، آگهی اختراع دانشمندی به نام رودو ماره را در روزنامه می‌بیند. او که ماره را از زمان دانشگاه می‌شناخت، به او مراجعه می‌کند و از او می‌خواهد که اختراعش را در اختیار شرکت او قرار دهد. اختراعی که قرار است جهان را متحول کند.

رمان کارخانه مطلق سازی درباره‌ی اختراع وسیله‌ای به نام کربوراتور است؛ دستگاهی که از کوچک‌ترین اتم، انرژی نامحدودی تولید می‌کند. این دستگاه با تجزیه‌ی ماده، چیزی به نام «مطلق» را آزاد می‌کند؛ قسمتی از پرتو الوهیت که پیروان فلسفه‌ی وحدت وجود عقیده داشتند که در ماده زندانی شده بود. یعنی ماشینی که شخصیت اصلی کتاب، ماره، اختراع می‌کند، دو محصول دارد: یکی انرژی و دیگری خدایی شیمیایی. هر کسی که در هنگام کار دستگاه کربوراتور در کنار آن قرار بگیرد، مطلق را جذب می‌کند و دچار تعصب مذهبی شدیدی می‌شود. مردمی که دچار جنون مذهبی شده‌اند، به مادیات بی‌اعتنا می‌گردند و همه چیز را رها می‌کنند. و این‌جاست که کسب‌وکارها دچار رکود می‌شوند و دولت و کلیسا تصمیم می‌گیرند مردم را به حالت سابق برگردانند. اما آیا این رویارویی به جنگی تاریخی تبدیل نمی‌شود؟

کارل چاپک در داستان کارخانه مطلق سازی فلسفه و علم را در کنار نهادهایی چون کلیسا و دولت به سخره می‌گیرد. هر کدام از شخصیت‌های کتاب دیدگاهی منحصربه‌فرد دارند و بر آن پافشاری می‌کنند. از این رو بحث‌های جذابی میان هر کدام درمی‌گیرد که خواندن داستان را جذاب‌تر می‌کند. چکسلواکی پس از سقوط امپراتوری اتریش-مجارستان داشت به یک کشور مستقل تبدیل می‌شد؛ اما دوباره تحت سلطه‌ی شوروی قرار گرفت. ملتی که زمانی مجبور بودند دین و ملیتی جدید را بپذیرند، به طنز و شوخ‌طبعی پناه آوردند؛ دقیقاً همان کاری که چاپک در کتاب کارخانه مطلق سازی انجام می‌دهد.

در رمان کارخانه مطلق سازی، مونیسم یا یگانه‌گرایی به باد انتقاد گرفته می‌شود. به‌نوعی می‌توان این نظر را همان وحدت وجود دانست که برخی از فلاسفه‌ی مسلمان به آن معتقد بودند. مونیسم یعنی کل جهان در نهایت از یک ماده یا جوهر واحد تشکیل شده‌اند. از میان فلاسفه‌ی غرب، باروخ اسپینوزا به مونیسم اعتقاد داشت و بر این باور بود که یگانه جوهر موجود در جهان خداست. حال کارل چاپک به این مسئله می‌پردازد اگر خدا در درون یک ماده وجود داشته باشد و به دنیای امروزی بیاید، چه اتفاقی می‌افتد؟ از طرف دیگر، پیشرفت‌های علم فیزیک در قرن بیستم نوعی خوش‌بینی را در مردم به وجود آورده بود و نوید می‌داد که عصری طلایی در انتظار انسان خواهد بود. چاپک همین خوش‌بینی به علم و مذهب را دست‌مایه‌ی رمان خود قرار داد و تأثیر اقتصادی و اجتماعی پیشامدی چون ظهور «مطلق» را در کتاب خود به تصویر کشید.

صادق هدایت در مقدمه‌ای که بر ترجمه‌ی کتاب کارخانه مطلق سازی نگاشته است، عنوان کرده حسن قائمیان با دقت و وسواس بسیار این اثر را از زبان چک و پس از مقابله با ترجمه‌ی فرانسوی و انگلیسی، به زبان فارسی برگردانده. انتشارات علمی و فرهنگی این ترجمه را پس از گذشت نزدیک به هفت دهه، بازنشر کرده است.

نکوداشت‌های کتاب کارخانه مطلق سازی

• حرص و آز و ایمان توصیف‌شده در این اثر وقتی بیشتر به چشم می‌آید که متوجه می‌شویم کارل چاپک آن را در سال 1922 منتشر کرده است. (پدرو پونس، مرور کتاب در مجله‌ی «داستان معاصر»)
• چاپک داستان ماشینی را تعریف می‌کند که قادر به تولید انرژی بی‌حدوحصری است؛ اما ممکن است نتایجی فاجعه‌بار بار بیاورد. (مجله‌ی کتابخانه)
• گفت‌وگوهای میان شخصیت‌های کتاب کارخانه مطلق سازی فوق‌العاده است. دعوای شخصیت‌ها بر سر منابع سوخت آن‌قدر آشنا به نظر می‌رسد که فکر می‌کنیم رمان در عصر حاضر نوشته شده است! (کارا هافمن، ان‌پی‌آر)
• یک داستان علمی – تخیلی کلاسیک طنز. اگرچه کارل چاپک یک قرن پیش رمان کارخانه مطلق سازی را نوشت؛ اما کتاب به‌طرز هوشمندانه‌ای ارتباط خود را با دنیای امروز حفظ کرده است. (دونا مک‌کروهان روزنتال، مجله‌ی نیوز ریویو)

کتاب کارخانه مطلق سازی برای چه کسانی مناسب است؟

علاقه‌مندان به داستان‌های کلاسیک علمی و تخیلی از مطالعه‌ی کتاب کارخانه مطلق سازی لذت خواهند برد.

در بخشی از کتاب کارخانه مطلق سازی می‌خوانیم

ماره گفت: «گاز سمی کجا بود؟! چیزی هزار بار بدتر از گاز سمی. بوندی دقت کن چه می‌گویم. این موضوعی است که درک آن از حدود عقل بشر بیرون است و در آن کوچک‌ترین خدعه‌ای نیست. کربوراتور من ماده را درست‌و‌حسابی می‌سوزاند و آن‌ را کاملاً و کلاً نابود می‌کند، به ‌قسمی که کمترین گردی هم از آن به ‌جا نمی‌گذارد. ماشین من ماده را متلاشی و خرد می‌کند، به الکترون تجزیه می‌نماید، به مصرف می‌رساند و از میان می‌برد. نمی‌دانم طرز کارش را چگونه شرح بدهم. خلاصه، کربوراتور من از ماده صددرصد استفاده می‌کند. تو نمی‌توانی تصور کنی در اتم‌ها چه انرژی عظیمی هست. با پنجاه کیلوگرم زغال می‌توانی یک کشتی را دور دنیا بگردانی، روشنایی تمام شهر پاریس را تأمین کنی، کلیه‌ی کوره‌های کرزو را به کار بیندازی. چه می‌دانم، هر کاری که دلت بخواهد با آن می‌توانی بکنی. یک گلوله زغال به بزرگی یک فندق، برای تهیه‌ی حرارت و پخت‌وپز یک خانواده کافی است. حتی آن‌ها به زغال هم احتیاج ندارند. از یک دانه ریگ و یک ‌مشت خاک حیاط خانه‌شان می‌توانند برای تهیه‌ی حرارت استفاده کنند. هر ذره‌ی ماده بیش از یک دیگ عظیم بخار، انرژی در خود ذخیره دارد. فقط باید این انرژی را از آن بیرون کشید و دانست که چگونه ماده را کاملاً از میان برد. بوندی، من این کار را بلدم. کربوراتور من این کار را می‌تواند. بوندی تصدیق کن که چنین اختراعی به بیست سال زحمتش می‌ارزید.»

بوندی آرام شروع به صحبت کرد: «می‌دانی... رودو، این اختراع عجیبی است. من گفته‌های تو را باور می‌کنم و از ته دل هم باور می‌کنم. وقتی پهلوی کربوراتور تو ایستاده بودم، حس کردم در مقابل چیز فوق‌العاده عظیمی قرار گرفته‌ام، چیزی که کسی در برابر آن یارای ایستادگی ندارد. من که نمی‌توانم پا روی حق بگذارم: می‌دانم راست می‌گویی. پایین، در زیرزمین تو چیز مرموزی هست که دنیا را یکسره دگرگون خواهد کرد.»

فهرست مطالب کتاب

مقدمه
یک آگهی کوچک
کربوراتور
وحدت وجود
خدا در زیرزمین
کشیش
مجمع همگانی
دوران رونق
روی کشتی لجن کش
جشن
هلن مقدس
نخستین ضربت
دانشمند
پوزش وقایع نگار
دیار فراوانی
واقعه‌ی شوم
در کوهستان
چکش و ستاره
شبی در اداره‌ی روزنامه
مراسم تقدیس
سن کیلدا
تلگراف
میهن پرست قدیمی
غوغای اوگسبورگ
ناپلئون هنگ کوهستانی
جنگی که بزرگ ترین جنگ هایش نامیده اند
نبرد هرادت کرالوه
در یکی از جزیره های مرجانی اقیانوس آرام
در مهمان خانه‌ی «هفت کلبه»
آخرین نبرد
پایان سخن