معرفی و دانلود کتاب رویای نظریه‌ نهایی

معرفی کتاب رویای نظریه‌ نهایی

استیون واینبرگ، فیزیکدان برنده‌ی نوبل، در کتاب رویای نظریه‌ نهایی می‌کوشد نظریه‌ی جامع و یکپارچه‌ای برای توصیف تمام نیروهای طبیعت بیابد و به بسیاری از پرسش‌های بنیادین بشر در مورد کیهان پاسخ بدهد. واینبرگ با الهام گرفتن از ایده‌های مختلف فیزیک مدرن، مثل تقارن‌ها، ریسمان‌ها و ذرات، تلاش می‌کند به یک ایده‌ی نهایی دست یابد که قادر است تمام هستی، از کوارک‌ها تا ابرنیروهای گرانشی بین‌سیاره‌ای را توضیح دهد.

درباره‌ی کتاب رؤیای نظریه‌‌ی نهایی

فیزیک در قرن بیستم باعث تحولات زیادی شد و فیزیکدانان توانستند به بسیاری از رازهای هستی پی ببرند. در ابتدای این قرن، آلبرت اینشتین (Albert Einstein) توانست دو نیروی عظیم طبیعت، یعنی گرانش و الکترومغناطیس را توضیح دهد و نقش آن‌ها را توصیف کند. در این زمان دو نیروی اصلی دیگر هم کشف شدند: نیروی برهم‌کنش هسته‌ای ضعیف و نیروی برهم‌کنش هسته‌ای قوی. دانشمندان اطمینان داشتند که این چهار عنصر طبیعت را شکل می‌دهند، اما مشکلی که وجود داشت این بود که نمی‌شد این چهار نیرو را در کنار هم توضیح داد. در واقع، نظریه‌های کوانتوم و نسبیت در جاهایی با یکدیگر منافات داشتند. نظریه‌ی مهم ریسمان نیز در همین راستا ارائه شد، اما این نظریه صرفاً بر روی کاغذ بود و هنوز هیچ مدرک عینی‌ای برای اثبات آن پیدا نشده است.

ده‌ها سال است که بخشی زیادی از انرژی فیزیکدان‌ها معطوف به حل همین مشکل است؛ رسیدن به نظریه‌ای نهایی و جامع که بتواند همه‌ی این نیروها یا به عبارت بهتر، کل طبیعت را توضیح دهد. یکی از دانشمندان مهمی که مطالعات زیادی در این زمینه انجام داده استیون واینبرگ (Steven Weinberg) است. او که در دهه‌ی 1970 بر روی دو نیروی الکترومغناطیس و نیروی هسته‌ای ضعیف تحقیق می‌کرد، توانست این دو را با هم متحد کند و به یکی از شاخص‌ترین و معتبرترین چهره‌های فیزیک قرن تبدیل شود. در ادامه‌ی همین تحقیقات بود که او تلاش کرد به نظریه‌ی جامعی برسد که بتواند همه‌ی نیروهای طبیعت را با یکدیگر متحد سازد. کتاب رؤیای نظریه‌‌ی نهایی (Dreams of a Final Theory) در واقع به توضیح همین موضوع می‌پردازد.

استیون واینبرگ کتاب رؤیای نظریه‌‌ی نهایی را در سه بخش تدوین کرده است: در بخش اول، او تلاش می‌کند ایده‌ی نهایی را توضیح دهد و کارکرد آن را شرح دهد. در بخش دوم از این سخن می‌گوید که در چه مسیری باید قدم گذاشت تا بتوان به این نظریه دست پیدا کرد. در واقع راهی که دانشمندان باید طی کنند را تشریح می‌کند. واینبرگ زمانی این کتاب را نوشت که هنوز پروژه‌ی برخورددهنده‌ی هادرونی بزرگ سِرن کاملاً شروع نشده بود. آزمایش عظیمی که قرار بود با شبیه‌سازی پاسخ خیلی از سؤالات بنیادین فیزیک را بدهد و او به‌خوبی می‌دانست که این پروژه احتمالاً ده‌ها سال طول می‌کشد. واینبرگ در مورد این پروژه و تأثیر آن بر تحقق نظریه‌ی نهایی هم صحبت می‌کند. در نهایت، در بخش نهایی کتابش می‌کوشد آینده‌ی بشر را با وجود این تئوری نشان دهد؛ یعنی این موضوع که وقتی انسان بتواند به تمام رازهای طبیعت پی ببرد، چه بر سر او خواهد آمد.

کتاب رؤیای نظریه‌‌ی نهایی را انتشارات مازیار با ترجمه‌ی جمیل آریایی منتشر کرده است.

نکوداشت‌های کتاب رؤیای نظریه‌‌ی نهایی

• مقدمه‌ای باشکوه درباره‌ی طبیعت و جاه‌طلبی‌های فیزیک مدرن. (San Francisco Chronicle)

• این کتاب به شکلی غیرطبیعی شیوا و آموزنده است... واینبرگ یکی از خلاق‌ترین فیزیک‌دان‌های نظری دنیاست. (Washington Post Book World)

• واینبرگ با امید و آگاهی این کتاب را می‌نویسند. گرچه کتاب‌های دیگری هم درباره‌ی این موضوع نوشته شده، اما احتمالاً این کتاب هواخواه بیشتری داشته باشد. خواندن این اثر را اکیداً توصیه می‌کنم. (لایبرری ژورنال)

• تحقیقات واینبرگ نشان‌دهنده‌ی حس کنجکاوی یک دانشمند و عشق به زیبایی یک هنرمند است. (پابلیشرز ویکلی)

کتاب رؤیای نظریه‌‌ی نهایی برای چه کسانی مناسب است؟

اگر به فیزیک علاقه دارید و می‌خواهید در مورد کیهان و طبیعت بیشتر بدانید، این کتاب را از دست ندهید.

در بخشی از کتاب رویای نظریه‌ نهایی می‌خوانیم

آیا آشکار نیست که چگونه نسبیت عام جای نظریه‌ی گرانش نیوتون را گرفت؟ نسبیت عام یکی از ناهنجاری‌های دیرین را توضیح داد که حرکت رقاصکی اضافی مدار عطارد بود و اثر جدید چشمگیری را با کامیابی پیشگویی کرد که انحراف نور بر اثر خورشید بود. از این بیش‌تر، دیگر چه می‌خواهید؟

ناهنجاری در مدار عطارد و انحراف نور، بخشی از داستان و مهم‌ترین بخش آن بود. با وجود این، مثل هر چیز دیگری در تاریخ علم (یا به گمان من در تاریخ هر چیز دیگر) آنگاه که دقیق‌تر می‌شویم سادگی داستان از بین می‌رود.

تناقض میان نظریه‌ی نیوتون و حرکت مشاهده‌شده‌ی عطارد را در نظر بگیرید. حتی بدون نسبیت عام، آیا این به وضوح نشانه‌ای از آن نیست که نظریه‌ی گرانش نیوتون غلط بود؟ الزاماً این‌گونه نیست. هر نظریه‌ای مثل نظریه‌ی گرانشی نیوتون که کاربرد گسترده‌ای دارد، همواره با ناهنجاری‌های آزمایشگاهی دست به گریبان است. هیچ نظریه‌ای نیست که با آزمایشی تناقض نداشته باشد. در طول تاریخ نظریه‌ی منظومه‌ی شمسی نیوتون، این نظریه مدام با رصدهای اخترشناختی گوناگون در تضاد بوده است. تا سال 1916، این اختلاف‌ها نه تنها شامل ناهنجاری‌ای در مدار عطارد بود بلکه ناهنجاری‌هایی در حرکت دنباله‌دارهای هالی و اِنکه را نیز در بر می‌گرفت. این‌ها همه رفتاری را نشان می‌دادند که با نظریه‌ی نیوتون سازگار نبود. امروزه می‌دانیم که توضیح ناهنجاری‌هایی در حرکت این دنباله‌دارها و کره‌ی ماه هیچ ارتباطی با مبانی نظریه‌ی گرانش نداشتند.

دنباله‌دارهای هالی و اِنکه مطابق پیشگویی‌های محاسبات نظریه‌ی نیوتون رفتار نمی‌کنند، زیرا وقتی که این دنباله‌دارهای چرخان از نزدیکی خورشید می‌گذرند، گرم می‌شوند و در نتیجه گاز تولید می‌کنند و این گاز از دنباله‌دارها می‌گریزد.

فهرست مطالب کتاب

آغاز سخن
1. درآمد
2. پیرامون یک قطعه گچ
3. دو شادباش برای فروکاهی
4. مکانیک کوانتومی و ناخوشنودی‌های آن
5. داستان‌های نظریه و آزمایش
6. نظریه‌های زیبا
7. علیه فلسفه
8. اندوه‌های قرن بیستم
9. شکل نظریه‌ی نهایی
10. در برابر حتمیت
11. خدا چه می‌شود؟
12. در اِلیس کانتی چه می‌گذرد؟
پی‌گفتار: اَبَربرخورددهنده، یک سال بعد
یادداشت‌ها
نمایه