بزرگ علوی از افراد تأثیرگذار بر ادبیات ایران در قرن بیستم و یک چهرهٔ سیاسی روشن‌فکر در آن دوران شناخته می‌شود. وی عضو گروه پنجاه و سه نفره‌ای از روشنفکران سوسیالیست بود که سرانجام دستگیر شده و به زندان رفتند. بزرگ علوی کتاب «پنجاه و سه نفر» و «ورق پاره‌های زندان» را در دوران اسارت خود به تحریر درآورده است.
در تفکرات سیاسی او در آثارش به وضوح هویداست و قهرمانان داستان‌های او اغلب مبارز و دارای ایدئولوژی خاص هستند. بزرگ علوی در زمرهٔ موسسین گروه ربعه بود که در فرهنگ و ادبیات آن سال‌ها تأثیر ویژه‌ای داشتند. از این طریق وی رابطهٔ دوستی نزدیکی با صادق هدایت داشت.
سبک داستان‌نویسی بزرگ علوی به عنوان سبکی نوین و بدیع در زمان انتشار شناسایی شد. برخی از داستان‌های او به‌صورت معماگونه آغاز شده و سپس آن واقعه تشریح و بازسازی می‌شود. علوی به دلیل تحصیلات در آلمان به فرهنگ و زبان کشورهای اروپایی تسلط خاصی داشت و از این اطلاعات برای گیرا نمودن آثارش و همچنین اشاعه زبان و ادبیات فارسی استفاده کرده است. ترجمهٔ اشعار خیام نیشابوری، هفت‌پیکر نظامی گنجوی و برخی از داستان‌های صادق هدایت به زبان آلمانی، تدوین فرهنگ لغات آلمانی به فارسی و ترجمه چندین کتاب از زبان‌های مختلف به فارسی در کارنامه ادبی او به چشم می‌خورد.
او را از نویسندگان برجستهٔ ایرانی در سده ۲۰م می‌دانند که ابتکار ویژهٔ داستان‌نویسی داشته است و آثارشان راهگشای نسلی نوگرا شد و نفوذشان به اندازه‌ای بود که واقع‌گرایی بر داستان‌نویسی ایرانی چیرگی همیشگی یافت.
علوی پس از پیروزی انقلاب ۵۷، برای مدت کوتاهی به ایران بازگشت، لیکن دوباره ایران را به مقصد آلمان شرقی ترک نمود. علوی به علت سکتهٔ قلبی در بیمارستان فریدریش هاین برلین بستری شد و سرانجام در همان‌جا درگذشت.
کتاب‌های برگزیده بزرگ علوی:
چشم‌هایش
چمدان، میرز
سالاری‌ها
پنجاه و سه نفر
ورق پاره‌های زندان
موریانه
