معرفی و دانلود کتاب ارزشیابی آمیخته با یاددهی یادگیری: ارزشیابی کیفی توصیفی در جریان یاددهی یادگیری

معرفی کتاب ارزشیابی آمیخته با یاددهی یادگیری: ارزشیابی کیفی توصیفی در جریان یاددهی یادگیری

کتاب ارزشیابی آمیخته با یاددهی یادگیری تألیف محمد حسنی، الگوی ارزشیابی کیفی‌توصیفی را معرفی می‌کند و می‌کوشد الگو و ماهیت حقیقی آن را توضیح دهد. این کتاب راهنما با تأکید بر اینکه این ارزشیابی حتماً باید با عمل یادگیری آمیخته و همراه باشد، هفت اصل برای طراحی آن پیشنهاد می‌کند و نشان می‌دهد که چطور باید این فرآیند را سازمان‌دهی و اجرا کرد و نتایجش را ارزیابی نمود.

درباره‌ی کتاب ارزشیابی آمیخته با یاددهی یادگیری

از زمان شکل‌گیری مفهوم آموزش و تربیت، معلمان همیشه تلاش می‌کردند وضعیت دانش‌آموزانشان را بسنجند. این رویه در ابتدا صرفاً کمّی بود؛ یعنی دبیر فقط نتیجه‌ی نهایی و نمره را بررسی می‌کرد و بر اساس آن در مورد وضعیت دانش‌آموز و کلاس نتیجه می‌گرفت. اما این شیوه مشکلات زیادی داشت؛ احتمالاً مهم‌ترین مسأله این بود که دانش‌آموز همیشه مجبور بود نمره‌ی بالاتری بگیرد تا در ارزیابی بهتر تلقی شود. همین هم باعث می‌شد که دائم دچار اضطراب و زیر فشار باشد.

به همین خاطر متخصصین تربیتی و روانشناسان متوجه شدند که این الگو خطای زیادی دارد و نمی‌تواند معیار درستی برای ارزشیابی باشد. اینجا بود که الگوی دوم مطرح شد که کاملاً کیفی بود. الگوی ارزشیابی کیفی توصیفی که رویکردی مدرن‌تر محسوب می‌شد، ابزارها و امکاناتی در اختیار معلمان می‌گذاشت تا درک بهتر و واقعی‌تری از وضعیت دانش‌آموز به‌دست آورند و به او کمک کنند شرایطش را بهبود دهد. این روش گرچه مزایایی زیادی دارد، اما گاهی هم به خاطر تفسیر و فهم اشتباه، ممکن است به مسیر خطا برود. کتاب ارزشیابی آمیخته با یاددهی یادگیری تألیف محمد حسنی، دقیقاً با این هدف تألیف تا شده ماهیت واقعی این روش را توضیح دهد. این کتاب نشان می‌دهد که این شیوه‌ی ارزشیابی چطور باید اجرا شود و چگونه به نتیجه‌ی درست منتهی خواهد شد.

ارزشیابی کیفی توصیفی حائز چند ویژگی مهم است؛ در این روش بیشتر از ارزشیابی پایانی به ارزیابی فرآیندی و تکوینی بها داده می‌شود. یعنی فعالیت‌های کلاسی در طول سال، از نمره‌ی نهایی و پایانی اهمیت بیشتری دارد. از طرف دیگر، در این روش از معلم‌ها خواسته می‌شود فقط به نمره اکتفا نکنند، بلکه داده‌ها و اطلاعات موردنیازشان را از منابع مختلف بگیرند. این الگو پیشنهاد می‌دهد دبیر اطلاعاتش را از مشاهدات کلاسی، انواع آزمون‌های عملکردی، شیوه‌ی انجام تکالیف مدرسه و پرسش از والدین جمع‌آوری کند. این‌چنین او به داده‌های گسترده و متنوعی دسترسی پیدا خواهد کرد. این الگو حتی بر روی ساختار کارنامه و شیوه‌های نمره‌دهی هم تأثیر گذاشته است. دبیر پس از آن که اطلاعات مختلف را گردآوردی کرد، می‌کوشد آن‌ها را تحلیل و تفسیر کند. طبیعتاً بخشی از این داده‌ها کمی و بخشی دیگر کیفی هستند. ارزشیابی کیفی توصیفی ابزارهایی در اختیار او می‌گذارد تا بتواند همه‌ی آن‌ها را یک‌دست کند و از درون آن‌ها به نتایجی منطقی برسد. بر همین اساس او تصمیم می‌گیرد که چه تغییراتی در شیوه‌ی تدریس و اداره کلاس و دادن تکالیف ایجاد کند.

محمد حسنی در کتاب ارزشیابی آمیخته با یاددهی یادگیری، با وجود تأیید این روش اما اعتقاد دارد در فرآیند اجرا معمولاً فلسفه‌ی آن فراموش می‌شود. بیشتر دبیران ابزارهای ارزشیابی را می‌شناسند ولی عموماً ایده‌ی اصلی آن، یعنی یادگیری را نادیده می‌گیرند. در این الگو قرار است بر روی فرآیند یادگیری تمرکز شود و آن بهبود داده شود. کل مراحل این فرآیند باید در نسبت با یادگیری سنجیده، تنظیم و اجرا شود. این‌چنین می‌توان تصمیمات بهتری گرفت. بر همین اساس، او در کتابش به هفت اصلی اشاره می‌کند که کمک می‌کنند بتوانیم به ایده‌ی یاددهی‌یادگیری نزدیک‌تر شویم.

کتاب ارزشیابی آمیخته با یاددهی یادگیری را مؤسسه‌ی رهپو ارزیابان رادین به چاپ رسانده است.

کتاب ارزشیابی آمیخته با یاددهی یادگیری برای چه کسانی مناسب است؟

مطالعه‌ی این کتاب به معلمان دوره‌ی ابتدایی توصیه می‌شود. همین‌طور دانشجویان دوره‌ی تربیت معلم و متقاضیانی که می‌خواهند دبیر شوند هم می‌توانند از آن استفاده کنند.

در بخشی از کتاب ارزشیابی آمیخته با یاددهی یادگیری: ارزشیابی کیفی توصیفی در جریان یاددهی یادگیری می‌خوانیم

لازم است معلم در این فرصت یادگیری با همکاری دانش‌آموزان به شفاف‌سازی هدف یادگیری و پیامد یادگیری مورد نظر اقدام کند. این اقدام باعث می‌شود دانش‌آموزان هم از پیامد مورد نظر درک و فهم مناسبی پیدا کنند و هم در نتیجه‌ی این فهم و درک مشترک، فعالیت‌های یادگیری برایشان کاملاً معنی‌دار گردد. در‌این‌صورت، فعالیت‌های یادگیری را کاملاً هدفمند دنبال می‌کنند و گویی خود صاحب آن فرصت یادگیری شده‌اند.

برای این که پیامدهای یادگیری به‌خوبی درک و فهم شود، بهتر است پیامدهای یادگیری به‌صورت توانایی‌هایی بیان شود که دانش‌آموزان به آن دست خواهند یافت. شاید هم بهتر این باشد که برای دانش‌آموزان، این‌گونه پیامدها تشریح شود که توانایی‌های کسب‌شده در چه موقعیت‌های به کار گرفته می‌شود و مورد استفاده قرار می‌گیرد. معلم در حین همین شفاف‌سازی و اشتراک‌گذاریِ پیامد یادگیری است که می‌تواند از مناسب بودن این هدف و یا قابلیت تحقق آن مطلع شود. همچنین در گفت‌وگو با دانش‌آموزان می‌توان به نوعی این پیامدهای قصد شده را ارزیابی کرد و از امکان تحقق آن‌ها مطمئن شد. نکته‌ی بعد این‌که این گفت‌وگو خود راهی است برای این که آمادگی‌های دانش‌آموزان خود را برای شروع فعالیت یادگیری و بهره‌برداری از فرصت یادگیری ارزیابی کند.

فهرست مطالب کتاب

پیش درآمد
ارزشیابیِ کیفی توصیفی: الگوی مفهومی
ارزشیابی در فرایند برای فرایند و حصول نتیجه
ارزشیابیِ کیفی توصیفی‌: ارزشیابی حمایت محور
یاددهی یادگیری (تدریس) آمیخته با ارزشیابی
اصولی برای تدوین طرحواره عمل یاددهی یادگیری آمیخته با ارزشیابی
اصل اول: شفاف‌سازی و به اشتراک گذاشتن اهداف و پیامدهای یادگیری با دانش‌آموزان
اصل دوم: طراحی زنجیره‌ای از فعالیت‌های یادگیری اثربخش (تکالیف، پرسش‌ها، مباحث، آزمون‌ها و...)
اصل سوم: فراهم کردن جریان بازخورد اثربخش برای پیشبرد فرایند یادگیری در مسیر تحقق اهداف یادگیری
اصل چهارم: فعال‌سازی دانش‌آموزان برای خود‌سنجی و همسال‌سنجی و مدیریت یادگیری خود
اصل پنجم: شناخت مشکلات و موانع یادگیری دانش‌آموزان در فرایند یادگیری و رفع آن‌ها در حد مکان
اصل ششم: ایجاد اجتماع یادگیری
اصل هفتم: ثبت و اشتراک‌گذاری تجارب یادگیری
طرحواره عمل یاددهی یادگیری آمیخته با ارزشیابی
مؤلفه‌های «طرحواره عمل یاددهی یادگیری آمیخته با ارزشیابی»
تعیین و اشتراک‌گذاری هدف
تعیین، سازماندهی و اجرای فعالیت‌های یاددهی یادگیری
انتخاب روش مناسب برای مستند کردن یادگیری دانش‌آموزان
اشتراک‌گذاری یادگیری‌ها و ارزیابی آن
تثبت تجارب یادگیری و ارزیابی آن
تصمیم‌گیری برای چگونگی تداوم یادگیری
دست‌ورزی