معرفی و دانلود کتاب بی‌تفاوتی یک انتخاب ناگزیر

معرفی کتاب بی‌تفاوتی یک انتخاب ناگزیر

کتاب بی‌تفاوتی یک انتخاب ناگزیر اثری است در حوزه‌ی جامعه‌شناسی که با روش‌شناسی مردم‌نگار، زندگی و رفتار روزمره‌ی مردم جامعه‌ی ایران را مورد بررسی قرار می‌دهد. فاطمه علمدار با انتخاب مفهومی تحت عنوان «بی‌تفاوتی اجتماعی» این سوال را مطرح می‌کند که چه عواملی سبب می‌شوند مردم در مواجهه با موقعیتی نامطلوب، تصمیم بگیرند بی‌تفاوت باشند و این بی‌تفاوتی را چگونه توجیه می‌کنند؟

درباره‌ی کتاب بی‌تفاوتی یک انتخاب ناگزیر

چطور می‌شود که انسان به بی‌تفاوتی می‌رسد؟ این انسانِ نوعی به‌عنوان موجودی اجتماعی، چطور موضعش را نسبت به پدیده‌های مختلف اتخاذ می‌کند؟ تابه‌حال با اصطلاحاتی نظیر «جامعه‌ی خودخواه» یا «مردم بی‌تفاوت» مواجه شده‌اید؟ این ترکیب‌ها نتیجه‌ی تحلیلی ناقص و یک‌طرفه از مسائل اجتماعی هستند که در پیِ آن راه‌حل‌هایی نخ‌نما برای بهبود اوضاع می‌آیند. اگر براساس یافته‌های متون پژوهشی نظیر کتاب پیش‌رو بپذیریم که «انسداد جریان‌های اطلاعاتی و فقدان منابع اطلاعاتی قابل‌اعتماد»، «انباشت تنش‌های متعدد از منابع خارج از کنترل و اراده‌ی فرد» و «ایجاد احساس انزوا و تنهایی» عوامل اساسی مؤثر در خلق و بازتولید بی‌تفاوتی اجتماعی در جامعه‌ی ایران محسوب می‌شوند، آن‌گاه دریچه‌ای نو برای بررسی و تصمیم‌سازی برای مواجهه با مسائل اجتماعی در منظر صاحب‌نظران دغدغه‌مند و تصمیم‌سازان مسئول گشوده خواهد شد. کتاب بی‌تفاوتی یک انتخاب ناگزیر حاصل پایان‌نامه‌ی دکتری فاطمه علمدار است که با روش‌شناسی مردم نگار، سعی در واکاوی زندگی روزمره‌ی مردم و رفتارها و تصمیمات آنان در بستری اجتماعی دارد.

جامعه‌شناسی همواره نگاهی تازه به تحولات جامعه انداخته و با ابزارهایی که در اختیار کنشگران اجتماعی و سیاست‌گذاران قرار می‌دهد، ضمن شناسایی محیط و بازشناسی تحولات آن، به فهم نیروهای مؤثر بر ایجاد و شکل‌دهی رفتار اعضای جامعه کمک شایانی می‌کند. بی‌تفاوتی اجتماعی، مبحث اصلی کتاب مذکور، مفهومی سهل و ممتنع به نظر می‌رسد؛ چراکه این موضوع در ابعاد گوناگونی بررسی می‌شود و گاه نیز رنگی روان‌شناسانه به خود می‌گیرد. از طرفی نیز می‌توان بی‌تفاوتی اجتماعی را امری لاجرم دانست که انسان در بطن زندگی آشفته‌ی اجتماعی خود، ناچار به انتخاب آن است. نوع بشر نمی‌تواند در برابر تمام اخبار و حوادث، واکنشی فعالانه نشان دهد و موضعی قدرتمند اتخاذ کند. او ناچار است نسبت به برخی مسائل بی‌اهمیت شود تا بقای خود را حفظ کند و این‌گونه از آسیب‌های روحی و اتلاف وقت جلوگیری نماید. در هر صورت، بی‌تفاوتی اجتماعی در دهه‌ی اخیر در ایران به یکی از دغدغه‌های جامعه‌شناسان تبدیل شده و کتاب بی‌تفاوتی یک انتخاب ناگزیر نوشته‌ی فاطمه علمدار، به بسط و شرح دقیقی از موضوع پرداخته است.

انسان در دنیایی زندگی می‌کند که هر لحظه با اتفاقات جدید و اغلب ناگواری روبه‌رو می‌شود. زندگی در چنین بستری، او را بر آن می‌دارد تا درباره‌ی نحوه‌ی مواجه‌اش با مسائل تکرارشونده از نو بیندیشد، روابطش با دیگران را سامان دهد و در پیچ‌وخم همین مسیر، خودش را تعریف کند. بی‌راه نیست اگر بگوییم انسان در جریان تعاملات روزمره‌ دائماً در حال تعریف و بازتعریف «خود» است. درواقع، کتاب بی‌تفاوتی یک انتخاب ناگزیر می‌خواهد بداند در وهله‌ی اول، ایرانی‌ها چطور بی‌تفاوتی را معنا می‌کنند و طی چه روندی، به این بی‌تفاوتی می‌رسند و به‌عنوان راه‌حل آن را به واکنشِ فعالانه ترجیح می‌دهند! این اثر به کوشش نشر اندیشه احسان چاپ و به بازار کتاب عرضه شده است.

کتاب بی‌تفاوتی یک انتخاب ناگزیر برای چه کسانی مناسب است؟

این کتاب به جامعه‌شناسان، مسئولان و صاحب‌نظران دغدغه‌مند کمک می‌کند تا خصلت بی‌تفاوتی مردم را با دیدگاه دقیق علمی مورد بررسی قرار دهند و اقدامات لازم را برای بهبود شرایط جامعه از سر گیرند.

در بخشی از کتاب بی‌تفاوتی یک انتخاب ناگزیر می‌خوانیم

همان‌طورکه گفته شد، افراد در مواجهه با یک وضعیت، برای تصمیم‌گیری درمورد واکنشی که می‌خواهند از خود نشان دهند، باید به ظرائفی که در بستر فرهنگی‌شان مهم است توجه کنند. کسانی که در رفتارهایشان به این نکات دقت نمی‌کنند به‌عنوان آدم‌های بی‌فرهنگ، نادان، خام، نابلد، بی‌شعور و... ارزیابی می‌شوند.

ایرانیان در مواجهه با یک وضعیت نامطلوب، به‌طورکلی باید به سه مسئله‌ی فرهنگی توجه کنند: مسئله‌ی تشخیص، که ناظر بر شخص مسئله‌مند و ویژگی‌های اوست؛ مسئله‌ی مصلحت، که ناظر بر کیفیت وضعیت نامطلوب است و مسئله‌ی خودکارآیی که ناظر بر توانمندی‌های خود شخص است.

فارغ از اینکه وضعیت نامطلوب چرا و در چه فرایندی به وجود آمده و مداخله در آن درست است یا نیست؛ ارزیابی اینکه آیا اساساً شخص می‌تواند اثری بر آن داشته باشد یا خیر، در انتخاب واکنش مناسب در برابر آن بسیار مهم است. کسی که معتقد است در بهترین حالت، تلاش او برای ایجاد تغییر در وضعیت نامطلوب، باعث قابل‌تحمل شدن موقتی شرایط می‌شود و نه‌تنها اثر اساسی و ریشه‌ای بر وضعیت نامطلوب ندارد، بلکه هر آن ممکن است مسئله‌ی آزاردهنده با همان شدت و حدت و حتی سهمگین‌تر بازگردد و زندگی مسئله‌مند را تحت‌تأثیر قرار دهد، انتخاب کنشی‌اش متفاوت از کسی خواهد بود که تصور می‌کند می‌تواند برای همیشه یا مدتی طولانی خود را از شر مواجهه‌ی مجدد با یک وضعیت نامطلوب برهاند. در این معنا مسئله‌ی «خودکارآیی» نسبت مستقیم با تعریف شخص از توانایی‌هایش دارد.

فهرست مطالب کتاب

تقدیر و تشکر
دیباچه
درآمد
فصل یکم: «بی‌تفاوتی» به‌مثابه‌ی پدیده‌ای اجتماعی
هنر نقش‌آفرینی در زندگی روزمره
شیوه‌ی انجام کار
تعریف بی‌تفاوتی اجتماعی
فصل دوم: منطق فرهنگی انتخاب بی‌تفاوتی
انتخاب بی‌تفاوتی در بافت ‌تعامل
بازیگران صحنه‌ی خلق بی‌تفاوتی
کیفیت برساخت موقعیت‌ اجتماعی
تأثیر موقعیت اجتماعی در انتخاب بی‌تفاوتی
جمع‌بندی
منطق‌های توجیهی انتخاب بی‌تفاوتی
مسئله‌ی تشخیص: تعامل در حوزه‌ی تقابل نمادین «حق- ناحق»
الف) وضعیت نامطلوب پیشینی
ب) وضعیت نامطلوب پسینی
مسئله‌ی مصلحت: تعامل در حوزه‌ی تقابل نمادین «بقا- ویرانی»
الف) مصلحت‌سنجی محاسبه‌گرانه
ب) مصلحت‌سنجی پیش‌گیرانه
مسئله‌ی خودکارآیی: تعامل در حوزه‌ی تقابل نمادین «فایده‌مندی- بیهودگی»
فصل سوم: گونه‌شناسی بی‌تفاوتی اجتماعی
انواع بی‌تفاوتی
یک) بی‌تفاوتی‌ از روی ناتوانی
دو) بی‌تفاوتی‌های اخلاق‌مدار
سه) بی‌تفاوتی گزینشی
چهار) بی‌تفاوتی محتاطانه
گونه‌شناسی ‌بی‌تفاوتی اجتماعی
فصل چهارم: کلام آخر
انسداد جریان‌های اطلاعاتی
مرگ خلاقیت
انباشت تنش‌های متعدد
احساس انزوا و تنهایی
منابع