معرفی و دانلود کتاب تاریخ شفاهی کتابداری ایران

معرفی کتاب تاریخ شفاهی کتابداری ایران

کتاب تاریخ شفاهی کتابداری ایران، نوشته‌ی ابوالفضل نجاری، یک مجموعه‌ی ارزشمند و مستند درباره‌ی تاریخ کتابداری، خدمات کتابداران مشهور و تأثیرگذار ایرانی و تمام جزئیات مربوط به این دانش است که حاصل روزها گفت‌وگوی شفاهی با فعالان فرهنگی در این حوزه بوده. همچنین این اثر شما را با رشته‌ی کتابداری و ابعاد مختلف آن به‌خوبی آشنا خواهد کرد.

درباره‌ی کتاب تاریخ شفاهی کتابداری ایران

رشته‌ی کتابداری که این روزها تحت عنوان «علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی» در دانشگاه‌ها تدریس می‌شود، حاصل نگاه مدرن به این دانش است که از سال 1310 در ایران شکل گرفت و تا چند دهه بعد با فعالیت کتابداران ایران و خارج از ایران به تجهیز و سامان بخشیدن به کتابخانه‌ها منجر شد. ایرج افشار، پوری سلطانی، نوش آفرین انصاری، ثریا قزل ایاق، عباس حری و کامران فانی در شمار این کتابداران از نسل‌های گوناگون هستند که در دهه‌های گذشته بر روند کتابداری در ایران و گسترش آگاهی نسبت به کتاب گام‌های موثری برداشته‌اند.

امروزه بیش از 80 سال از جریان نوین کتابداری در ایران می‌گذرد، اما متأسفانه هنوز در میان افراد جامعه شناخت کافی نسبت به این تخصص و دانش حیاتی وجود ندارد. حتی در دهه‌ی 80 شاهد تمسخر این رشته در یکی از سریال‌های طنز تلویزیونی بودیم که نشان‌دهنده‌ی فقدان آگاهی کافی نسبت به این موضوع است. در کتاب تاریخ شفاهی کتابداری ایران، تلاش ابوالفضل نجاری بر آن بوده تا نتایج پژوهش چندین ساله‌ی خود با دیدن منابع متنوع و مصاحبه با بیش از سی کتابدار برجسته‌ی ایرانی در اختیار خوانندگان قرار دهد.

جرقه‌ی اولیه‌ی شکل‌گیری این کتاب از سال 1396 با آغاز نگارش پایان‌نامه‌ی نویسنده و با راهنمایی یکی از استادان برجسته‌ی تاریخدان و کتاب‌شناس، یعنی عبدالحسین آذرنگ، شکل گرفته و در نهایت به این نتیجه می‌انجامد که بیشتر پژوهش‌ها در این حوزه تنها معطوف به تاریخ رسمی و مکتوب کتابداری است؛ در حالی که اطلاعات تاریخ شفاهی در این زمینه می‌تواند صدا و تصویر گذشته را به نحو روشن‌تری برای ما بازنمایی کند.

با این حال نویسنده معتقد است در این مسیر منابع ارزشمندی چون مقاله‌های «یادی از گذشته در راه کتابداری و کتابشناسی»، «کتابداری در کتابخانه‌های قدیم ایران» و دیگر آثار ایرج افشار بسیار راهگشا هستند؛ چراکه افشار به جنبه‌های فرهنگی، ایران‌شناختی و تاریخ‌نگاری مستند توجهی عمیق داشته و دید گسترده‌ی او تاریخ کتابداری را صرفاً به آموزش آن در دانشگاه محدود نمی‌کند.

ابوالفضل نجاری در این کتاب به موضوعات متنوعی چون خدمات عمومی در کتابخانه‌های مختلف، انگیزه‌های انتخاب رشته و شغل کتابداری، برنامه‌ریزی و سازمان‌دهی کتابخانه‌ها، تاریخ ساختمان و معماری کتابخانه‌ها، تجهیزات و لوازم، فهرست‌نویسی و سازماندهی مواد و بسیاری جزئیات دیگر که در این حوزه کمتر مورد توجه واقع شده می‌پردازد و در نهایت در حد مجال کتاب از سرشناس‌ترین چهره‌های فرهنگی کشور که متأسفانه در میان افراد جامعه و حتی جوانان علاقمند به کتاب مغفول مانده‌اند، سخن می‌گوید تا دریچه‌ای به روی شناخت بیشتر افراد جامعه با این شخصیت‌های تأثیرگذار بگشاید.

از جمله آثار دیگر ابوالفضل نجاری باید به «کتاب کتاب‌ها: کتابنامه‌ی توصیفی کتاب» اشاره کرد. کتاب حاضر از سوی نشر کتابدار منتشر شده و در دسترس علاقمندان قرار دارد.

کتاب تاریخ شفاهی کتابداری ایران مناسب چه کسانی است؟

خواندن این اثر نه‌تنها به دانشجویان و فارغ‌التحصیلان رشته‌ی علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی، بلکه به همه‌ی دوستداران کتاب توصیه می‌شود. همچنین راهنمایی ارزشمند برای کسانی‌ست که مایل به تحصیل این رشته هستند.

در بخشی از کتاب تاریخ شفاهی کتابداری ایران می‌خوانیم

آن زمان ما لایحه‌ای به شورای عالی انقلاب بردیم. این لایحه را خودم تهیه کردم، تحت این عنوان که بعد از انقلاب باید خون تازه در رگ‌های دستگاه‌های اداری بیاید که متناسب با شرایط جدید باشد. این لایحه به تصویب رسید و قانونی شد که هر کسی که حداقل 15 سال سابقه خدمت داشته باشد، دولت هم ده سال به او ارفاق میکند و او با 25 روز حقوق می‌تواند به میل خودش درخواست بازنشستگی کند. من خودم 15 سال سابقه خدمت پیمانی داشتم، 10 سال هم به آن اضافه شد که با 25 روز حقوق بازنشسته شدم.

علت درخواست بازنشستگی من این بود که این انجمن‌های اسلامی که همه‌جا هم بودند گاهی مزاحم و مانع انجام گرفتن کارها بودند. یک روز همین سردسته با دو نفر دیگر آمدند که طبق فرمان امام ما می‌خواهیم آثار طاغوت را معدوم کنیم: گفتم ما که بحمدالله سندی که آثار طاغوت باشد نداریم. سردسته گفت: مهر پادشاهان. من گفتم: خاک بر سر من که تو را با پول دولت 3 ماه برای آموزش آرشیو به خارج فرستادم و تو می‌خواهی کاری کنی که هیچ بیسوادی هم نمی‌کند. ابله، اگر مثلاً مهر شاه عباس صفوی از فرمان او پاک شود که فرمان سلطانی نیست و ارزش نگهداری دائمی ندارد! منظور امام از آثار طاغوت چیزهای دیگر است.

فهرست مطالب کتاب

دیباچه
معرفی مصاحبه شدگان به ترتیب الفبا
بنیادگذاران نخستین گروه کتابداری در ایران
گفت و گو با فرنگیس امید
فهرست نگاری و نسخه شناسی
گفت و گو با عبدالله انوار
کتابخانه سلطنتی
برگرفته از گفت و گوی حبیب لاجوردی با بدری آتابای (کامروز)
آرشیو ملی ایران
گفت و گو با سیروس پرهام
آموزش و ترویج خواندن
لیلی ایمن (آهی)
نخستین دانشجویان کتابداری در ایران
گفت و گو با پرویز عازم
کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی
گفت و گو با مهرانگیز حریری
کتابداری اجتماعی
گفت و گو با نوش آفرین انصاری
آموزش کتابداری در ایران
گفت و گو با محمدحسین دیانی
مرکز خدمات کتابداری و کتابخانه ملی
گفت و گو با ماندانا صدیق بهزادی
آرشیوهای دیداری-شنیداری
گفت و گو با نورالله مرادی
ادبیات کودکان و کتابخانه‌های کودک
گفت و گو با زنده یاد ثریا قزل ایاغ
ساختمان کتابخانه ملی
گفت و گو با زهرا شادمان
دانشکده کتابداری و اطلاع رسانی
گفت و گو با غلامرضا فدایی عراقی کتابخانه ملی پزشکی ایران
گفت و گو با فاطمه (بهار) رها دوست
کتابداری و نشر
گفت و گو با عبدالحسین آذرنگ
ادغام سازمان اسناد و کتابخانه ملی
گفت و گو با سیدحسن شهرستانی
مرکز اسناد و مدارک علمی کشاورزی ایران
گفت و گو با نسرین دخت عماد خراسانی
کتابخانه‌های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان
گفت و گو با علی میرزایی
نرم افزارهای کتابداری (شرکت پارس آذرخش)
گفت و گو با مجید جراح
انجمن‌ها و تشکل‌های کتابداری
گفت و گو با رحمت الله فتاحی
مرکز اطلاع رسانی و خدمات علمی وزارت جهاد سازندگی
گفت و گو با کاظم حافظیان رضوی
نرم افزارهای کتابداری (شرکت نوسا)
گفت و گو با احمد محمدزاده
فناوری اطلاعات و ماشینی شدن کتابخانه ملی
گفت و گو با فریبرز خسروی
کتابخانه‌های دانشگاهی و تخصصی
گفت و گو با سیدابراهیم عمرانی
تهیه و توزیع منابع پزشکی
گفت و گو با محمدرضا علی بیک
پایگاه‌های اطلاعاتی و اطلاع رسانی در ایران
گفت و گو با نادر نقشینه
نرم افزارهای کتابداری (شرکت کاوش)
گفت و گو با علیرضا مؤذن
نرم افزارهای کتابداری (شرکت پیام مشرق)
گفت و گو با فرامرز هندسی
انتشارات و ناشران کتابداری
گفت و گو با حمید محسنی
نرم افزارهای کتابداری (شرکت گنجینه رای مهر)
گفت گو با محمود دهقان بنادکی
آموزش نسخه شناسی و فهرست نگاری در ایران
گفت و گو با فریبا افکاری
کتابخانه‌های عمومی و مطالعات خواندن
گفت و گو با سیامک محبوب
پیوست
نامه ایرج افشار به مجله نامه انجمن کتابداران ایران
نمایه