معرفی و دانلود کتاب ساختار داستان سیاوش

معرفی کتاب ساختار داستان سیاوش

شاهنامه‌ی فردوسی پر از اعجاب و شگفتی است و اسطوره‌های آن همواره مورد توجه پژوهشگران بوده‌اند. در این میان، داستان سیاوش یکی از مشهورترین و پرطرفدارترین‌هاست. در کتاب ساختار داستان سیاوش، با یک پژوهش متفاوت مواجه هستیم. علی حمیدی‌نیا در این اثر به عناصر کمینه‌ای، ژرف‌ساختی و ساختاری داستان سیاوش پرداخته است تا از این طریق، توجه مخاطبان را به اصل داستان جلب کند و درونی‌ترین لایه‌های اساطیری این داستان را به آنان بنمایاند.

درباره‌ی کتاب ساختار داستان سیاوش

شاهنامه‌ی فردوسی کهن‌الگوهای بسیاری دارد که می‌توان ردپای آن‌ها را در سایر فرهنگ‌ها پیدا کرد. این کهن‌الگوها ریشه در ناخودآگاه جمعی دارند و در اسطوره‌های یونانی، هندی، بین‌النهرینی و حتی اروپایی به اشکال مختلفی ظاهر شده‌اند. داستان سیاوش را می‌توانیم به‌عنوان یکی از تراژیک‌ترین و نمادین‌ترین بخش‌های شاهنامه‌ی فردوسی معرفی کنیم که نمونه‌ی آن در اسطوره‌های اقوام ملل مختلف مشاهده می‌شود. کتاب ساختار داستان سیاوش، با رویکرد تطبیق این اسطوره‌ها با یکدیگر تألیف شده است. علی حمیدی‌نیا نویسنده‌ی کتاب حاضر، به عناصر بنیادین و ژرف این داستان اسطوره‌ای ایرانی پرداخته است. او در کتاب خود داستان‌های موازی با داستان سیاوش در شاهنامه را شرح داده و یک بررسی تطبیقی تمام عیار را ارائه داده است.

سیاوش فرزند کیکاووس، از کودکی تحت تربیت رستم قرار گرفت و به جوانی نیکوکار و پاکدامن تبدیل شد. پس از بازگشت به دربار، نامادری‌اش سودابه عاشق او می‌شود و تلاش می‌کند او را به دام بیندازد. اما سیاوش که نماد پاکی و وفاداری است، از این وسوسه دوری می‌کند. سودابه در واکنش به این رد شدن، او را به خیانت متهم می‌کند. پدرْ برای اثبات بی‌گناهی سیاوش، او را به عبور از آتش وادار می‌کند. سیاوش بدون هیچ آسیبی از آتش می‌گذرد و بی‌گناهی‌اش ثابت می‌شود؛ اما شاه کیکاووس همچنان به او اعتماد کامل ندارد و او را به جنگ با افراسیاب، پادشاه توران می‌فرستد. سیاوش اسطوره‌ای است که ردپای آن در داستان‌ها و اسطوره‌های ملل مختلف مشاهده می‌شود. برای مثال می‌توانیم به داستان هیپولیت، اسطوره‌ی یونانی اشاره کنیم که قربانی دسیسه‌ی یک زن شده و سرگذشت تراژیکی دارد.

علی حمیدی‌نیا در کتاب ساختار داستان سیاوش، به بررسی ارتباط سیاوش با آتش می‌پردازد. او داستانی از قوم آزتک را نقل می‌کند. این قوم خداواره‌ای را به رنگ سیاه به تصویر می‌کشیدند که مظهر خورشید تابستانی بود و موجب خشک‌سالی و ناباروری زمین می‌شد. آزتک‌ها هر سال آیین‌های خونباری را برای این خداواره اجرا می‌کردند. در این مراسم، زیباترین پسر جوان اسیر را انتخاب می‌کردند، او را شاه می‌نامیدند و یک سال به او تکریم و احترام می‌کردند. آن‌ها بیست روز مانده به یک سال، چهار دختر جوان را به همسری شاه خود درمی‌آوردند و پس از برگزاری جشن و پایکوبی، پسر جوان را به قربان‌گاه مخصوص می‌بردند و پس از بیرون کشیدن قلب از بدنش، آن را به خورشید تقدیم می‌کردند. می‌بینید که این داستان شباهت‌های بسیاری به داستان تراژیک سیاوش در شاهنامه دارد. از این دست داستان‌ها بسیار است و یونگ، روان‌شناس سوئیسی این شباهت‌ها را به‌ ناخودآگاه جمعی نسبت می‌دهد.

کتاب ساختار داستان سیاوش به همت انتشارات علمی و فرهنگی چاپ و منتشر شده است.

کتاب ساختار داستان سیاوش برای چه کسانی مناسب است؟

علاقه‌مندان به جستارهای پژوهشی درمورد شاهنامه، دوست‌داران اسطوره و کهن‌الگوهای باستانی، پژوهشگران ادبیات و افرادی که به تحلیل‌های ساختاری و اسطوره‌ای علاقه‌مند هستند، از مطالعه‌ی این کتاب لذت خواهند برد.

در بخشی از کتاب ساختار داستان سیاوش می‌خوانیم

سیاوش به کیکاووس پیشنهاد کرد که او را به جنگ با افراسیاب تورانی که به ایران حمله کرده بود بفرستد. پدر با این امر موافقت کرد. اما سیاوش، هنگامی که به توران‌زمین می‌رود، با تورانیان پیمان صلح می‌بندد و کاووس‌شاه از این امر برآشفته می‌شود؛ در حالی که افراسیاب سرزمینی را در اختیار سیاوش قرار می‌دهد. او نیز دو قلعه با نام‌های گنگ‌دژ و سیاوش‌گرد را در آنجا می‌سازد. سیاوش در توران‌زمین دو بار ازدواج کرد. همسر اولش، جریره، دختر پیران بود که فرود از او به دنیا آمد و همسر دوم سیاوش، فرنگیس، دختر افراسیاب بود که کیخسرو از او زاده شد.

افراسیاب، پس از تحریک اطرافیان و ایجاد سوءظن، سیاوش را دستگیر کرد و در صحرایی بیرون از شهر با بی‌رحمی کشت. فرنگیس که باردار بود نیز آزار و شکنجه شد، ولی پیران، پدرزن اول سیاوش، او و فرزندش را از مرگ رهانْد. پس کیخسرو به دنیا آمد. پیران نوزاد را به شبانان سپرد تا افراسیاب او را از بین نَبَرد. مرگ سیاوش موجب سلسله‌جنگ‌هایی میان ایران و توران شد. آشفتگی و هرج و مرج سراسر ایران‌زمین را در خود گرفت؛ تا آنکه کیخسرو، که در سرزمین توران و در تبعید بود، به ایران‌زمین آمد و در مقام دفاع از ایران پدربزرگ مادری خویش، افراسیاب، را به اسارت گرفت تا انتقام خون پدرش، سیاوش، را از او بگیرد. سپس، او به جای کیکاووس، پدربزرگ پدری‌اش، بر تخت پادشاهی نشست و سرزمینی آرمانی را در ایران‌زمین بنا نهاد. او که انتقام پدرش سیاوش را از تورانیان گرفته بود و آسایش و راحتی را به ایران بازگردانده بود، در تصمیمی ناگهانی و شبه‌عرفانی تاج و تخت را به دیگران واگذار و خود را معتکف کوهستان‌ها کرد. در حالی که فرود، فرزند دیگر سیاوش، پیش از این همراه مادرش، جریره، به شکلی اسرارآمیز و شگفت به دست سپاهیان ایران مظلومانه کشته شدند.

فهرست مطالب کتاب

مقدمه
فصل نخست: بنیادهای روایت‌شناسی ساختاری
فردینان دو سوسور
فرمالیسم (صورت‌گرایی) و ساختارگرایی
لوی استروس
گرماس
فصل دوم: روایت‌شناسی
راوی - مخاطب
زاویۀ دید
شخصیت‌شناسی داستان سیاوش
روایت‌شناسی کاربردی (راوی - مخاطب)
روایت‌شناسی (پاره‌ها و کنش‌های روایتی)
فصل سوم: جابه‌جایی، شکستگی و آمیختگی اسطوره‌ای
جابه‌جایی اسطوره‌ای
شکستگی و آمیختگی اسطوره‌ای
فصل چهارم: کمینه‌ها و شخصیت‌های ساختاری
کمینه‌ها و شخصیت‌های اسطوره‌ای
شخصیت‌های موازی
تقابل پدر و پسر
ازدواج با محارم
زن جادو
سودابه، مادر سیاوش
آزمایش
وَر (وَرنگهه)
آتش
سیاوش در آتش
مرگ
رستاخیز
فصل پنجم: پیوست‌ها
خلاصۀ داستان‌ها
سیاوش
اودیپ شهریار
همتایان اسطوره‌ای سیاوش
تموز
آدونیس
اوزیریس
آتیس
هیپولیت
بالدر
راما
رپیهوین
داستان دو برادر (سرخ‌پوستان بلک فوت)
داستان دو برادر (مصر)
بِلرفون (یونان)
کتابنامه
منابع فارسی
مجلات و نشریات
منابع عربی
منابع انگلیسی
نمایه