معرفی و دانلود کتاب سینما به مثابه تمثیل غار افلاطون

معرفی کتاب سینما به مثابه تمثیل غار افلاطون

صالح نجفی در کتاب سینما به مثابه تمثیل غار افلاطون، رابطه‌ی فلسفه و هنر هفتم را از جنبه‌ای جدید مورد ارزیابی قرار می‌دهد. در اولین جلد از مجموعه کتاب‌های فیلم به مثابه فلسفه (مجموعه‌ی برنده‌ی جایزه‌ی کتاب برتر سال سینمای ایران) می‌خوانید که سینما و تمثیل غار افلاطون چه شباهت‌ها و تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند و بین واقعیت و نمود، چه رابطه‌ای برقرار است.

درباره‌ی کتاب سینما به مثابه تمثیل غار افلاطون

آیا به نظر شما تجربه‌ی تماشای فیلم می‌تواند یک فعالیت فلسفی قلمداد شود؟ صالح نجفی (Saleh Najafi) به این سؤال جواب مثبت می‌دهد و تشریح می‌کند که سینما و فلسفه، چه ارتباطی با یکدیگر دارند. این کتاب اولین جلد مجموعه کتاب‌های فیلم به مثابه‌ی فلسفه است و پیشنهاد می‌کنیم پیش از مطالعه‌ی دیگر کتاب‌های این مجموعه، در ابتدا کتاب سینما به مثابه تمثیل غار افلاطون را بخوانید.

در تمثیل غار افلاطون با زندانیانی مواجه می‌شویم که در یک غار به زنجیر کشیده شده‌اند و تمام زندگی خود را در آن‌جا گذرانده‌اند. پشت‌سر این زندانیان آتشی روشن است و بین آن‌ها و آتش افرادی هستند که تندیس‌هایی از انسان‌ها و حیوانات مختلف به دست دارند. زندانیان روی دیوار که مانند پرده‌ی سینما عمل می‌کند،‌ تصاویر و سایه‌های متحرکی را می‌بینند و آن‌ها را واقعیت می‌پندارند. حال در این میان زنجیر بسته‌شده به پای یکی از این اسیران شل می‌شود و او از غار فرار می‌کند. ابتدا نور چشمان او را می‌زند و هیچ‌چیز نمی‌بیند؛ اما ناگهان با دنیای واقعی مواجه می‌شود که از آن بی‌خبر بوده. او به سراغ دیگر زندانیان می‌رود و آن‌ها را از وجود چنین دنیایی باخبر می‌کند. آن‌ها اما هیچ اعتنایی به او نمی‌کنند و ماندن در غار را ترجیح می‌دهند. صالح نجفی اعتقاد دارد که سینما نیز دقیقاً چون غار افلاطون است. ما وقتی به سالن سینما پای می‌گذاریم‌، با دیدن اولین تصاویر،‌ در صندلی‌هایمان میخکوب می‌شویم و مانند همان زندانیان در غار، زنجیری به پایمان بسته می‌شود. بسیاری از ما می‌دانیم که این تصاویر واقعی نیستند؛ اما در آن لحظه که آن‌ها را می‌بینیم، حقیقی می‌پنداریمشان. فکر می‌کنیم آن‌چه را که در فیلم‌ها دیده‌ایم، می‌توانیم در زندگی حقیقی‌مان پیاده کنیم. اما با کتاب سینما به مثابه تمثیل غار افلاطون، متوجه می‌شوید که این درک ما از فیلم‌ها، خیالی بیش نیست.

یکی از سؤالاتی که صالح نجفی در همان آغاز مطرح می‌کند، این است: چه چیزی واقعی است؟ او برای پاسخ به این سؤال به نظریه‌ی ادراک جرج بارکلی رجوع می‌کند: «بودن یا وجود داشتن مساوی است با ادراک‌پذیری.» بارکلی که فیلسوفی تجربه‌گرا بود، اعتقاد داشت که تنها منبع شناخت ما از جهان، حواس پنج‌گانه‌مان است. نجفی در فصل دوم کتاب سینما به مثابه تمثیل غار افلاطون، این تمثیل را به‌تمامی شرح می‌دهد و سپس اصلی‌ترین نظریه‌ی خود را توضیح می‌دهد: پیوند میان واقعیت و سینما.

این کتاب را نشر لگا روانه‌ی بازار کرده است.

درباره‌ی مجموعه‌ کتاب‌های فیلم به‌ مثابه‌ی فلسفه

صالح نجفی در مجموعه‌ی فیلم به مثابه‌ی فلسفه از جنبه‌ی فلسفی به مهم‌ترین فیلم‌های تاریخ سینمای جهان نگاه می‌کند. این مجموعه در هشتمین دوره‌ی کتاب سال سینمای ایران، تندیس زرین و لوح تقدیر برترین کتاب سال در حوزه‌‌ی تألیف و ترجمه را از آن خود کرد. در کتاب‌های این مجموعه، فیلم‌ها متونی فلسفی تلقی می‌شوند که بهتر دیدن آن‌ها، به درک دقیق‌تر جهان می‌انجامد. نشر لگا در ابتدا مجموعه کتاب‌ها را در ده جلد منتشر کرد که در آن‌ها فیلم‌هایی نظیر «سال گذشته در مارین‌باد»، «کازابلانکا»، «راشومون»، «آنی‌ هال»، «کپی برابر اصل» و... بررسی شده‌اند. اما بعد،‌ تمام این ده جلد را در قالب کتاب «فیلم به مثابه‌ی فلسفه» به چاپ رساند.

کتاب سینما به مثابه تمثیل غار افلاطون برای چه کسانی مناسب است؟

کتاب سینما به مثابه تمثیل غار افلاطون را به دوستداران فلسفه و سینما پیشنهاد می‌کنیم.

در بخشی از کتاب سینما به مثابه تمثیل غار افلاطون می‌خوانیم

افلاطون رساله‌ی جمهوری را 23 قرن قبل از اختراع سینما و 20 قرن قبل از جاافتادن فیزیک نیوتنی می‌نویسد. به گفته‌ی او برای شناخت جهان دو راه وجود دارد: یکی حواس پنج‌گانه که همواره در معرض خطاست و دیگری ریاضیات، که قابل اعتماد است و سرمشق اصلی برای شناخت واقعیت. کسانی جهان را به‌درستی درک می‌کنند و به فریب حواس تن نمی‌دهند که ریاضی بلد باشند. جالب اینکه وقتی افلاطون در کلاس‌های درس خود می‌خواست از عدالت، یا مفاهیم و نظریه‌های سیاسی صحبت کند، ابتدا چند جلسه در مورد ریاضیات حرف می‌زد.

او در روند بحث‌های خود در رساله‌ی جمهوری، برای توضیح اینکه چگونه می‌توان به تفاوت بین ظاهر و واقعیت پی برد، و چطور می‌توان تصویری درست و قابل‌اعتماد و حقیقی از جهان پیدا کرد، یک وضعیت خیالی تصور می‌کند که در آن انسان‌ها به‌صورت سیستماتیک یا نظام‌مند فریب می‌خورند. این فریب باعث می‌شود آن‌ها مرزهای دیده‌ها و شنیده‌های خود را مساوی با مرزهای جهانی بگیرند که در آن زندگی می‌کنند. افلاطون در این بخش از رساله‌ی جمهوری سه حسِ لامسه، چشایی و بویاییِ ما را تعطیل می‌کند و در آستانه‌ی تعریف‌کردن تمثیل مشهور خود قرار می‌گیرد؛ «تمثیل غار»، قوی‌ترین استعاره‌ی طراحی‌شده در کل تاریخ تفکر است، برای توضیح مخمصه‌ی معرفتی و وجودی که انسان در طول حیات خود با آن روبه‌رو بوده.

افلاطون در روند بحث‌هایش در رساله‌ی جمهوری از خود می‌پرسد چگونه است که ما به تفاوت میان ظاهر و واقعیت پی می‌بریم و چگونه تصویری درست و راستین از جهانی که در آن ساکنیم به‌دست می‌آریم. برای برجسته‌نمودن مسائلی که پیش رو داریم افلاطون می‌کوشد وضعیت بشری را مجسم سازد که در معرضِ توهم یا فریب نظام‌مند قرار دارد، بشری که مرزهای آنچه می‌بیند و می‌شنود مرزهای جهانش را تشکیل می‌دهد. و در جریان این تکاپوست که «تمثیل غار» را می‌آفریند.

فهرست مطالب کتاب

مقدمه
1: نظریه‌ی ادراک جرج بارکلی
2: سینما به‌مثابه‌ی تمثیلِ غار افلاطون
کتاب‌نامه