معرفی و دانلود کتاب شکوه بی‌پایان کیهان: اطلس اکتشافات اخترشناسی

معرفی کتاب شکوه بی‌پایان کیهان: اطلس اکتشافات اخترشناسی

بشر نمی‌تواند پیرامون خود را نشناسد و در ناآگاهی زندگی کند. او باید بداند آسمان بالای سرش متشکل از چه اجرام و پدیده‌هایی است و زمینی که روی آن ایستاده به کدام سو در چرخش است! کتاب شکوه بی‌پایان کیهان تاریخ کیهان‌شناسی و علم نجوم را از زمان اختراع تلسکوپ تا سال 2007 بازگو می‌کند. گوورت شیلینگ به ما نشان می‌دهد هر اکتشافی که در زمینه‌ی کیهان‌شناسی رخ می‌دهد، تا چه اندازه بر سایر زمینه‌های این علم تأثیر می‌گذارد. این کتاب ما را با برجسته‌ترین کیهان‌شناسان همچون ویلیام هرشل و کریستیان داپلر، نظریات و اختراعات ایشان آشنا می‌کند.

درباره‌ی کتاب شکوه بی‌پایان کیهان

چند قرن گذشته است از نخستین دفعه‌ای که انسان متوجه شد فضای بالای سرش مجموعه‌ای از «هیچ» نیست و باید برای کشف آن به‌طور دقیق جست‌وجو کند؟ چیزی حدود سه هزار سال. تمام این زمان‌ها برای کهکشان‌ها و اجرام آسمانی همچون یک هفته از عمر انسان‌هاست؛ همین‌قدر ناچیز. کهکشان راه شیری به‌طور تقریبی نزدیک به سیزده میلیارد سال سن دارد. یعنی زمانی که نه بشری وجود داشت و نه حتی ماموت و دایناسوری. البته طبق آمار ناسا، در پهنه‌ی گیتی چیزی حدود صد میلیون کهکشان دیگر نیز به ثبت رسیده است، اما انسان هنوز نتوانسته درباره‌ی همه‌ی آن‌ها اطلاعات کافی و لازم به دست آورد و فقط چند مورد همچون آندرومدا را شناخته‌ایم. کتاب شکوه بی‌پایان کیهان (Atlas van Astronomische Ontdekkingen) نوشته‌ی گوورت شیلینگ (Govert Schilling) اثری نیست که برای درک آن به مطالعات تخصصی در حوزه‌ی نجوم و پیش‌زمینه‌ی کیهان‌شناسی نیازی داشته باشیم. بدون اطلاعات قبلی از دانش نجوم نیز مطالب مفیدی از این کتاب دستگیرمان می‌شود، اما درک عظمت کیهان و ترسیم توصیفات ذکر شده در این کتاب، کاری ساده‌ای نیست و آدم را به شگفتی وا می‌دارد.

گوورت شیلینگ (Govert Schilling) ابتدا ایامی را بازگو می‌کند که هنوز تلسکوپ ابزاری رایج نبود و به‌تازگی اختراع شده بود. این اختراع در همان نخستین سال تولدش باعث شد تا بشر تصورات دیرینه‌ی خود درباره‌ی ظاهر و خصوصیات ماه را فراموش کند و با این حقیقت کنار بیاید که ماه پر از چاله و پستی و بلندی است و یک موجود پر نورِ بی‌نقص و زیبارو نیست. گالیله نخستین کسی بود که توانست چاله‌ها و کوه‌های کم ارتفاع ماه را بشناسد و تصویر حقیقی‌تری از این جرم آسمانی را بر ما نمایان سازد. گوورت شیلینگ در کتاب شکوه بی‌پایان کیهان ما را با یک واقعیت دردسرساز مواجه می‌کند؛ موضوعی که در زمان خود سروصدای زیادی به پا کرد. گالیله چهار قمر در منظومه‌ی شمسی را کشف کرد و متوجه شد ادعای کوپرنیک صحت داشته؛ زمین مرکز جهان نیست و تمام سیاره‌‌ها به دور زمینی‌ها نمی‌چرخند و خورشید زندگی‌بخش تمام موجودات است. این واقعیت برای کلیسا قابل پذیرش نبود. کشیش‌ها نمی‌توانستند متوجه شوند که چطور ممکن است زمینی که بر روی آن قرار داریم در حال چرخش باشد؟ چطور ممکن است ماه از این گردش شبانه‌روزی جا نماند؟ البته گالیله نخستین کسی نبود که چنین نظری داشت؛ پیش از او کوپرنیک نیز بر این واقعیت آگاه بود که خورشید مرکز دنیاست، اما تفسیر کوپرنیک در حد منطقی ریاضیاتی و کمی محافظه‌کارانه بود. مدت کوتاهی بعد از ارائه‌ی نظریه‌ی خود نیز درگذشت و کلیسا فرصتی برای محاکمه‌ی او نیافت؛ اما گالیله با کمک تلسکوپ، ریاضی، منطق و تحلیل علمی، به‌صورت قطعی اعلام کرد که «زمین به دور خورشید می‌چرخد».

گوورت شیلینگ یک‌صفحه‌درمیان، عکس‌هایی از سیارات و ستاره‌های گوناگون، رصدخانه‌های تأثیرگذار در علم نجوم، اجرام آسمانی ارزشمند همچون شهاب‌سنگ و ... ارائه می‌دهد. در فصل نهایی کتاب شکوه بی‌پایان کیهان با سیاره‌ای به نام «گلیزه 581C» آشنا می‌شویم. این سیاره‌ی تازه کشف شده از لحاظ آب و هوایی نسبت به سایر سیارات، مکان مناسب‌تری برای جایگزین شدن به جای کره‌ی زمین است و می‌توان امیدوار بود که این سیاره بتواند فضای قابل زیست بشر را در آینده تأمین کند. این کتاب تاریخچه‌ی علم نجوم را از زمان اختراع تلسکوپ تا اوایل قرن 21 به‌طور موجز بازگو و ما را با تحول‌آفرین‌ترین وقایع و اختراعات آشنا می‌کند.

کتاب شکوه بی‌پایان کیهان با ترجمه‌ی شهاب شعری مقدم در انتشارات علمی و فرهنگی به چاپ رسیده است.

نکوداشت‌های کتاب شکوه بی‌پایان کیهان

• کتاب شکوه بی‌پایان کیهان صد مورد از مهم‌ترین پیشرفت‌ها را پوشش می‌دهد و داستان پنهان شده در پس علم را برای خواننده عنوان می‌کند. نویسنده‌ی این کتاب، تصاویر کوتاه و شگفت‌انگیزتری از اکتشافات نجومی را گردآوری و تحریر کرده است. سبک نوشتار گوورت شیلینگ از نظر بصری دلنشین و نثر روان است. باید این کتاب را بارها بخوانیم و همچون گالیله که هنگام مشاهده‌ی کوه‌های ماه، شگفت‌زده شد، هیجان‌زده شویم. (خبرنامه‌ی بهترین کتاب‌های نجومی - سپتامبر و اکتبر)
• گوورت شیلینگ مجموعه‌‌ی بی‌نظیری از مهم‌ترین کشف‌های نجومی را بین سال‌های 1609 تا 2008 گردآوری کرده است. در این کتاب تصاویر بزرگ و زیبایی وجود دارند که هم برای مبتدیان و هم متخصصان عرصه‌ی نجوم جذاب هستند. نثر نویسنده ساده و روان است و مخاطبان را در هر سن و در هر جایگاهی که باشند، به خود جذب خواهد کرد. این اثر می‌تواند به عنوان هدیه‌ای ایده‌آل به دیگران تقدیم شود. (ایان ولند. مجله‌ی Astronomy Now، دسامبر 2011)

کتاب شکوه بی‌پایان کیهان برای چه کسانی مناسب است؟

خوشبختانه مطالب این کتاب آن‌قدر ثقیل و پیچیده نیست که درک آن از عهده‌ی مخاطب غیرتخصصی خارج باشد. کتاب شکوه بی‌پایان با نثری ساده و گویا، ما را با تاریخچه‌ی علم کیهان‌شناسی از زمان گالیله تا اوایل قرن 21 آشنا می‌کند. این اثر برای علاقه‌مندان به دانش نجوم و علم کیهان‌شناسی مناسب است.

در بخشی از کتاب شکوه بی‌پایان کیهان: اطلس اکتشافات اخترشناسی می‌خوانیم

در اواسط قرن بیستم، اخترشناسان کشف کردند که زمان تناوب مداری فوبوس به طور مستمر در حال کاهش است و این بدان معنی است که شعاع مداری این قمر در حال کم شدن است. به بیان دیگر، فوبوس به تدریج و به طور مستمر در حال حرکت به سوی مدارهای پایین‌تر و نزدیک‌تر شدن به مریخ است.

در آن زمان، یک اخترشناس روس به نام یوسیف اشکلوفسکی، ادعای عجیبی را برای توجیه این پدیده مطرح کرد. اشکلوفسکی بر آن بود که فقط در صورتی می‌توان این رفتار عجیب فوبوس را توضیح داد که این قمر جِرم فوق‌العاده کمی داشته باشد، به طوری که به واسطۀ اصطکاک با لایه‌های رقیق جوّ بیرونی مریخ، سرعت آن به طور مستمر کاهش یابد و در نتیجه به تدریج در حال نزدیک شدن به مریخ باشد. بر این اساس، برخی دانشمندان به این نتیجه رسیدند که فوبوس برای آنکه تا این حد سبک باشد باید جِرمی توخالی باشد. حتی برخی اشخاص این نظریۀ عجیب را مطرح کردند که فوبوس یک ماهوارۀ مصنوعی است که آن را ساکنان هوشمند مریخ ساخته اند و در مدار مریخ قرار داده‌اند.

اما اینک می‌دانیم که میزان قابل ملاحظۀ کاهش مستمر شعاع مداری فوبوس که در حدود یک و نیم متر در هر قرن است ناشی از نیروهای کِشندی قدرتمند مریخ است. بدین ترتیب، طی مدت تقریباً پنجاه میلیون سال، فوبوس آنچنان به مریخ نزدیک خواهد شد که همین نیروهای کشندی منجر به از هم گسستن آن خواهند شد. از آن زمان به بعد، مریخ نیز همانند مشتری یک حلقۀ باریک از سنگریزه‌ها و ذرات کوچک غبار خواهد داشت.

فهرست مطالب کتاب

مقدمه
کوهنوردی بر روی ماه
فرزندان مشتری
خال‌هایی بر چهرۀ خورشید
نظم کیهانی
وزش باد خورشیدی
ستارۀ شگفت‌انگیز متغیر
هولاهوپ‌های کیهانی
نقشه‌برداری از یک سیاره
توفان ابدی
وسعت منظومۀ ما
قانون جهانی گرانش
دنباله‌دارها، مسافرانی که بازمی‌گردند
حتی ستاره‌ها هم حرکت می‌کنند
رقص دایروی نور ستاره‌ها
خواهر زمین، پوشیده در حجاب جو
اورانوس، سیارۀ به پهلوخوابیده
راهی که خورشید می‌پیماید
واپسین نَفَس‌های یک ستاره
سِرِس، سیارۀ کوتوله
شهاب‌سنگ‌ها از اعماق فضا می‌آیند
اثر انگشت عناصر بر طیف نور
از اینجا تا ستاره‌ها
انتقال به سرخ، انتقال به آبی
تغییرات چرخه‌ای چهرۀ خورشید
مارپیچ‌های باشکوه کیهانی
نپتون، سیارۀ آبی‌رنگ
شراره‌های درخشان خورشید
ستارۀ کوتولۀ سفیدرنگ
دومین عنصر آفرینش
قمرهای سیارۀ سرخ
آبراهه‌های فرازمینی
آتش‌بازی آسمانی
خواب مغناطیسی خورشید
آذرخش کیهانی
فضای میان ستاره‌ها
رنگ‌بندی و درخشندگی ستاره‌ها
ذرات باردار کیهانی
قیفاووسی‌ها، کیلومترشمارهای کیهانی
نزدیک‌ترین همسایۀ خورشید
وسعت کهکشان
تأیید درستی نظریۀ اینشتین
کهکشان‌ها، جزایری از ستارگان
انبساط کیهان
پلوتو، سیارۀ لی‌لی‌پوتی
ایستگاه رادیویی کهکشانی
مادۀ ناپیدای کیهان
انفجار مهیب ستاره‌ها
ستاره‌ها، نیروگاه‌های هسته‌ای کیهانی
قوی‌ترین منبع رادیویی کیهان
کشف جمعیت‌های ستاره‌ای
ابر یخی افسانه‌ای
امواج رادیویی اتم‌های هیدروژن
زایش عناصر جهان در قلب ستاره‌ها
گردهمایی کیهانی کهکشان‌ها
مارپیچ باشکوه راه شیری
ماهیت باد خورشیدی
منبع پرتوی ایکس کهکشانی
اختروش‌ها، هسته‌های فعال کهکشانی
پس‌تاب‌های آفرینش
تپ‌اخترها، ستاره‌های نوترونی چرخان
مهیب‌ترین انفجارهای کیهان
سیاه چاله‌ای در اعماق کهکشان
عدسی‌های گرانشی
سیاه چاله‌های فوق‌سنگین کیهانی
ابرنو‌اختر قرن
کمربند کایپر
سیاره‌های فراخورشیدی
انبساط شتابان کیهان
اریس، سیارۀ کوتولۀ اسرارآمیز
یک زمین جدید
نمایه