معرفی و دانلود کتاب صوتی فراروایت در ارباب حلقه‌ها

معرفی کتاب صوتی فراروایت در ارباب حلقه‌ها

کتاب صوتی فراروایت در ارباب حلقه‌ها اثری از پروفسور مری آر. بومن، پژوهشگر و استاد برجسته‌ی ادبیات انگلیسی است. بومن در این کتاب تلاش کرده است تا با زبانی ساده اما دقیق و کامل، مفهوم فراروایت را در سه‌گانه‌ی ارباب حلقه‌ها، اثر پرآوازه‌ی جی. آر. آر. تالکین مورد بررسی قرار داده و به شگردهایی که تالکین برای آفرینش این آثار ادبی به کار برده است، اشاره کند.

درباره‌ی کتاب صوتی فراروایت در ارباب حلقه‌ها

مری آر. بومن (Mary R. Bowman) از اساتید و پژوهشگران برجسته‌ی ادبیات انگلیسی و استاد دانشگاه ویسکانسن است. این داستان پیش‌تر نوشته شده بود: نظریه‌ی روایت در ارباب حلقه‌ها (The Story Was Already Written: Narrative Theory in the Lord of the Rings) عنوان مقاله‌ای از بومن است که به بررسی سازوکارها و شیوه‌های مورد استفاده‌ی جی. آر. آر. تالکین در خلق سه‌گانه‌ی مشهور ارباب حلقه‌ها اختصاص دارد. بومن در اغلب آثار خود به پژوهش درباره‌ی نظریه‌ی واکنشِ خواننده و خلق روایت می‌پردازد. این کتاب صوتی نیز نظریه‌ها و نتایج پژوهش‌های او را درباره‌ی فراروایت در بر دارد. اما فراروایت چیست؟ شاید لازم باشد پیش از هر چیز، اشاره‌ی کوتاهی به ماهیت این مفهوم داشته باشیم.

فراروایت که فراداستان یا داستان انعکاسی هم نامیده می‌شود، گونه‌ای از ادبیات پسامدرن و نوعی از داستان است که توجه مخاطب خود را آگاهانه به داستانی بودنِ متن جلب می‌کند؛ متنی است که به خودش اشاره دارد یا در اصطلاح، خودارجاع است. اگر متنی این قابلیت را داشته باشد که خواننده را از فضای داستان جدا کرده و توجه او را به فرآیند خلق داستان و داستان بودنِ روایت خود معطوف کند، متنی فراروایی است. این اتفاق به شکل‌های متعددی ممکن است روی دهد، به عنوان مثال گاهی نویسنده، خودخواسته، ساختگی بودنِ متن را به مخاطب یادآوری می‌کند یا مطلبی از پشت‌صحنه‌ی خلق داستان تعریف می‌کند تا بتواند نگاه او را به موضوع روایتگری بیشتر معطوف نماید. از دیگر آثار فراروایی می‌توان به سلاخ‌خانه‌ی شماره‌ی پنج اثر کورت ونه‌گات اشاره کرد که در آن اثر نیز، ویژگی‌های فراروایت را می‌توان به وضوح مشاهده کرد.

کتاب صوتی فراروایت در ارباب حلقه‌ها اولین جلد از مجموعه‌ی بیشتر از داستان است. بومن در این کتاب به سه‌گانه‌ی سترگ جی. آر. آر. تالکین یعنی ارباب حلقه‌ها پرداخته است. تالکین، نویسنده و واژه‌شناس پرآوازه‌ی انگلیسی است که به خلق آثار حماسی فانتزی و جهانی داستانی شهره است. او که خود زبان‌شناسی برجسته بود، در آثارش زبان‌ها، نژادها و سرزمین‌هایی بدیع و متفاوت خلق کرده و جهانی تازه و پر از شگفتی در برابر مخاطبان خود به تصویر کشیده است. بومن در کتاب فراروایت در ارباب حلقه‌ها به این دنیاهای ساختگیِ تالکین و شگردهای متنوعی که او برای روایت داستان‌هایش به کار گرفته، پرداخته است. مقاله‌ای که کتاب صوتی حاضر به آن می‌پردازد توسط بومن در سال 2006 منتشر شده است.

مری آر. بومن در کتاب صوتی فراروایت در ارباب حلقه‌ها، پس از اشاره به ماهیتِ فراروایت و شرح مباحث فلسفی مربوط به آن، به علت وجود چنین پدیده‌ای اشاره کرده و این پرسش را مطرح می‌کند که چرا نویسنده باید نظر مخاطبِ خود را به داستانی بودن نوشته‌اش معطوف نماید، چرا از میان این همه شگردها و ترفندهای نویسندگی، فراروایت را انتخاب می‌کند و آیا فراروایی بودنِ یک اثر، امتیازی برای آن محسوب می‌شود؟ بومن از عناصر فراروایت و ساختار فراروایی رمان تالکین می‌گوید و به گفت‌وگوهای میان شخصیت‌های رمان اشاره می‌کند. او ویژگی‌های فراروایی این رمان را در شخصیت‌ها و جای‌جای رمان مورد بررسی قرار داده و آن را تحت چهار ویژگی و سرفصل جداگانه که عبارتند از «شبکه‌ی داستان»، «کم‌رنگ کردن فاصله‌ی داستان و زندگی»، «مرزگذاری و مرززدایی بین خواننده و شخصیت داستانی» و «تردد میان دنیای داستان و دنیای واقعی»، مورد کنکاش قرار می‌دهد. او در انتها قدرت داستان و لزوم به کار گرفتن نگاهی انتقادی به چیستی و چگونگی کارکرد آن را به مخاطب خود یادآوری می‌کند.

کتاب فراروایت در ارباب حلقه‌ها را نیما م. اشرفی ترجمه کرده و نشر اطراف آن را به چاپ رسانده است. نسخه‌ی گویای این کتاب را به همت نشر صوتی آوانامه و با خوانش آرمان سلطان‌زاده می‌شنوید.

درباره‌ی مجموعه بیشتر از داستان

«بیشتر از داستان» عنوان مجموعه‌ای است که توسط نشر اطراف تهیه و روانه‌ی بازار کتاب ایران شده است. دبیری این مجموعه را رؤیا پور آذر بر عهده دارد و هدف از آن، برداشتن گامی مؤثر جهت آشنا کردن مخاطب فارسی‌زبان با سنتِ مقاله‌خوانی حرفه‌ای است.

نسبتِ مخاطب با داستان را چیستی و چگونگی ارتباط او با اثر تعیین می‌کند. مخاطب، فارغ از ویژگی‌های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی‌اش، نگاهی منحصربه‌فرد به اثر ادبی دارد. اثر ادبی نیز در مقابل، وامدار ارتباطی است که مخاطب با او برقرار می‌کند و به تعداد خوانش‌هایی که از آن صورت می‌گیرد، بارها و بارها تفسیر و بازتفسیر می‌شود. در این میان، مجموعه‌ی بیشتر از داستان تلاش کرده است تا ارتباطی پربارتر مابین داستان و خوانندگانی که در پی دستیابی به چیزی فراتر از داستان هستند، برقرار کند.

هر یک از کتاب‌های مجموعه‌ی بیشتر از داستان از چندین بخش تشکیل شده‌اند: بدنه‌ی اصلی که ترجمه‌ی یک مقاله‌ی معتبر است، بخش‌هایی از رمان مورد نظر که برای روشن‌تر شدن موضوع به کتاب اضافه شده‌اند، توضیحاتی که رویکرد مقاله را به اختصار توصیف کرده و نظریه‌ی مورد بحث نویسنده را شرح و بسط می‌دهند و در نهایت، فهرستی از واژگان تخصصی که برای درک هرچه بیشتر متن ضروری هستند.

کتاب صوتی فراروایت در ارباب حلقه‌ها برای چه کسانی مناسب است؟

با وجود اینکه مطالب کتاب صوتی فراروایت در ارباب حلقه‌ها برای طرفدارانِ آثار جی. آر. آر. تالکین و ژانر فانتزی شنیدنی و جذاب است، شاید بتوان مخاطب اصلی این کتاب صوتی را تمام دوست‌داران حرفه‌ای ادبیات، پژوهشگران و سایر افرادی دانست. کسانی که علاقه‌مندند چیزی بیشتر از داستان را بشنوند و بدانند چگونه تالکین توانسته ما را به سفر میان واقعیت و دنیای خیال‌انگیزی که خلق کرده است، عادت دهد.

در بخشی از کتاب صوتی فراروایت در ارباب حلقه‌ها می‌شنویم

محبوبیت برای نویسندگان شاید حکم تیغ دولبه را دارد. نویسندگان می‌خواهند کارهایشان خوانده و تحسین بشود و همواره از دریافت حق‌التألیف چاپ‌های مجدد اثر خوشحال می‌شوند اما برخی استقبال‌های پرشور از یک اثر می‌تواند باعث برداشت اشتباه در ذهن کسانی شود که هنوز کتاب را نخوانده‌اند. در مورد ارباب حلقه‌ها نیز ممکن است این مسئله صادق باشد. محبوبیت این رمان در فرهنگ خودمختار دهه‌ی شصت میلادی، وفور سنجاق‌سینه‌هایی که رویشان نوشته شده بود «فرودو زنده است» در دهه‌ی هفتاد میلادی و افرادی که در این دهه با لباس‌های جن و پری در صف سینماها ظاهر می‌شدند، همه‌ی این عوامل شاید دست‌به‌دست یکدیگر دادند تا بعضی منتقدین تصور کنند که این اثر تنها مورد پسند خوانندگان کم‌تجربه است و شایسته‌ی تحلیل انتقادی‌ای نیست که شامل حال آثار پیچیده‌تر می‌شود و یا شاید این تصور از آنجا ایجاد شده که بسیاری از ما این رمان را در نوجوانی خوانده‌ایم و دیگر به آن رجوع نکرده‌ایم.

دلیلش هرچه باشد، در کل داستان‌پژوهان، ارباب حلقه‌ها را نادیده گرفته‌اند. به‌طور قطع، پیش‌تر هیچ‌گاه در مجله‌ی روایت یا مجله‌هایی با مخاطبان گسترده همچون تاریخ ادبیات انگلیسی یا نشریه‌ی انجمن زبان مدرن آمریکا مقاله‌ای درباره‌ی تالکین چاپ نشده بود. در صورتی که سال‌هاست پژوهش‌هایی تخصصی درباره‌ی تالکین بدون سروصدا انجام می‌شود که برخی از آن‌ها بسیار باارزش‌ هستند برای آشنایی با آن‌ها نگاه کنید به دراوت و وین. اما این روند دستخوش تغییر شده است: مثلاً مجله‌ی مطالعات داستان‌های مدرن اخیراً ویژه‌نامه‌ای درباره‌ی تالکین ترتیب داده است. امیدوارم مقاله‌ای که در دست دارید نیز به این تغییر کمک کند و بتواند غنای داستان‌های تالکین را در پژوهشِ ساختار و کارکرد روایی آن‌ها نشان دهد. به بیان دقیق‌تر، من جنبه‌های فرارواییِ ارباب حلقه‌ها را بررسی خواهم کرد.

فهرست مطالب کتاب صوتی