معرفی و دانلود کتاب عصر ایدئولوژی

معرفی کتاب عصر ایدئولوژی

کتاب عصر ایدئولوژی نوشته‌ی هنری دیوید ایکن، اثری اندیشه‌ورزانه و چالش‌برانگیز است که به کنکاش در فلسفه‌ی قرن نوزدهم به‌عنوان یکی از انقلابی‌ترین دوران‌های تاریخ فلسفه می‌پردازد. نویسنده در این کتاب تلاش می‌کند تا روند سنت‌شکنانه‌ی فیلسوفان قرن نوزدهم و گرایشات فکری‌شان را از خلال آثار اندیشمندان تأثیرگذار این سده همچون کانت، شوپنهاور، مارکس، کی‌یرکگور و... شرح و تفصیل نماید.

درباره‌ی کتاب عصر ایدئولوژی

با نظر به تحولات فکری‌ای که در طول تاریخ فلسفه‌ی غرب رخ داده است، بی‌تردید می‌توان به قرن نوزدهم به چشم یکی از دوره‌های مهم شکوفایی تفکر نگریست. عصری که از لحاظ دگرگونی اندیشه، انقلابی‌ترین دوره پس از رویارویی عقل‌گرایی با مسیحیت سنتی محسوب می‌شود. ازاین‌رو، هنری دیوید ایکن (Henry D. Aiken) پژوهشگر و فیلسوف برجسته‌ی آمریکایی در کتاب عصر ایدئولوژی (The Age of Ideology) با نگاهی مکاشفه‌محور به این دوره نظر انداخته است. از دیدگاه او در عصر ایدئولوژی، فلسفه‌ی تاریخ شکوفا شد و در پی آن محصولات فکری عظیمی در باب طبیعت تکامل تاریخی و سرنوشت انسان شکل گرفت.

نویسنده‌ی کتاب عصر ایدئولوژی، به مخاطب امروزی کمک می‌کند تا با گذر از این پیچیدگی‌های فکری و فلسفی، بذری را که باعث شکل‌گیری فلسفه‌ی مدرن شده است، درک کند. هنری دیوید ایکن در این کتاب در عین اذعان به این نکته که وجه مشترک فلاسفه‌ی قرن نوزدهم تلاش آن‌ها برای فروپاشیدن نظام‌مند دیدگاه‌ها و روش‌های سنتی فلسفه بوده است، برخی گرایش‌های فکری‌ای را عیان می‌سازد که به معضلات فلسفی عصر ما بدل شده‌اند. او با مرور آثار مهم فیلسوفان این قرن، از امانوئل کانت تا سورن کی‌یرکگور نشان می‌دهد که چگونه نظام‌های سنتی فلسفه فرو ریختند. هرچند نمی‌توان این تناقض را نادیده گرفت که بسیاری از آن‌ها ساختارهای فکری‌ای را شکل دادند که از نظر سخت‌گیری و جمود، دست‌ کمی از ساختارهای پیشین نداشتند.

هنری دیوید ایکن در اولین فصل کتاب، فلسفه و ایدئولوژی فلاسفه‌ی مختلف را طی قرون نوزدهم مرور می‌کند و بر این نکته تأکید می‌ورزد که عصر ایدئولوژی را درواقع به معنای عصر عقاید می‌داند، چراکه فیلسوفان این عصر به هر مسئله‌ای از نظر فکری می‌نگریستند درحالی‌که فلاسفه‌ی دوره‌های گذشته به مسئله‌ی روش یا شیوه توجه می‌کردند. علاوه‌بر این، ایکن مفهوم ایدئولوژی را از زوایای دیگری نیز مورد تحلیل قرار می‌دهد تا نگاه خود و اندیشمندان مختلف نسبت به این مفهوم را به شکلی قابل درک و همه‌جانبه روشن سازد.

نویسنده در فصل دوم تحت عنوان «تحول برترین در فلسفه جدید»، بر تفکرات کانت متمرکز می‌شود و در فصول بعدی در این عصر جدید و پرتحول پیش می‌رود تا در زمینه‌های مختلفی تحلیل را از سربگیرد. او مفهوم انانیت یا همان منِ انسانی یا سوژه‌ی خودآگاه را به بحث می‌گذارد، مفهومی که آغازگر آن کانت بود و پس از آن در فلسفه‌ی آلمان با اندیشه‌های فیخته، هگل، شوپنهاور و نیچه از زوایای متفاوتی پیش رفت، با این حال هنری دیوید ایکن نگاهش را به شکلی ویژه بر نظریات یوهان گتلب فیخته معطوف می‌دارد. پس از آن به سراغ هگل می‌رود و سپس با فصل «جهان به منزله‌ی اراده و فکر»، تفکرات شوپنهاور را می‌کاود.

مؤلف کتاب عصر ایدئولوژی، در بخش‌های بعدی کتاب با معرفی آگوست کنت به‌عنوان پدر فلسفه‌ی تحقیقی، جان استورات میل به‌عنوان قدیس مکتب آزادی و هربرت اسپنسر به‌عنوان مبشر تحول تکاملی، به بررسی بینش‌های این اندیشمندان مشغول می‌شود. دیوید ایکن همچنین کاوش در مفاهیم دیالکتیک و ماتریالیسم از نظر کارل مارکس و فریدریش انگلس را از یاد نمی‌برد و دیدگاه‌های نیچه، کی‌یرکگور و ارنست ماخ را نیز به بوته‌ی نقد می‌گذارد.

نویسنده درنهایت، جمع‌بندی و تأملات خود را در آخرین فصل کتاب با عنوان «تذییل غیرعلمی» ارائه می‌دهد و نمایی روشن از شرایطی ارائه می‌کند که فلسفه را در آستانه‌ی ورود به قرن بیستم قرار داد. به این ترتیب هنری دیوید ایکن با کتاب عصر ایدئولوژی اثری جامع را پیش روی مخاطب قرار می‌دهد که در هر زمانی شایسته توجه و تأمل است.

گفتنی‌ست که این کتاب ارزنده را ابوطالب صارمی به فارسی ترجمه کرده و انتشارات علمی و فرهنگی آن را به عرصه‌ی چاپ و نشر رسانده است.

کتاب عصر ایدئولوژی برای چه کسانی مناسب است؟

به علاقه‌مندان به دنیای فلسفه به‌ویژه مخاطبانی که قصد دارند به درکی کامل و عمیق نسبت به متفکران تأثیرگذار قرن نوزدهم دست یابند، توصیه می‌کنیم این کتاب را از دست ندهند.

در بخشی از کتاب عصر ایدئولوژی می‌خوانیم

عصر ایدئولوژی همچنین دوره‌ای بود که در آن فلسفۀ تاریخ، خوش‌نماترین نظام مابعدالطبیعی، کاملاً شکوفا شد و محصول بزرگی از نظریات فخیم دربارۀ طبیعت تطور تاریخی و سرنوشت انسان به همراه آورد. بنابراین در آغاز چنین به نظر خواهد آمد که قرن نوزدهم به عکس سدۀ پیشین خود کمتر با نقد اجتماعی و سیاسی ارتباط داشت تا با اندیشۀ غیرنقدی و عنان‌گسیخته‌ای دربارۀ واقعیت نهایی. نقد اجتماعی و سیاسی این اصل را پذیرفته بود که غرض خاص فلسفه اگر بررسی نوع بشر نباشد، دست کم مطالعۀ فرد انسانی است.

حتی اگر چنین شرحی را بخواهیم بدون شرح و توصیف بگذرانیم، هنوز می‌توان از قرن نوزدهم به منزلۀ عصر عقاید سخن گفت. اصطلاح اعتدال ایدئولوژی به یکی از مفاهیم چندگانۀ خود، «اندیشۀ انتزاعی و تشکیل نظریات مثالی یا مجرد» است. چنین توصیفی از قرن نوزدهم به وجه کلی، ناکامل است. آنچه در این توصیف ناقص می‌ماند وجهه و سلوک فکری اساسی قرن نوزدهم است حتی در نفس فلسفۀ مابعدالطبیعه.

تدوین‌کنندۀ این کتاب از کلمۀ اعتقاد یا ایدئولوژی معانی دیگری را در نظر دارد که در فرهنگ وبستر ثبت شده و با منظور او از توصیف این دوره به نام «عصر عقاید» بیشتر مرتبط است. این اصطلاح در یکی از معانی مورد نظر به «منظومه‌ای از عقاید دربارۀ پدیده‌ها، مخصوصاً آن‌هایی که مربوط به زندگی اجتماعی هستند؛ و نیز به روش تفکر خاص یک طبقه یا فرد» اطلاق می‌شود. اما هر چه انسان در این امر بیشتر تأمل کند ظاهر این تعریف آشفته‌تر به نظر می‌رسد، زیرا اولین قسمت آن اشاره دارد به نظریه‌ای دربارۀ پدیده‌ها (یا نمودها) مخصوصاً پدیده‌های اجتماعی، و حال آن‌که دومین بخش آن حاکی از نظریۀ بخصوصی نیست، بلکه ناظر است بر یک طریقۀ فکری یا منظومه‌ای از روش‌ها. نخستین از این دو، قضایای عینی را متبادر می‌سازد که چیز موجودی را در جهان وصف می‌کنند و دومینشان، نه بر قضایایی که صحیح یا سقیم‌اند، بلکه به امر ذهنی‌تری دلالت می‌کنند که مبین روش غور در حقیقت است از طرف یک فرد یا گروه.

فهرست مطالب کتاب

توضیح ناشر
مقدمۀ مترجم
دیباچه
فصل اول: فلسفه و اعتقاد در قرن نوزدهم
فصل دوم: تحول برترین در فلسفۀ جدید: ایمانوئل کانت
فصل سوم: انانیت در فلسفۀ آلمان: یوهان گتلب فیخته
فصل چهارم: جدل و تاریخ: گئورگ ویلهلم فریدریش هگل
فصل پنجم:‌ جهان به منزلۀ اراده و فکر: آرتور شوپنهاور
فصل ششم: پدر فلسفۀ تحقیقی: آگوست کنت
فصل هفتم: قدیس مکتب آزادی: جان استوارت میل
فصل هشتم: مبشر تحول تکاملی: هربرت اسپنسر
فصل نهم: دیالکتیک و ماتریالیسم: کارل مارکس و فردریک انگلس
فصل دهم: نجات بدون نجات‌دهنده: فردریک نیچه
فصل یازدهم: اتیان اگزیستانسیالیسم: سورن کیرکه‌گارد
فصل دوازدهم: بازگشت به دوران روشنگری: ارنست ماخ
فصل سیزدهم: تذییل غیرعلمی