معرفی و دانلود کتاب مبانی بودجه و اصول آن

معرفی کتاب مبانی بودجه و اصول آن

محمد عبدالعلی پور در کتاب مبانی بودجه و اصول آن، با زبان ساده به تبیین موارد مرتبط با بودجه، اقتصاد و مدیریت می‌پردازد. تعاریف و اهمیت بودجه، تاریخچه آن، اصول و روش‌های تنظیم، انواع طبقه‌بندی، نقش بودجه در نظام اقتصادی و مدیریتی و... در این پژوهش مورد تأکید نویسنده است.

درباره‌ی کتاب مبانی بودجه و اصول آن:

انسان برای ادامه بقا به دنیای خارج از خود نیازمند است. این نیاز دارای ابعاد وسیع و غیرقابل شمارش مشتمل بر نیازهای اجتماعی، روحی و معنوی می‌گردد. نامحدود بودن نیازها و محدود بودن منابع، موجب تحریک نیروی اندیشه شده که بشر به چاره‌جویی برخیزد و از منابع محدود حداکثر استفاده را ببرد. بدین ترتیب انسان در زندگی روزمره خود دائماً در حال بودجه‌ریزی است. به این شکل که با آگاهی بر نیازمندی‌های خود، منابع را مشخص کرده و به علت محدود بودن منابع با سبک و سنگین کردن نیازها، برخی را در اولویت قرار داده و از برخی دیگر چشم‌پوشی می‌نماید.

بودجه برگرفته از کلمه فرانسوی به معنی کیف پول و یک برنامه مالی برای یک دوره و یک مفهوم مهم در اقتصاد خرد و کلان است. به عبارت دیگر بودجه یک برنامه است که به صورت پولی بیان شده که ممکن است شامل حجم و درآمد فروش برنامه‌ریزی شده، مقدار منابع، هزینه‌ها و مخارج، دارایی‌ها، بدهی‌ها و جریان‌های نقدی و... باشد. به عبارتی بودجه، تخمینی از درآمد و هزینه در طول یک بازه زمانی معین در جهت رسیدن به اهداف تعیین شده است.

هدف از تنظیم بودجه به طور کلی اعمال کنترل، بهبود مدیریت و برنامه‌ریزی دقیق و منطقی است. بودجه به عنوان مهم‌ترین سند مالی، مورد توجه است. نظام بودجه به عنوان ابزاری در دست مدیریت، کمک‌های مؤثری در برنامه‌ریزی، هماهنگی و کنترل فعالیت‌های سازمان می‌نماید و با هدف ارتقای کارایی و اثربخشی مصرف منابع سازمانی مورد توجه جدی است. شرکت‌ها، دولت‌ها، خانواده‌ها و سازمان‌های دیگر از آن برای بیان برنامه‌های خود به صورت قابل اندازه‌گیری و کمّی استفاده می‌کنند و همچنین بودجه یک ابزار اساسی برای یک مدیر است که با دقت منطقی پیش‌بینی کند که آیا این رویداد منجر به سود، ضرر یا شکست خواهد شد یا خیر؟

اهمیت نقش بودجه و بودجه‌ریزی به قدری زیاد است که اگر این کار مهم و خطیر به درستی درک و اجرا شود، می‌تواند در اکثر امور جاری زندگی مردم و جامعه نقش پررنگ داشته باشد. با یک بودجه خوب می‌توان به رونق اقتصادی، سرمایه‌گذاری پربازده، حمل و نقل کارآمد، توجه به تعهدات مالی، اصلاحات و اقدامات مربوط به امنیت عمومی، ایجاد اعتماد، رفاه عمومی و... در جامعه دست یافت.

کتاب مبانی بودجه و اصول آن برای چه کسانی مناسب است؟

این اثر به علاقه‌مندان و دانشجویان حوزه‌ی اقتصاد و مدیریت پیشنهاد می‌شود.

در بخشی از کتاب مبانی بودجه و اصول آن می‌خوانیم:

انسان مانند دیگر جانداران برای حفظ و ادامه‌ی زندگی خویش نیازمند کسب توان و نیرو از خارج است. این قانون کلی حیات است که هر جاندار در درون قالبی به نام «تن» و «بدن» زندگی کند و برای زیستن نیازمند دنیای بیرون باشد. تمام موجودات زنده شناخته شده چنین هستند. این نیاز به کسب نیرو از دنیای بیرونی را می‌توان در تمام جانداران تشخیص داد، از یک موجود تک یاخته‌ای همچون آمیب گرفته تا گیاهان و جانوران و سرانجام انسان که اشرف آفریدگان است.

اما علاوه بر این وجود قوه‌ی عقل و اندیشه، نیازهای تازه‌ای را برای انسان پدید آورده است. نیازهای اجتماعی، روحی و معنوی. ترکیب نیازهای بشری با نیروی اندیشه، مسائلی را برای انسان مطرح ساخته است که دیگر جانداران از آن ناآگاهند. انسان به سبب وجود عقل و قدرت آینده‌نگری خویش از این حقیقت انکارناپذیر آگاه است که هر موجود زنده‌ای، مدتی محدود از نعمت زندگی برخوردار است و زندگی را آغازی و انجامی است. بنابراین باید از فرصتی که در اختیار او قرار داده شده نهایت استفاده را ببرد.

در کشاکش تلاش برای ادامه‌ی حیات، انسان از یک طرف با این واقعیت مواجه است که نیازهایش را حدی نیست و از طرفی این واقعیت را باید بپذیرد که منابع در اختیار او محدودند. این واقعیت یعنی نامحدود بودن نیازها و محدود بودن منابع.

اگر منابع نامحدود بودند، مسائل (چه چیز، چگونه، برای که) نیز بوجود نمی‌آمد و چون این امکان وجود داشت که مقدار بی‌پایانی از هر کالا تولید شود، و ترکیب نابخردانه نیروی کار و مواد، مشکلی ایجاد نمی‌نمود و مهم نبود که کالاها و درآمدها چگونه میان طبقات مختلف مردم تقسیم شوند. اما واقعیت این است که مسأله محدودیت منابع افراد، جوامع و دولت‌ها را به خود مشغول کرده است و بنابراین برای همه این‌ها که مستقیم یا غیرمستقیم از نعمت اندیشه برخوردارند، به فکر استفاده‌ی بهینه از منابع می‌افتند. چه فرد که صاحب خرد است، چه جامعه و دولت که با خرد انسان‌ها اداره می‌شوند، هر یک می‌کوشند تا منابع محدود خویش را آن‌چنان به کار ببندند که حداکثر استفاده را از آن ببرند.

فهرست مطالب کتاب

سخن ناشر
پیشگفتار
مقدمه
فصل اول: مفاهیم، تعاریف و اهمیت بودجه
واژه‌شناسی بودجه
تعاریف بودجه
اهمیت و ضرورت بودجه
فلسفه وجودی بودجه
مزایای بودجه
سیر تکوین بودجه
ویژگی‌های مهم بودجه
فصل دوم: تاریخچه بودجه
تاریخچه بودجه در ایران
فصل سوم: اصول بودجه
اصول بودجه
اصل سالانه بودن بودجه
اصل تعادل بودجه
اصل وحدت بودجه
اصل جامعیت بودجه
اصل شاملیت یا تفصیل بودجه
اصل انعطاف‌پذیری
اصل تحدیدی بودن هزینه‌ها
فصل چهارم: روش‌های تنظیم بودجه
روش‌های برآورد و تنظیم درآمدها
روش سال ما قبل آخر
روش حد متوسطه‌ها
روش سنجیده منظم
روش‌های برآورد هزینه‌ها (طرف دیگر بودجه)
روش تنظیم بودجه‌ی متداول
بودجه‌ریزی افزایشی
بودجه‌ی برنامه‌ای
بودجه‌ی عملیاتی
مقایسه‌ی بین بودجه‌ی برنامه‌ای و بودجه‌ی عملیاتی
نظام بودجه‌بندی طرح و برنامه
بودجه‌بندی برمبنای صفر
فصل پنجم: طبقه‌بندی در بودجه
طبقه‌بندی بودجه‌ای
سیر تکامل بودجه‌بندی
هدف‌های طبقه‌بندی بودجه‌ای
انواع طبقه‌بندی بودجه‌ای
طبقه‌بندی درآمدها و سایر منابع تأمین اعتبار
طبقه‌بندی هزینه‌ها
طبقه‌بندی عملیات
طبقه‌بندی سازمانی
طبقه‌بندی اقتصادی
فصل ششم: بودجه و اقتصاد
سیستم‌های اقتصادی موجود در جهان
بودجه وسیله‌ای برای انجام دادن وظایف اقتصادی دولت
ارزیابی نظریه‌های مختلف در خصوص تعادل در بودجه‌ی دولت
کسری بودجه
کسری بودجه و انواع آن
دو مدل کسری بودجه از نگاهی دیگر
راه‌های تأمین کسری بودجه
فصل هفتم: بودجه و مدیریت
تعاریف مدیریت
بودجه و فرآیند مدیریت
بودجه و سازماندهی
بودجه و هماهنگی
بودجه و کنترل
بودجه و برنامه‌ریزی
تعاریف برنامه‌ریزی
اهمیت برنامه‌ریزی
مزایا و معایب برنامه‌ریزی
انواع برنامه‌ریزی
ارتباط بودجه و برنامه‌ریزی
فصل هشتم: هوش مالی و بودجه
هوش مالی در بودجه‌بندی شخصی
هوش مالی در مازاد بودجه
پنج ضریب اصلی هوش مالی
توصیه‌ها
منابع