معرفی و دانلود کتاب نظام سلسله مراتبی استان کرمانشاه با تاکید بر شهر سرپل ذهاب

معرفی کتاب نظام سلسله مراتبی استان کرمانشاه با تاکید بر شهر سرپل ذهاب

زهرا عزیزی، مجید شمس و حامد شمس در کتاب نظام سلسله مراتبی استان کرمانشاه با تاکید بر شهر سرپل ذهاب به بررسی نقش استان کرمانشاه و شهر کوچک سرپل ذهاب در توسعه اجتماعی، اقتصادی و خدماتی کشور پرداخته‌اند.

در دهه‌های گذشته شهرها با سرعت هر چه بیشتر گسترش یافته‌اند و خود را به عنوان یک پدیده غیر قابل انکار مطرح کرده‌اند. در این بین کلان شهرهای ملی و منطقه‌ای با متمرکز شدن بر روی امکانات و زیرساخت‌های خود، به کانون‌‌های اصلی جذب جمعیت تبدیل شده‌اند.

عدم توجه به نظام شهرها و شیوه‌ی پراکندگی مراکز شهر، همزمان با رشد فزاینده شهرنشینی، باعث از بین رفتن تعادل و از هم گسیختگی در نظام شهری کشور شده است. عدم تعادل در سلسله مراتب شهرها در جهان به ویژه در کشورهای در حال توسعه معضلاتی را به وجود آورده است. چنین حالتی با شدت و ضعف، ولی به طور غالب در بیشتر مناطق ایران دیده می‌شود. زیاد شدن تعداد شهرهای بزرگ، باعث صدمه به شهر‌هایی با وسعت و جمعیت متوسط به ویژه شهرهای کوچک و روستاها می‌شود. افزایش رشد شهرنشینی، مهاجرت‌های روستا به شهر و تحولات اقتصادی - اجتماعی باعث به وجود آمدن الگوی نابرابر شبکه شهرها شده است.

استان کرمانشاه نیز به نوبه خود دچار گسیختگی سلسله مراتب شهری و تمرکز جمعیت در مرکز استان است. سیمای فعلی و سکونتی نظام شهری کرمانشاه، انعکاسی است از تحولاتی که در ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی و سیاسی بر آن گذشته است و در حال حاضر نیز در آن جریان و حاکمیت دارد.

با توجه به ویژگی‌های استان کرمانشاه برنامه‌ریزی در جهت نظام‌یابی سلسله مراتب سکونتگاهی و به ویژه شهرهای کوچک می‌تواند تعادل منطقه‌ای را به دنبال داشته باشد. طبق سرشماری سال 1395، استان کرمانشاه دارای 14 شهرستان و 32 شهر بوده است که از بین شهرهای استان تعداد 23 شهر در گروه شهرهای کوچک روستا شهر، 8 شهر در گروه شهرهای متوسط و یک شهر (کرمانشاه) در گروه شهرهای بزرگ بوده است. با این تفاسیر از مهمترین دلایل عدم توجه به شهرهای کوچک پیدایش کلانشهرها و شهرهای بزرگ است که باعث وجود تمرکزگرایی و عدم تعادل می‌شود و مشکلات و پیامدهای ناهنجاری را به دنبال خواهد داشت.

در بخشی از کتاب نظام سلسله مراتبی استان کرمانشاه با تاکید بر شهر سرپل ذهاب می‌خوانیم:

تحول شگفت‌آوری که در چند دهه اخیر در شهرهای ایران به وقوع پیوسته اذهان عمومی و مسئولان کشورها را به خود مشغول داشته است. شهرها با سرعت زیادی گسترش یافته، به شهرهای بزرگ تبدیل شده اند، در این میان رشد بی حساب تعدادی از شهرها و افزایش جمعیت آن‌ها بیش از همه موجب تغییر در شبکه و نظام شهری ایران گردیده است. به دنبال یافتن راه حل‌هایی برای جلوگیری از تمرکز بی‌حد و مرز جمعیت در شهر‌های بزرگ و رفع مشکلات ناشی از آن، مطالعه در نوع پراکندگی، شبکه شهریه نوع عملکرد و نقش و نظام سلسله مراتبی آن‌ها ضرورت پیدا می‌کند. سلسله مراتب شهری بهترین شکل سازماندهی فضا است. وجود سلسله مراتب شهری منظم سبب توزیع کالاها و خدمات به تمام جامعه و توزیع متعادل امکانات و خدمات رسانی به تمامی بخش‌های یک منطقه می‌گردد.

اصل اساسی در روش تحقیق، رعایت ترتیب و نظم فرآیند کلی و خرده فرآیند‌های هر مرحله است تا تحقیق علمی را در کوتاه‌ترین زمان ممکن و با کمترین آسیب‌ها در زمینه که مجهول و راه حل مساله عملی سازد. (حافظ نیا، 1388، 49) داده‌های سرشماری یکی از منابع اصلی اطلاعات شهرها و مناطق مختلف می‌باشد، هر چند که سرشماری‌ها معمولا هر 10 سال یکبار در بیشتر نقاط جهان انجام می‌شوند و چندین سال طول می‌کشد تا داده‌های آن‌ها تجزیه و تحلیل و منتشر شود، اما مهمترین منبع اطلاعاتی به ویژه اطلاعات جمعیتی هستند، در این پژوهش با مراجعه به آمار نامه‌های رسمی کشور در طی سال‌های 1355 تا 1395، داده‌ها و اطلاعات مورد نیاز مرتبط با استان و شهر مورد نظر استخراج و سپس با بهره گیری از مدل‌های رتبه - اندازه و معدل تعدیلی بهتر وزه سلسله مراتب شهری با استفاده از فرمول‌ها و شاخص‌های گوناگون در استان کرمانشاه - شهر سرپل ذهاب مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.

فهرست مطالب کتاب

فصل 1: کلیات و مفاهیم
فصل 2: ویژگی‌های محدوده مورد مطالعه
فصل 3: تجزیه و تحلیل داده‌ها
منابع