معرفی و دانلود کتاب کندوکاوی روان شناختی در کارکرد هنر

معرفی کتاب کندوکاوی روان شناختی در کارکرد هنر

کتاب کندوکاوی روان شناختی در کارکرد هنر نوشته‌ی الن وینر، پژوهشی جامع است که تعریف انسان از هنر و چگونگی تجربه‌ی آن، واکنش‌های احساسی‌ای که در آدمی برمی‌انگیزد و تأثیراتی که در آموزش به کودکان دارد را مورد بررسی قرار می‌دهد. گفتنی‌ست این اثر ذیل دو مجموعه‌ی «تئوری و تاریخ هنر» و «روان‌شناسی هنر و ادبیات» به همت نشر افکار منتشر شده است.

درباره‌ی کتاب کندوکاوی روان‌شناختی در کارکرد هنر

هنر یکی از پیچیده ترین تلاش های بشر است که گفتمان‌های پیرامون آن پایانی ندارد و هرروز می‌توان با طرح سؤالی تازه و تجزیه‌ و تحلیل مباحث فلسفی قدیمی، به بررسی مجدد موضوع پرداخت. الن وینر (Ellen Winner) در کتاب کندوکاوی روان‌شناختی در کارکرد هنر (How Art Works)، به‌سراغ برخی از این سؤالات رفته و در تلاش است با جست‌وجو در مباحث فلسفی و روان‌شناختی، پاسخی درخور برای آن‌ها بیابد. مباحث این کتاب، به هنر خاصی محدود نمی‌شود و تمامی زیرشاخه‌های هنر را در بر می‌گیرد.

چالش‌هایی نظیر چیستی هنر و چگونگی شکل‌گیری آن، تجربه‌ی احساسات مختلف به واسطه‌ی هنر، معیارهای تشخیص هنر خوب، نقش هنر در تقویت احساس همدلی و چرایی بی‌ارزش تلقی کردن آثار تقلبی، شماری از مباحث مطرح‌شده در کتاب پیش رو هستند.

الن وینر در ادامه، از این مباحث فراتر می‌رود و به لایه‌های عمیق‌تر و تخصصی‌تری وارد می‌شود که ارتباط میان یادگیری موسیقی و ضریب هوشی کودکان را بررسی می‌کند، به تشریح ماهیت هنر مدرن می‌پردازد و درباره‌ی اکتسابی بودن یا نبودن توانایی خلق اثر هنری صحبت می‌کند. این کتاب همچنین نتایج تحقیقاتی را که درباره‌ی نقاشی‌های کودکان و بازی‌های وانمودی آن‌ها صورت گرفته، به اشتراک می‌گذارد و نقش آن‌ها را در تنظیم احساسات کودک بررسی می‌کند.

نویسنده برای پاسخگویی به این سؤالات بنیادین، از روش‌های پژوهشیِ علوم اجتماعی نظیر مصاحبه، جمع‌آوری اطلاعات، آزمایش و تجزیه‌ و تحلیل آماری استفاده و با شیوه‌ای موسوم به «زیبایی‌شناسی شهودی»، تفکر افراد غیرمتخصص در هنر را درباره‌ی این سؤالات مطالعه می‌کند. در نهایت، او با ارائه‌ی پاسخ‌هایی شگفت‌انگیز و جالب توجه، بر تأثیر تحقیقات روان‌شناختی هنر در عرصه‌ی شفاف‌سازی و روشنگری تأکید می‌کند و دستاوردهای مطالعاتش را با مخاطبان کتاب به اشتراک می‌گذارد.

کتاب کندوکاوی روان‌شناختی در کارکرد هنر که نخستین‌بار در سال 2018 روانه‌ی بازار شد، با ترجمه‌ی محمد شهبا و توسط انتشارات افکار منتشر شده است.

نکوداشت‌های کتاب کندوکاوی روان‌شناختی در کارکرد هنر

• پیوند میان دنیای هنر و علوم ذهنی قبلاً هرگز این‌ چنین که در کتاب جدید الن وینر آمده، با دقت و پربار ترسیم نشده بود. (دیوید اولسون، استاد بازنشسته‌ی دانشگاه تورنتو)

• این کتاب جاه‌طلبانه، همه‌چیز -از نقاشی‌های فیگوراتیو گرفته تا اکسپوسیونیسم انتزاعی، موسیقی تونال، رمان و تئاتر- را پوشش می‌دهد. پروژه‌ای جالب توجه که درعین‌حال هیجان‌انگیز است؛ چراکه الن وینر واقعاً پاسخ‌هایی برای ارائه دارد. (نیویورکر)

• در این کتابِ فکرشده، خردمندانه و جالب، بهترین پاسخ‌ها را به سؤالاتی که اندیشمندان درباره‌ی هنر مطرح کرده‌اند، نظیر چیستی هنر، ملاک‌های خلق هنر خوب، جهان‌شمول بودن آن، انگیزه‌ی ما برای خلق کردن و فوایدی که هنر در پی دارد، پیدا خواهید کرد. (استیون پینکر، نویسنده و استاد روان‌شناسی دانشگاه هاروارد)

کتاب کندوکاوی روان‌شناختی در کارکرد هنر برای چه کسانی مناسب است؟

این کتاب به هنردوستان، علاقه‌مندان به مباحث روان‌شناسی و تمام کسانی که سؤالاتی فلسفی و بنیادین درباره‌ی هنر دارند، توصیه می‌شود.

با الن وینر بیشتر آشنا شویم

الن وینر، نویسنده و متخصص روان‌شناسی هنر است که در کالج بوستون تدریس می‌کند. او مدرک دکترای خود را در رشته‌ی روان‌شناسی رشد از دانشگاه هاروارد دریافت کرد و در پروژه‌ی «صفر» نیز همکاری داشت؛ پروژه‌ای که هدف‌اش بررسی تجربه و درک مردم از هنر بود.

الن وینر تاکنون چهار کتاب و بیش از صد مقاله منتشر کرده که حول محور کاوش‌های روان‌شناختی مرتبط با هنر می‌چرخند. همچنین در شماری از آن‌ها به تأثیر آموزش هنر بر رشد تمایلات فردی و عادات ذهنی پرداخته شده است. بررسی پاسخ‌های احتمالی به سؤالات فلسفی حوزه‌ی هنر هم از دیگر مضامین تحقیقات اوست. الن وینر در سال 2000 موفق شد به خاطر دستاوردهایش در حوزه‌ی روان‌شناسی و هنر، جایزه‌ی رودولف آرنهایم را کسب کند.

کتاب «سازوکار هنر» یکی از بهترین کتاب‌های اوست که به فارسی هم ترجمه شده است.

در بخشی از کتاب کندوکاوی روان شناختی در کارکرد هنر می‌خوانیم

گفتیم که فلاسفۀ بزرگ تعاریفی از هنر ارائه کرده‌اند؛ اما دیگر فلاسفۀ بزرگ همۀ این تعاریف را موضوع بحث و نقد قرار داده‌اند. آنچه تعریف قاطع هنر را ناممکن می‌سازد، این است که هنرمندان همواره در حال گسترش مرزهای هنرند. هنرمندان آگاهانه می‌کوشند تا ما را در خصوص تعریفمان از هنر به تردید بیندازند تا تعریفمان را زیر سؤال ببریم و آن را گسترش بدهیم. برعکس، همان‌طور که دوست فیلسوفم نائومی شمان گفته است، فیل‌ها آگاهانه تلاش نمی‌کنند تا ما را دربارۀ مفهوم گونۀ فیل به تردید بیندازند. به‌علاوه، به‌گفتۀ آلوا نوئه، هنر ما را وا می‌دارد تا هم دربارۀ خودمان بیندیشیم و هم دربارۀ هنر؛ اینکه هنر چیست و چه تأثیری بر ما می‌گذارد و این تأثیرگذاری را چگونه انجام می‌دهد. هنرمندان نیز همواره دوست دارند تا برای این تأثیرگذاری بر ما، راه‌های تازه‌ای بیابند.

تحلیل داتن ویژگی‌هایی را نشان می‌دهد که در نمونه‌های متعارف هنر وجود دارند. به‌نظرم بیشترِ ما این ویژگی‌های نمونه‌وار را می‌پذیریم. پژوهش کمبر نشان می‌دهد وقتی پای نمونه‌های نامتعارفی پیش می‌آید که شاید برخی آن‌ها را هنر بدانند، آنگاه حتی متخصصان هنر نیز بر سر حدومرز هنر و غیرهنر به توافق نخواهند رسید. از این گذشته، ذهن انسان نیز ناخواسته میان چیزهای بسیار متفاوتی که همگی آن‌ها را هنر می‌دانیم، نوعی همانندی می‌بیند؛ مثل سمفونی، نقاشی، مجسمه، رقص، نمایش، ساختمان کلیسا و فیلم. شاید داریم به‌طور تلویحی ویژگی‌های داتن را به کار می‌گیریم تا این مصداق‌های گوناگون را زیر اصطلاحی چندمنظوره، یعنی هنر، بگنجانیم.

تحلیل گودمن نشان می‌دهد اگر آنچه را من «نگرش زیبایی‌شناختی» می‌نامم به کار ببندیم، هرچیزی می‌تواند عملکرد هنر پیدا کند. لکه‌های رنگ یا چندین بطری کف گالری موزه به هنر تبدیل می‌شوند؛ به شرط آنکه ما آن‌ها را هنر تفسیر کنیم. اینکه این‌ها هنر خوب هستند یا هنر بد، مسئلۀ دیگری است. مهم‌ترین نکته، این ادعای روان‌شناختی است: این تفسیر، چگونگی نگرش ما را به چیزی مانند لکه‌های رنگ تغییر می‌دهد؛ یعنی ابتدا به ویژگی‌های ظاهری آن توجه می‌کنیم، همان کامل‌بودگی مدِنظر گودمن. سپس به اندیشه و نظریه‌پردازی روی می‌آوریم، اینکه هنرمند قصد دارد چه اندیشه‌ای را به ذهن من بیاورد.

فهرست مطالب کتاب

دربارۀ نویسنده
پیش‌گفتار مترجم
سپاسگزاری
بخش اول: مقدمه
فصل 1: پرسش‌هایی همیشگی
فصل 2: آیا این هنر است؟
بخش دوم: هنر و احساسات
فصل 3: اصوات بی‌کلام: شنیدن احساسات در موسیقی
فصل 4. احساس ناشی از موسیقی: احساسات در شنوندۀ موسیقی
فصل 5: رنگ و فرم: دلالت‌های ضمنیِ احساسی در هنرهای تجسمی
فصل 6: احساسات در موزۀ هنر: چرا ما گریه‌مان نمی‌گیرد؟
فصل 7: در گرداب رنج: لذتِ متناقض‌نمای احساسات منفی در هنر
بخش سوم: هنر و داوری
فصل 8: خوب است؟ یا فقط آشناست؟
فصل 9. خیلی ساده است، پس خوب نیست؟ معیار انحرافی تلاش
فصل 10: عین هم! کپی برابر با اصل اشکال دارد؟
فصل 11: «بچۀ من هم می‌تونه این‌جوری نقاشی کنه!»
بخش چهارم: هنر برای ما چه می‌کند و چه نمی‌کند؟
فصل 12: مشکل‌گشا: آیا هنر ما را باهوش‌تر می‌سازد؟
فصل 13: زندگی دیگران: داستان و همدلی
فصل 14: آیا تولید هنر حال ما را بهتر می‌کند؟
بخش پنجم: تولید هنر
فصل 15: چه کسانی هنر تولید می‌کنند و چرا؟
بخش ششم: نتیجه‌گیری
فصل 16: کارکرد هنر
یادداشت‌ها
شرح تصاویر
منابع و مآخذ
نمایه