معرفی و دانلود کتاب آموزش مدنی

معرفی کتاب آموزش مدنی

کتاب آموزش مدنی نوشته‌ی جک کریتندن و پیتر لوین یکی از مدخل‌های دانشنامه‌ی استنفورد است که سعی دارد از نگاه فلسفه برای پرسش‌ها و مسائل مهم و چالش‌برانگیزی که حول محور آموزش مدنی وجود دارند، پاسخ‌ها و راه‌حل‌هایی درست و اخلاق‌مدارانه بیابد. اثری خواندی و کم‌حجم که نظر علاقه‌مندان به حوزه‌ی فلسفه‌ی سیاسی را به خود جلب خواهد کرد.

درباره‌ی کتاب آموزش مدنی

در جوامع امروزی، آموزش مدنی به فرآیندهایی اطلاق می‌شود که به صورت آگاهانه و هدفمند و یا حتی به شکل غیرآگاهانه بر باورها، توانمندی‌ها و کنش‌های فردیِ اعضای بالقوه‌ی یک جامعه اثر می‌گذارند. آموزش‌های جوامع در این حوزه ممکن است هم در جهت تقویت و هم در سمت و سوی تضعیف ارزش‌ها و هنجارهای مدنی باشند. به همین خاطر است که این مسئله را می‌توان به مثابه‌ی راه رفتن بر لبه‌ی تیغ دانست. مسئله‌ی حساسی که جک کریتندن (Jack Crittenden) و پیتر لوین (Peter Levine) در کتاب آموزش مدنی (Civic Education) قصد دارند از نظرگاه فلسفی به آن بپردازند.

با اینکه تعداد پرسش‌های فلسفی در این مورد بسیار پرشمار است اما تا حد زیادی از نظرها دور مانده‌اند و مورد بی‌توجهی واقع شده‌اند. موضوعاتی مثل بهره‌مندی کامل از حقوق شهروندی که در مورد کودکان، مجرمان و یا مهاجران غیرقانونی مناقشه‌برانگیز می‌شود، یکی از این مسائل فلسفی است. همچنین توجه به این مسئله که دولت - ملت تنها شکل رابطه‌ی شهروند با حکومت نیست، چراکه بسیاری ممکن است خارج از این دایره بایستند و خود را شهروند یک جامعه‌ی محدود جغرافیایی، یک فرقه‌ی ناشناس و یا حتی تمام جهان بدانند.

مسئولیت شهروندی نیز یکی دیگر از مسائل فلسفی مطرح شده در این کتاب است، چراکه از یک سو ارسطو معتقد بود هر حکومت به نوع خاصی از شهروند احتیاج دارد و در سوی دیگر برخی نظریه‌پردازان شکل ویژه‌ای از حکومت را با شایستگی شهروندان مرتبط می‌دانند. این سؤال نیز همیشه پابرجا بوده است که به چه کسی می‌توان صفت شهروند نیک را نسبت داد؟ چه متر و معیاری در این مورد وجود دارد؟ و مهم‌تر از تمام این‌ها، از نظر اخلاقی چه روش‌هایی برای آموزش مدنی مناسب‌اند؟

جک کریتندن و پیتر لوین با توجه به این پرسش‌ها مقاله‌ی آموزش مدنی را در پنج بخش تقسیم‌بندی کرده‌اند و در هر بخش به هر یک از مباحث می‌پردازند. این مؤلفان در بخش اول تلقی‌های تاریخی از یک شهروند نیک را مطرح می‌کنند و در بخش دموکرات نیک، از نقش دولت، والدین و کودکان در دموکراسی لیبرال سخن به میان می‌آورند و درباره‌ی مسائلی مثل سرمایه‌ی اجتماعی و دموکراسی مشورتی به بحث می‌پردازند. آن‌ها در بخش سوم به سراغ واکاوی برچسب‌های اشخاص نیک و شهروندان نیک می‌روند و طیف فضائل در این عرصه را بررسی می‌کنند. همچنین اشکال مدرن آموزش مدنی را مورد بررسی قرار می‌دهند و در نهایت بحث را به آموزش جهان وطنی می‌رسانند و نظریات اندیشمندان مختلف در باب آموزش مدنی در زمینه‌ی نگرش جهان وطنی را مقایسه می‌کنند.

کتاب آموزش مدنی در حقیقت یکی از مدخل‌های دانشنامه‌ی استنفورد محسوب می‌شود. دانشنامه‌ای ارزنده‌ که در سال 1995 با سرپرستی ادوارد ن. زالتا شکل گرفت و به مرور به مجموعه‌ای جامع بدل شد. ترجمه‌ی مدخل‌های این مجموعه و نشر آن‌ها در قالب کتاب‌هایی کم‌حجم از ابداعات نشر ققنوس بوده که دریچه‌های تازه‌ای را به روی مخاطبان فارسی‌زبان اهل فلسفه گشوده است. کتاب خواندنی آموزش مدنی نیز ازجمله‌ی این آثار است که با ترجمه‌ی مریم هاشمیان و به همت این نشر به دست علاقه‌مندان رسیده است.

کتاب آموزش مدنی برای چه کسانی مناسب است؟

اگر به حوزه‌ی فلسفه‌ی سیاسی علاقه دارید و تفکر درباره‌ی جامعه‌ی مدنی، ویژگی‌های آن و ماهیت آموزش‌های مدنی از دیدگاه فلسفه ذهنتان را مشغول کرده، بنابراین بهتر است از مطالعه‌ی این کتاب غافل نمانید.

در بخشی از کتاب آموزش مدنی می‌خوانیم

جان دیویی استدلال می‌کرد که از قرن هجدهم به این سو، دولت‌ها آموزش را بهترین وسیله برای تداوم و بازیابی قدرت سیاسی خود دیدند. اما «حفظ یک حاکمیت ملی خاص مستلزم تبعیت افراد از منافع برتر دولت هم در دفاع نظامی و هم در کشمکش‌ها بر سر تفوق بین‌المللی در تجارت بود... پرورش شهروند، و نه انسان، به هدف آموزش بدل شد».

با این حال، در دموکراسی، به دلیل ترکیب آن از «موارد پرشمار و متنوع‌تر منفعت عمومی مشترک» و نیاز آن به «انطباق مجددِ مداوم از طریق مواجهه با وضعیت‌های تازه‌ای که محصول مراوده متنوع‌اند»، چیزی که دیویی آن را «پیشرفت» می‌نامید، آموزش می‌تواند به بالندگی شخصی و «تأثیر متقابل کامل و آزاد» میان گروه‌های اجتماعی بپردازد. به عبارت دیگر، در دولت‌های دموکراتیک است که می‌خواهیم در تدارک اشخاص نیک افزون بر شهروندان نیک باشیم؛ یعنی در تدارک آموزش دموکراتیک که به قصد تأکید تکرار می‌کنیم در این بافتار همان چیزی است که از آموزش مدنی مراد می‌شود.

برای کنش سیاسی یا دموکراتیک هیچ جا بهتر از خود مدرسه، اجتماع خود دانش‌آموزان، نیست. این بصیرت دیویی است. ایجاد فرهنگی دموکراتیک در درون مدارس هم آماده‌سازی دانش‌آموزان برای مشارکت دموکراتیک در نظام سیاسی را تسهیل می‌کند و هم محیطی دموکراتیک می‌پرورد که به روابط با بزرگسالان و میان همسالان شکل می‌دهد، روابطی که دانش‌آموزان از پیش با آن‌ها درگیرند. به عقیده تئودور سایزر، «دانش‌آموزان از شیوه اداره مدرسه بسی بیشتر یاد می‌گیرند، و بهترین راهِ یاد دادن ارزش‌ها زمانی است که مدرسه نمونه زنده‌ای از ارزش‌هایی باشد که قرار است یاد داده شوند».

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار دبیر مجموعه
درآمد
1. شهروند نیک: تلقی‌های تاریخی
2. دموکرات نیک
3. شخص نیک
4. اَشکال مدرن آموزش مدنی
5. آموزش جهان‌وطنانه
یادداشت‌ها
کتابنامه
واژه‌نامه انگلیسی به فارسی
نمایه