معرفی و دانلود کتاب ایران و آمریکا: تاریخ یک رابطه از 1720 تا 2020

معرفی کتاب ایران و آمریکا: تاریخ یک رابطه از 1720 تا 2020

جان قزوینیان پس از ده‌ سال تحقیق گسترده در زمینه‌ی روابط میان ایران و ایالات متحده، کتاب ایران و آمریکا را به نگارش درآورد. او کتاب را از سال 1720 و پیش از انقلاب آمریکا شروع می‌کند؛ زمانی که رابطه‌ی میان این دو کشور بر مبنای احترام و تمجید بود. قزوینیان در چهار بخش کتاب که نام چهار فصل سال بر آن‌ها قرار داده شده است، مفصلاً از فراز و نشیب روابط این دو سرزمین می‌گوید. گفتنی است که نیویورک تایمز در سال 2021 این اثر را در فهرست 100 کتاب برجسته‌ی سال قرار داد.

درباره‌ی کتاب ایران و آمریکا

رابطه‌شان خوب شروع شده بود. هر دو کشور شیفته‌ی یکدیگر بودند. جان قزوینیان (John Ghazvinian) در کتاب ایران و آمریکا (America and Iran)، از همان چند برخورد اولیه و دوستانه شروع می‌کند. آنقدر دوستانه که ما در عصر حاضر حتی نمی‌توانیم تصورشان را بکنیم. البته چنین چیزی در آن‌زمان غیرمعمول نبود؛ زیرا غربی‌های بسیاری مجذوب مشرق‌زمین و تمدن آن می‌شدند. آمریکایی‌ها به ایران آمدند، مدرسه و بیمارستان ساختند، امور مالی ایران را اصلاح کردند و به قولی، کوشیدند یک کشور جهان‌سومی را از هر نظر شبیه خود کنند. اما ایران از لحاظ جغرافیایی موقعیت خوبی داشت و همین باعث شده بود که روسیه و انگلیس به آن چشم طمع بدوزند. از آن سو ایرانیان چشم امید به کشوری دوخته بودند که آن‌ها را از چنگ استعمار نجات دهد و در این‌میان، آمریکا بهترین گزینه به نظر می‌رسید. اما انگار مقدر بود که از همان آغاز، این دوستی با دشمنی آمیخته باشد.

روایت رابطه‌ی میان ایران و آمریکا برای ایرانیان از 28 مرداد سال 1332 شروع می‌شود؛ از آن‌ طرف، مردم ایالات متحده ایران را با سال 1979 (1358 هجری شمسی) به یاد می‌آوردند. با تسخیر سفارت آمریکا و گروگان‌گیری 66 آمریکایی. این نشان می‌دهد که هم ایران و هم آمریکا، تاریخ را از جایی شروع می‌کند که خصومت‌ها شروع شده است. جان قزوینیان در کتابش، رابطه‌ی این دو کشور را از سال 1720 می‌کاود. تقریباً 70 سال بعد، توماس جفرسون و جان کوئنسی آدامز تاریخ ایران را برای نوشتن اعلامیه‌ی استقلال و تأسیس آمریکایی نو، با دقت هرچه تمام‌تر می‌خواندند. در اولین فصل با عنوان بهاران، رابطه‌ی این دو کشور از سال 1720 تا پایان جنگ جهانی دوم مورد بررسی قرار می‌گیرد. دقیقاً از زمانی که سلسله‌ی صفویه آخرین نفس‌هایش را می‌کشید تا وقتی که خورشید اقبال احمدشاه و سلطنت قاجار رو به افول گذاشت.

دومین فصل که تابستان نام دارد، آغاز ورود آمریکا برای حل مسائل و مشکلات ایران است. آمریکا از استقلال و حاکمیت ایران در برابر انگلیس دفاع می‌کرد. دفاعی که تا زمان ملی شدن صنعت نفت هم ادامه داشت. اما در آینده، این آمریکا و انگلیس بودند که به هم دست دوستی می‌دادند و فصل پائیز رابطه‌ی ایران و آمریکا، از همین جا آغاز شد. پس از کودتای 28 مرداد و تبعید محمد مصدق، آمریکا نوعی رابطه‌ی ارباب – رعیتی با ایران برقرار کرد. آمریکا به ایران در همه‌ی زمینه‌ها کمک می‌کرد؛ درعوض هر چه از او می‌خواست، باید اجرا می‌شد. این نوع رابطه دوام نیاورد. سرانجام با پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1978 (1357 هجری شمسی)، ایران و بعد هم تسخیر سفارت آمریکا، دیگر امید چندانی به بهبود شرایط وجود نداشت. انگار دو کشور برای همیشه به دشمنان خونی هم تبدیل شده بودند. در سومین فصل کتاب ایران و آمریکا، جان قزوینیان از سال 1332 تا 1357 بیشتر می‌گوید.

زمستانی طولانی برای هر دو کشور فرا رسیده بود. آمریکا و ایران هیچ‌گاه رودرروی هم قرار نگرفتند؛ اما در جبهه‌های مختلفی با یکدیگر جنگیدند. بعد از پایان جنگ تحمیلی، ایران توانست نفسی تازه کند و کشور را از نو بسازد. تا سال 1996، خبری از بهبود روابط نبود. با روی کار آمدن دولتی اصلاح‌طلب در سال 1376، زمزمه‌هایی برای تغییر شرایط شنیده می‌شد. کم‌کم فضای مثبتی به وجود آمد؛ اما هر دو طرف اشتباهاتی کردند که ضربه‌ی جبران‌ناپذیری به رابطه‌شان وارد آورد. با شروع مذاکرات هسته‌ای، باز هم نور امیدی در دل تاریکی پدیدار شد. جان قزوینیان در فصل زمستان کتابش، از شکوفه‌هایی می‌گوید که نوید بهار را می‌دادند؛ اما آن‌ها هم سرانجام پرپر شدند. کتاب ایران و آمریکا در سال 2020 تمام می‌شود؛ دوران ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ در آمریکا و حسن روحانی در ایران.

قطعاً انتقاداتی به کتاب ایران و آمریکا وارد است؛ بااین‌حال جان قزوینیان در فاصله‌ی سال‌های 2007 تا 2017 از هر منبعی که می‌توانست، برای نگارش کتابش استفاده کرد تا تاریخ را هرچه بی‌طرفانه‌تر روایت کند. مشاهده‌ی اسناد بایگانی در ایران و آمریکا، سفر به اقصی‌نقاط ایران، صحبت با فعالان سیاسی سالخورده،‌ بررسی روزنامه‌های کهنه، گوش دادن به برنامه‌های رادیویی، دیدن فیلم‌ها، خواندن هر کتابی که به تاریخ ایران و آمریکا مربوط می‌شد و... مدت‌ها از او زمان گرفت.

دکتر محسن عسکری جهقی با راهنمایی‌های جان قزوینیان، کتاب ایران و آمریکا را به زبان فارسی ترجمه کرده. نشر نیماژ کتاب را در مجموعه‌ی «پلتیک» به چاپ رسانده است.

نکوداشت‌های کتاب ایران و آمریکا

• بسیار خواندنی، آموزنده و به‌شدت عالمانه. (عباس میلانی، مورخ و مترجم)
• این کتاب روابط طولانی و پرآشوب میان ایالات متحده و ایران را با زبانی ساده روایت می‌کند. داستان‌های تلخی که در این کتاب می‌خوانیم ما را قانع می‌کند که «دشمنی میان ایران و آمریکا غیرضروری است.» (نیویورک تایمز)
• مطالعه‌ای مدون و مهیج درباره‌ی یکی از مهم‌ترین رابطه‌های سیاسی دنیای امروز. (مجله‌ی بررسی ادبی)
• کتابی جسورانه، عالی و بسیار گسترده درباره‌ی موضوعی مهم. جان قزوینیان بر مهم‌ترین وقایع تاریخی این دو کشور دست می‌گذارد و شخصیت‌های تاریخی جذابی را به ما معرفی می‌کند. بخش‌بندی کتاب ایران و آمریکا در چهار فصل نبوغ این نویسنده را به ما نشان می‌دهد. کتابی انسانی، تفکربرانگیز، ساده، روشنگر و حتی در جاهایی خنده‌دار. یک نفر باید نسخه‌ای از کتاب را به کاخ سفید برساند. (روزنامه‌ی کاتولیک هرالد)
• جان قزوینیان روابط ایران و ایالات متحده را از آغاز آن در سال‌های پیش از انقلاب آمریکا تا به امروز توصیف می‌کند. گاهی کتاب مانند یک فیلم هیجان‌انگیز می‌شود؛ به‌طوری که نمی‌خواهید آن را زمین بگذارید. (هومان مجد، روزنامه‌نگار و نویسنده)

کتاب ایران و آمریکا برای چه کسانی مناسب است؟

علاقه‌مندان به تاریخ سیاسی، مخاطبان اصلی کتاب ایران و آمریکا هستند.

در بخشی از کتاب ایران و آمریکا: تاریخ یک رابطه از 1720 تا 2020 می‌خوانیم

کارتر با پذیرش شاه در خاک آمریکا بهترین هدیه را به آیت‌الله خمینی و چهره‌های تندرو اطراف وی اعطا کرد. این بهترین هدیه‌ای بود که روحانیون می‌توانستند از آمریکا درخواست کنند. نوامبر 1979 انقلاب ایران نشانه‌هایی از خود بروز داد که از تحلیل رفتن قدرت خارق‌العاده‌ی آن حکایت داشت. اقتصاد ایران پس از یک‌سال تلاطم و آشوب تقریباً فلج شده بود. تجارت تعطیل و تولید نفت از پنج‌میلیون‌ونهصد‌هزار بشکه در روز به یک‌میلیون‌و‌سیصد‌هزار بشکه در روز رسیده، نرخ بیکاری به سی درصد افزایش پیدا کرده بود. خیابان‌های تهران همه‌روزه شاهد درگیری‌های خشونت‌بار چپ‌گرایان و گروه‌های شبه‌نظامی اسلامی بود. اقوام کُرد در شمال غرب ایران، و قبایل عرب در حاشیه‌ی خلیج فارس شورش‌های نظامی مداوم و گسترده‌ای به راه انداختند، ارتش عراق تنش‌های مرزی را تشدید کرد و مرتب نظام دفاعی تضعیف‌شده‌ی ایران را تحریک می‌کرد تا سبک و سنگین کند که از این نمد چه کلاهی می‌تواند برای خود بدوزد.

در‌حالی‌که ایرانیان برای برگزاری همه‌پرسی و تعیین تکلیف قانون اساسی آماده می‌شدند، آیت‌الله خمینی به آخرین چیزی که احتیاج داشت آن بود که نخست‌وزیری که خود گماشته بود علیه او کارزاری به راه اندازد. آیت‌الله به واقعه‌ای نظیر واقعه‌ی پرل هاربر نیاز داشت، خشم توأم با نفرتی که موجی از میهن‌دوستی ایجاد کند، تب‌وتاب انقلابی را بالا نگاه دارد و توجه ایرانیان را به خطر دشمنان بیرونی متمرکز کند و حالا به لطف دشمن قدیمی، آمریکا و محمد‌رضاشاه چنین ظرفیتی ایجاد شده بود. آیت‌الله خمینی در آن مقطع قاطعانه تمام انقلاب ایران را در اختیار خود داشت و مقامات واشنگتن حالا دریافته بودند که سیاست‌ها و اندیشه‌های آمریکا در قبال ایران طی 9 ماه گذشته تا چه اندازه ساده‌اندیشانه بوده است.

فهرست مطالب کتاب

یادداشت دبیر مجموعه
سخن مترجم
مقدمه
سخن آغازین
فصل اول: بهاران
1: شرق عدن
2: تشریفات
3: خام‌دستان
4: زبردستان
5: مردی از مانیل
6: جنگ و صلح
فصل دوم: تابستان
7: روی کثیف ماجرا
8: سربازشاه
9: سلام جانی!
10: بهار تهران
11: «یک پنی بیشتر»
12: ناقوس آزادی و پیژامه‌ی پشمی
13: 1953
فصل سوم: پائیزان
14: «بله» و «بله قربان»
15: شما انقلاب می‌خواهی؟
16: این روحانی انقلابی
17: آخرین امپراتور
18: آنچه اندر وهم ناید
فصل چهارم: زمستان
19: 1979
20: زیبا و شیرین
21: مترصد حسن نیت
22: اولین دقایق تغییر و امید
23: آن روزِ ماه سپتامبر
24: جنگ سرد معنوی
25: اتم برای صلح؟
26: طرحی برای شکست
سخن پایانی
سپاس‌نامه