معرفی و دانلود کتاب زمینه‌ ریزموج کیهانی

معرفی کتاب زمینه‌ ریزموج کیهانی

برای آشنایی با تئوری‌هایی که اندیشمندان از قرن‌ها پیش تاکنون در مورد چگونگی پیدایش کیهان مطرح کرده‌اند، کافی است با کتاب زمینه‌ ریزموج کیهانی، به قلم رودری اوانس همراه باشید. در این اثر علمی تئوری‌هایی بررسی خواهند شد که درک امروزی انسان‌ها را از منشأ و تغییرات احتمالی کیهان دگرگون کرده‌اند. همچنین تأثیراتی که مطالعه‌ی ریزموج‌های کیهانی بر دیدگاه‌های علمی کیهان‌شناسان امروزی داشته‌اند، به‌طور دقیق مورد بحث قرار می‌گیرند.

درباره‌ی کتاب زمینه ریزموج کیهانی

از قرون گذشته تا زمانی که گالیله توانست با تلسکوپ ابداعی خود اجرام کیهانی را با ابعاد بزرگتری ببیند، آسمان و پدیده‌هایش همیشه یک دنیای ناشناخته اما بسیار وسوسه‌برانگیز برای بشر بوده که کنجکاوی او را بر‌می‌انگیخته. انسان‌ها طی قرون متمادی گاه از اسطوره‌ها و افسانه‌پردازی‌ها برای توجیه اجسام نورانی آسمان استفاده کرده و تصورات خود را که با خیالات و اوهام آمیخته شده بودند به آثار ادبی و هنری خود نیز وارد می‌کردند. پس از اینکه ادیان، چه الهی و چه غیرالهی، قدم به زندگی انسان‌ها نهادند، وظیفه‌ی شناخت آسمان و پدیده‌هایش بر دوش آن‌ها قرار گرفت. البته ناگفته نماند که بسیاری از معتقدان به ادیان گوناگون نیز به‌جای ارائه‌ی اطلاعات واقع‌گرایانه، بیشتر باعث گمراهی مردم در مورد کیهان شدند. به‌طور مثال، به لطف اصحاب کلیسا، این تفکر میان مردم رایج شده بود که خورشید به دور زمین می‌گردد و کره‌ی خاکی ما در مرکزیت عالم قرار دارد. این ادعای نادرست که با تعصب کورکورانه‌ی مسیحیان حمایت می‌شد، بعدها با مخالفت کیهان‌شناسان و منجمان روبه‌رو شده و در نهایت باطل اعلام شد.

پس از اینکه کوپرنیک و گالیله روش‌های علمی را جایگزین اوهام و خرافات معمول کردند، رفته‌رفته نجوم و کیهان‌شناسی به دستاوردهای ارزشمندی رسید که امروزه نتایج آن‌ها را با پیشرفت‌های روزافزون ناسا و پایگاه‌های فضایی می‌بینیم. بخش گسترده‌ای از کتاب زمینه ریزموج کیهانی (The cosmic microwave background) به شرح سیر پیشرفت و تکامل علم کیهان‌شناسی و مخالفت‌هایی که از سر گذرانده می‌پردازد و در حقیقت برای هر مخاطبی که بدون داشتن کوچکترین اطلاعات در مورد نجوم، خواهان آن است که دانسته‌های خود را در این زمینه افزایش دهد، مقدمه‌ای بسیار خوب به شمار می‌رود. خوشبختانه توضیحات و توصیفات ساده و قابل‌درک رودری اوانس (Rhodry Evans) دشواری‌های این مسیر را برایش هموار خواهد کرد.

کتاب حاضر در هفت بخش کلی تدوین شده و هر بخش نیز زیربخش‌هایی را شامل می‌شود. نخستین بخش به بازگویی و مرور تئوری‌هایی که پیرامون سازوکار کیهانی مطرح شده بودند، اختصاص دارد؛ از آراء بطلمیوس تا نظریات کوپرنیک و تلاش‌های دانشمندانی که قصد داشتند وسعت جهان یا کهکشان راه شیری را بسنجند. در بخش دوم، کورتیس و شپلی قدم به میدان می‌گذارند تا تحلیل خود را از پیدایش و تکامل کیهان ارائه کنند. در بخش سوم، زمینه‌ی ریزموج کیهانی به‌عنوان شاهدی انکارناپذیر برای نظریه‌ی مهبانگ و نخستین بارقه‌های پیدایش هستی مطرح می‌شود. منشأ و تأثیرات زمینه‌ی ریزموج کیهانی در آراء اندیشندان، در همین بخش مورد بررسی قرار می‌گیرد.

بخش چهارم به موضوعاتی از جمله تورم کیهانی، مطالعات CMB، نحوه‌ی حرکت اجرام آسمانی در کهکشان راه شیری و... می‌پردازد. در بخش ششم نظریه‌ی گیتی تخت و تحقیقاتی که محققان در مرکز مطالعاتی اخترشناسی در قطب جنوب به انجام رسانده‌اند مرور می‌شود. سرانجام در بخش هفتم جدیدترین یافته‌های مطالعات CMB در حوزه‌ی اخترشناسی و فیزیک به بحث گذاشته می‌شوند.

بررسی یافته‌های تحقیقاتی چون DASI، COBET، بومرنگ، آینده‌ی پژوهش‌های مرتبط با زمینه‌ی ریزموج کیهانی و مسیری که پیش رو دارد، از دیگر موضوعاتی هستند که رودری اوانس طی بخش‌های گوناگون کتاب حاضر به آن‌ها پرداخته است.

توجه داشته باشید کتاب زمینه ریزموج کیهانی به‌گونه‌ای تدوین شده که هم برای اساتید و دانشجویانی که به‌نحوی مشغول تدریس، تحصیل یا تحقیق در حوزه‌ی نجوم هستند مناسب و سودمند خواهد بود و هم مخاطبان عامی که آشنایی چندانی با تئوری‌های اخترشناسی ندارند بهره‌ی فراوانی از مطالعه‌ی این کتاب خواهند برد.

واروژان هارطون برگردان این اثر علمی را به عهده داشته و نشر مازیار نیز آن را به مرحله‌ی چاپ و انتشار رسانده است.

نکوداشت‌های کتاب زمینه‌ ریزموج کیهانی

• کتاب زمینه‌ ریزموج کیهانی یک نمای کلی از CMB را به کسانی که دانشی اندک و پایه‌ای از فیزیک و علم نجوم دارند ارائه می‌دهد. خوانش متن کتاب بسیار دلپذیر است. من مطالعه‌ی این کتاب را به شما توصیه می‌کنم. (فیلیپ هلبیگ)

• ‌‌‌کتاب زمینه‌ ریزموج کیهانی مملو از بازگویی رخدادهای کیهانی است که بسیار سرگرمتان می‌کند. مطالب سودمند این اثر آن را به یک مجموعه‌ی کیهان‌شناسی ارزشمند تبدیل کرده. توصیه می‌شود مخاطبان عام، دانشجویان و فارغ‌التحصیلان فیزیک و نجوم از مطالعه‌ی این کتاب بهره ببرند. (جی. اف. بوک‌هارت)

• این اثر بهترین کتابی است که تاکنون در مورد تاریخچه‌ی بررسی تابش پس‌زمینه‌ی ریزموج‌های کیهانی، پژواک انفجار بزرگ و معنای آن در جهان کیهانی خوانده‌ام. (جان گریبین)

کتاب زمینه ریزموج کیهانی برای چه کسانی مناسب است؟

پژوهشگران و دانشجویان نجوم و اخترشناسی، همچنین فیزیک کیهانی با مطالعه‌ی کتاب زمینه ریزموج کیهانی نکات قابل‌توجهی را خواهند آموخت. مطالعه‌ی این اثر برای مخاطبان عام نیز بسیار سودمند خواهد بود.

با رودری اوانس بیشتر آشنا شویم

رودری اوانس یک نویسنده و پژوهشگر متخصص در حوزه‌ی نجوم و فیزیک به شمار می‌رود. او با حضور مکرر خود در برنامه‌های علمی بی‌بی‌سی، اطلاعات ارزشمندی را در حیطه‌ی فیزیک و کیهان‌شناسی در اختیار مخاطبانش قرار می‌دهد. در کنار این‌ها، اوانس در رادیو و تلویزیون ایالات متحده‌ی آمریکا، به‌عنوان کارشناس علمی حضور پررنگی دارد. رودری اوانس از پژوهشگران دانشگاه کاردیف است در زمینه‌ی اخترفیزیک سخنرانی‌های متعددی را ارائه کرده. رودری اوانس را می‌توان تنها دانشمندی دانست که در رصدخانه‌ی استراتوسفر برای نجوم فروسرخ، در کشور بریتانیا، حضور و فعالیت چشمگیری دارد.

در بخشی از کتاب زمینه‌ ریزموج کیهانی می‌خوانیم

کسانی که بر روی پروژه‌های مستقر در فضا کار کرده‌اند می‌دانند مدت زمان میان آغاز پروژه و کسب نتایج آن معمولاً بیش از 10 سال می‌باشد. این عمدتاً بدین خاطر است که ابزارهای مورد استفاده در هر مأموریت مستقر در فضا بایستی کاملاً مورد آزمون قرار بگیرند، چرا که در بیشتر موارد امکان تعمیر هیچ چیزی پس از قرارگیری آن در فضا وجود ندارد. هنگام پرتاب یک ماهواره توسط موشک، لرزش‌ها برای تخریب بیشتر ابزارهایی که برای کار روی زمین ساخته شده‌اند، کافی خواهند بود، بنابراین ابزارهای مستقر در فضا بایستی طوری ساخته شوند که شرایط بسیار سخت‌تری را تحمل کنند. از آنجایی که ابزارهای مستقر در فضا را معمولاً نمی‌توان پس از پرتاب تعمیر کرد، در آزمایش‌های مستقر در فضا تمایل به استفاده از فناوری آزموده‌شده‌تر وجود دارد، زیرا معمولاً قابل اعتمادترند.

بیشتر اخترشناسان معتقدند حساسیت بیشتری که از طریق رفتن به فضا به دست می‌آید، ارزش صرف این زمان بیشتر و همچنین استفاده از فناوری قدیمی‌تر را دارد. در زمان پرتاب موشک حمل‌کننده تجهیزات آزمایش مستقر در فضا، ابزارها معمولاً متعلق به بیش از یک دهه پیش می‌باشند. درست است که جدیدترین فناوری تقریباً همیشه هم از لحاظ حساسیت و هم اغلب از لحاظ تعداد آشکارسازهای آرایه آشکارسازی، پیشرفته‌تر می‌باشد، اما این با شرایط مناسب‌تر انجام آزمایش از فضا که منجر به بهبود حساسیت می‌گردد، جبران می‌شود.

در سال 1980 جهان از گزارش‌های دو گروه، مبنی بر ناهمسانگردی‌هایی در CMBR، شگفت‌زده شد. گروه نخست از ایتالیا بود و توسط فرانچسکو ملکیوره که در آن زمان در دانشگاه فلورانس کار می‌کرد، رهبری می‌شد، گروه دیگر از آمریکا و تحت رهبری ویلکینسون از پرینستون بود. هر دو گروه یک چهارقطبی (quadrupole) در CMBR گزارش دادند، که به معنای دو نقطه داغ‌تر و دو نقطه سردتر از نقاط با دمای میانگین بود.

فهرست مطالب کتاب

پیش‌گفتار
1. در مرکز جهان هستی؟
1.1. گیتی بطلمیوس
1.2. انقلاب کوپرنیکی
1.3. مردی با بینی فلزی
1.4. ماه‌های رقصان و سیارات هلالی
1.5. بر شانه غول‌ها
1.6. اندازه‌های نسبی منظومه شمسی
1.7. ادموند هالی، لو ژانتی، کاپیتان کوک و تمکین جنسی در ازای میخ‌های آهنی
1.8. آیا ستاره‌ها حرکت می‌کنند؟
1.9. نقشه‌برداری از راه شیری و سحابی‌ها
1.10. اثر انگشتان ستاره‌ای
1.11. متغیرهای قیفاووسی و شمع‌های استاندارد
2. گیتی کهکشان‌ها
2.1. گیتی کپتین
2.2. کهکشان‌ها دور می‌شوند
2.3. هربر کورتیس، هارلو شپلی، و مناظره بزرگ
2.4. سوسو ستاره‌ها در سحابی آندرومدا
2.5. هابل، هیومایسون و گیتی در حال انبساط
3. زمینه ریزموج کیهانی
3.1. اتم اولیه
3.2. فرد هویل و نظریه حالت پایا
3.3. کیمیاگری جدید
3.4. منشأ عناصر شیمیایی
3.5. سطح داغ ستاره‌ها
3.6. پخت هلیم در گیتی اولیه
3.8. اولین پیش‌بینی‌ها از زمینه ریزموج کیهانی
3.9. زمینه ریزموج کیهانی از کجا می‌آید؟
3.10. پنجره‌ای جدید به سوی آسمان
3.11. فرصت‌های از دست رفته
3.12. تمیز کردن فضله کبوتران
3.13. آیا این حقیقتاً یک جسم سیاه بود؟
4. کاوشگر زمینه کیهانی (COBE)
4.1. حرکات زمین، خورشید و راه شیری در فضا
4.2. ماده نامرئی
4.3. رشته‌ها و تهی‌گاه‌ها
4.4. تورم کیهانی
4.5. مطالعه CMB از فضا
4.6. در انتظار COBE
4.7. یک جسم سیاه کامل
4. 8. «کشف علمی قرن»
5. به سوی انتهای زمین
5.1 امواج صوتی اولیه
5.2. در جستجوی نخستین پیک آکوستیک
5.3. جنوبی‌ترین قاره
5.4. «خدای بزرگ! اینجا مکان ترسناکی است»
5.5. مرکز تحقیقات اخترفیزیکی قطب جنوب
5.6. گیتی تخت است!
5.7. قطبش در زمینه ریزموج کیهانی
6. شواهد در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند
6.1. بازگشت به فضا
6.2. تارهای کیهانی
6.3. یک شمع استاندارد جدید
6.4. شگفت‌انگیز‌ترین یافته اخترشناسی قرن؟
6.5. تصویر مُفصل MAP از گیتی نوزاد
7. تا به امروز و بعد از آن
7.1. اروپا به طلوع زمان می‌نگرد
7.2. در جستجوی امواج گرانشی
7.3. اخترفیزیک نوترینویی
7.4. آیا می‌توانیم با مطالعه CMB چیز بیشتری بیاموزیم؟
7.5. ماده تاریک چیست؟
7.6. انرژی تاریک چیست؟
7.7. لحظه آفرینش
7.8. پیاز کیهانی
واژه‌نامه