معرفی و دانلود کتاب ماده تاریک و انرژی تاریک: 95 درصد پنهان از گیتی

معرفی کتاب ماده تاریک و انرژی تاریک: 95 درصد پنهان از گیتی

برایان کلگ در کتاب ماده تاریک و انرژی تاریک به سراغ ناشناخته‌ترین نقاط کیهانی می‌رود تا با استناد به نظریات بزرگ‌ترین اندیشمندان این حوزه، سازوکار و ساختار جهان بی‌انتهای کیهان را برایمان تشریح کند. دلایل انبساط جهان و گسترش دائمی آن، همچنین بررسی ماده‌ای نامرئی که نودوپنج درصد هستی را دربرگرفته موضوعات محوری این کتاب علمی به شمار می‌روند.

درباره‌ی کتاب ماده تاریک و انرژی تاریک

قرن‌ها پیش از آنکه کیهان‌شناسی نزد اندیشمندان به‌عنوان یک علم معرفی شود، روش‌های متفاوتی برای شناخت اجرام آسمانی به کار می‌رفت. انسان‌ها با دیدن نقاط روشن آسمان در دل تاریکی‌های شب، به افسانه‌ها، خدایان خیالی یا قهرمانان اساطیری پناه می‌بردند و می‌کوشیدند از این طریق دنیای بی‌کرانه‌ای را که بر فراز زمین گسترده شده بود، بشناسند. رفته‌رفته فیلسوفان هم قدم به میدان گذاشتند و کوشیدند با استفاده از روش‌های عقلانی، تحلیلی منطقی از ذرات و اجرام کیهانی ارائه کنند. البته نه تلاش‌های عقلانی، نه شخصیت‌های اسطوره‌ای، هیچ‌یک در شناخت دنیای سحرآمیز آسمان، کمکی به انسان‌ها نکردند تا اینکه کوپرنیک و گالیله به‌عنوان سردمداران علم نوین -علمی که از خرافات و باورهای نادرست مسیحیان در مورد هستی و کیهان تبعیت نمی‌کرد- وارد میدان شدند. اختراع تلسکوپ نقطه‌ی عطفی بود که پیشرفت‌های چشم‌گیری را برای تحقیقات کیهان‌شناختی رقم زد.

این روند تا دهه‌ی 1970 میلادی ادامه پیدا کرد تا اینکه دانشمندان پی به نکته‌ی مهمی بردند: برخلاف تصور ما، جهان و وسعت آن ثابت نیست، بلکه مدام در حال انبساط و گسترش است. علت این توسعه‌ی دائمی برای کیهان‌شناسان نامعلوم بود تا اینکه در دهه‌ی 1990، با کشف بخش‌های نامرئی جهان، کیهان‌شناسان به راز گسترش جهان دست یافتند. برای اینکه شما هم به رمزوراز کیهان و زوایای ناشناخته‌ی آن پی ببرید، می‌توانید با برایان کلگ (Brian Clegg) همراه شده و از طریق کتاب ماده تاریک و انرژی تاریک (Dark Matter and Dark Energy)، سفری هیجان‌انگیز و بسیار آموزنده را به قلب تاریکی‌های جهان آغاز کنید.

تا پیش از ورود به قرن بیستم، انسان‌ها تصور می‌کردند ستارگان بی‌شمار و سیارات متعددی که می‌توانستند به کمک تلسکوپ‌ها آن‌ها را مشاهده کنند، تنها پدیده‌های موجود در آسمان هستند. البته سفرهای فضایی نیز به این تصور دامن می‌زدند. رفته‌رفته دانشمندان نه صرفاً با تکیه بر مشاهدات خود، بلکه با بررسی رفتار اجرام کیهانی پی بردند که حضور ماده‌ای غیرقابل‌مشاهده در جهان، قرن‌ها از نظر آن‌ها پنهان مانده. این ماده‌ی نامرئی که امروزه آن را ماده‌ی تاریک می‌نامیم، علت اصلی حرکت کهکشان‌ها و عاملی است که سیارات و ستارگان را از فروپاشی و متلاشی شدن نجات می‌دهد. آگاهی از وجود این ماده‌ی نادیدنی، انقلابی را در علم کیهان‌شناسی رقم زد که نتایج آن را امروزه در کشفیات ناسا یا پیشرفت روزافزون بشر در پهنه‌ی هستی می‌بینیم. کتاب ماده تاریک و انرژی تاریک به سیر تحقیقات و مطالعاتی می‌پردازد که حول محور این پدیده‌ی تاریک انجام شده و تا به امروز، بسیاری از نقاط کور کیهان را برایمان روشن کرده‌اند.

نویسنده در سراسر کتاب، در تلاش بوده تا در عین ارائه‌ی نتایج آخرین یافته‌های علمی و مطرح نمودن پیچیده‌ترین نکات علم کیهان‌شناسی، سادگی کلام و بیان داستان‌گونه‌ی خود را نیز حفظ کند. سادگی این کتاب خواندنی موجب شده تا مخاطبانی که کوچکترین آشنایی‌ای با تئوری‌های علم نجوم ندارند نیز بتوانند مطالب را بدون هیج اشکالی دریابند. همچنین روش بیان مطالب که به‌نوعی با روایت‌های داستانی شباهت بسیاری دارد، موجب جذابیت و کشش بیشتر کتاب برای مخاطبان خواهد شد. البته تصاویری که به فراخور مطالب در بخش‌های گوناگون این اثر گنجانده شده‌اند نیز به درک بهتر و به‌خاطرسپاری نکات آن کمک بسیاری خواهند کرد.

نشر مازیار این کتاب سودمند را با برگردان واروژان هارطون به تمامی مشتاقان دنیای اسرارآمیز کیهان‌شناسی عرضه نموده.

در نکوداشت کتاب ماده تاریک و انرژی تاریک

• واضح و مختصر... به‌عنوان مقدمه‌ای کوتاه و قابل‌درک برای برخی از بزرگ‌ترین سؤالات مرتبط با کیهان. (گیلز اسپارو)

کتاب ماده تاریک و انرژی تاریک برای چه کسانی مناسب است؟

چنانچه شما هم از طرفداران و علاقه‌مندان پروپاقرص کتاب‌های نجوم و کیهان‌شناسی هستید اما آشنایی چندانی با آثار و یافته‌های این حوزه ندارید، کتاب ماده تاریک و انرژی تاریک می‌تواند آموزه‌های بسیاری را در اختیارتان قرار بدهد. متخصصان و پژوهشگران کیهان‌شناسی نیز از مطالعه‌ی این کتاب بهره‌ی فراوانی خواهند برد.

با برایان کلگ بیشتر آشنا شویم

برایان کلگ (متولد 1955) پژوهشگر، کیهان‌شناس و از نویسندگان مطرح این حوزه است. کلگ پس از تحصیل در مدرسه‌ی گرامر منچستر برای ادامه‌ی تحصیل در رشته‌ی علوم طبیعی به دانشگاه کمبریج وارد شد. پس از فارغ‌التحصیلی، یک سال را نیز در دانشگاه لنکستر گذراند. نور، جهان بی‌کران، فیزیک کوانتوم در کیهان‌شناسی و... از موضوعاتی هستند که کلگ در آثار خود به بررسی و تحلیل آن‌ها پرداخته.

کتاب‌های «کلان داده»، «مطالعه خلاق» و «امواج گرانشی» شماری از آثار برایان کلگ هستند که به فارسی نیز ترجمه شده‌اند.

در بخشی از کتاب ماده تاریک و انرژی تاریک: 95 درصد پنهان از گیتی می‌خوانیم

در مدل ارسطو نور ستاره‌ها از بیرون گیتی می‌آمد، اما او کارکرد چیزها را این‌گونه نمی‌دید. به نظر او خورشید منبع همه نورها بود. همه چیزهای دیگر، ماه، سیارات و حتی ستاره‌ها، با منعکس کردن نور خورشید می‌درخشیدند. اگر گفته می‌شد مثل زمانی که زمین بین ماه و خورشید قرار می‌گیرد و ماه‌گرفتگی اتفاق می‌افتد، برای ستاره‌ها نیز باید گرفت اتفاق افتد، ارسطو پاسخ می‌داد که سایه زمین به فراتر از عطارد نمی‌رسد تا ستاره‌ها گرفته شوند.

این گیتی از نظر تفکر نوین بسیار کوچک به نظر می‌آید و تنها کمی بزرگ‌تر از بازچینش منظومه شمسی با ستاره‌های چسبیده به کره خارجی بود. ولی همان‌گونه که دیگر فیلسوف یونانی، ارشمیدس، هنگام محاسبه اندازه کل گیتی دریافت، در مقایسه با یونان یا هر بخش از زمین بسیار بزرگ می‌نمود. این نخستین تلاش جدّی برای محاسبه مقداری بود که برای تخمین میزان انرژی تاریک لازم است.

ارشمیدس درگیر تفکرات بی‌ارزش نمی‌شد و یک نیّت جدّی در ذهن داشت. او که تقریباً صد سال پس از ارسطو متولد شد، یک فیلسوف عمل‌گرا بود. او خود را غرق ریاضیات پیچیده می‌کرد و نزدیک بود جنبه‌های حسابان را هم ابداع کند. او انواع مختلفی از دستگاه‌های مکانیکی را طراحی کرد، از مارپیچ بالا آورنده آب از زمین گرفته تا آینه‌های عظیم منحنی که نخستین دستگاه پرتوهای مرگ‌آور بودند و با متمرکز کردن گرمای خورشید بر روی کشتی‌های چوبی آن‌ها را به آتش می‌کشیدند.

ارشمیدس در کتاب کوچک خود به‌نام حسابگر شن، تعداد دانه شن لازم برای پر کردن گیتی را محاسبه کرد. جدای از سرگرم‌کننده بودن این کار، به نظر می‌رسد قصد او نشان دادن گسترش سامانه اعداد بوده است. ریاضیات یونان محدود بود، زیرا بزرگ‌ترین عدد آن‌ها میریاد (myriad) یا 10,000 بود. اگر به راستی به عدد بسیار بزرگی احتیاج داشتید می‌توانستید از میریاد میریاد (100 میلیون) استفاده کنید ولی این آخر خط بود. ارشمیدس سامانه‌ای از اعداد ابداع کرد که از 100 میلیون شروع می‌شد و به مقادیر بسیار بزرگ می‌رسید.

فهرست مطالب کتاب

1: چیزها آن‌طور که به نظر می‌رسند، نیستند
2: کاوش گیتی
3: مسئله ماده گم شده
4: گیتی چقدر بزرگ است؟
5: گیتی سریع تر بزرگ می شود
6: داستانی ادامه دار
پیوست
نمایه