معرفی و دانلود کتاب شب‌های روشن

معرفی کتاب شب‌های روشن

کتاب شب‌های روشن نوشته‌ی فئودور داستایوفسکی داستانی بی‌نظیر از یکی از بزرگ‌ترین نویسندگان تاریخ است. کتاب نامبرده داستان جوانی است که از تنهایی خود رنج می‌برد. افکار او لگام‌گسیخته‌اند و به هر سو پر می‌کشند و انتظار یافتن همدمی جوان او را رنج می‌دهد. در این میان، او در یک شب دختری را پیدا می‌کند که عاشق و شیداست و از دوری یارش در عذاب است. این دیدار سرنوشت هردوی آن‌ها را دگرگون می‌سازد.

درباره‌ی کتاب شب‌های روشن

راوی داستان شب‌های روشن (White Nights) نوشته‌ی نویسنده‌ی شهیر روس، فئودور داستایوفسکی (Fyodor Dostoevsky) شخصی بی‌نام‌ونشان در سن‌پترزبورگ است؛ جوانی که در تنهایی به سر می‌برد و ما در داستان با افکار او مواجه می‌شویم. نویسنده داستانش را در چند شب روایت می‌کند که در هر شب اتفاقاتی می‌افتد و ما با راوی جوان و افکارش همراه می‌شویم.

گاهی شب‌ها هوا مانند ابتدای غروب روشن است؛ شب تاریک نمی‌شود و یکپارچه روشنی ابتدای غروب را دارد؛ که به آن اصطلاحاً شب سپید یا روشن می‌گویند؛ این اتفاق به خاطر موقعیت جغرافیایی تنها در سن‌پترزبورگ آن‌هم در هنگام فرارسیدن تابستان در یک دوره‌ی ده‌روزه به وقوع می‌پیوندد. داستان جوان عاشق‌ و تنهای کتاب یا همان راوی در این زمان است. او به نجوا با خود در طول شب‌های روشن می‌پردازد و به انتظار یاری مثل خود شیدا است.

راوی در خانه‌ای کوچک به همراه ماتریونا، پیرزنی کم صحبت زندگی می‌کند. سن‌پترزبورگ در این شب‌های سپید دیدنی و باصفاست؛ او در این ساعات کسانی را که در طول روز همواره درجای ثابت و زمان مشخصی می‌دید نمی‌بیند و می‌تواند با خود تنها باشد. این تنهایی اگرچه برای او نیاز است، آزارش هم می‌دهد. او نمی‌تواند معاشرت‌های عادی را تاب بیاورد، اما از افکار خود در تنهایی نیز در امان نیست. جوان کتاب شب‌های روشن در شب اول داستان آشنایی‌اش با دختری را تعریف می‌کند. او به هنگام بازگشت به خانه در جان‌پناهِ پلِ نزدیکِ خانه‌اش دختری را می‌بیند درحالی‌که گریه می‌کند؛ او با خود کلنجار می‌رود تا پیش او برود و چیزی بگوید، اما هر کلامی را در این لحظه مبتذل می‌یابد.

در سوی دیگر مردی کت‌پوش تلوتلوخوران به دخترک نزدیک می‌شود و دنبال او می‌افتد؛ جوان خود را به او می‌رساند و دختر را از دست او نجات می‌دهد. آن دو به‌ این‌ ترتیب با یکدیگر آشنا می‌شوند و شروع به صحبت می‌کنند. جوان می‌گوید که انتظار ندارد کسی با او همراه شود و هرکسی او را پس میزند؛ چراکه او بسیار خجالتی است. او دو سال در آرزوی یافتن کسی است که او را از خود دور نکند و با او هم‌صحبت شود. در پایان شب، جوان که احساساتی نسبت به دختر یافته از او می‌خواهد که بازهم یکدیگر را ملاقات کنند. دختر قبول می‌کند، اما او خودشیفته‌ی کس دیگری است و به این شرط که جوان عاشقش نشود قبول می‌کند که باز یکدیگر را ببینند.

داستایوفسکی در این کتاب به شکلی رؤیاپردازی را هم نقد و هم ستایش می‌کند. رؤیاپردازی فرار و دور شدن از واقعیت است، اما عنصری برای خلق می‌باشد و هنری شاعرانه را پدیدار می‌کند. رؤیاپرداز ازنظر داستایوفسکی آرزوی همه‌چیز را در سر می‌پروراند، از دوستی با شاعران گرفته تا جایی که در زمستان در کنار دختری باشد. کسالت زندگی روزمره، مردم را می‌کشد، درحالی‌که در رؤیاها می‌شود زندگی را آن‌طور که می‌خواهیم بسازیم. کتاب با شعری از تورگینف آغاز می‌شود که بن‌مایه‌ی داستان را می‌توان در مضمون آن یافت.

کتاب شب‌های روشن در سال 1948 نوشته شد و از اولین نوشته‌های داستایوفسکی قبل از محکومیت و تبعید اوست. فضای کتاب حسی برابری‌خواه را تداعی می‌کند. باوجود ناکامی در عشق ارزشمند این دو قهرمان داستان داستایوفسکی کتاب را با فضایی شاعرانه و دلپذیر به پایان می‌رساند. یک دقیقه‌ی تمام شادکامی همان نعمتی است که برای سراسر زندگی انسان کافی است.

کتاب شب‌های روشن با ترجمه‌ی مطهره انصاری توسط انتشارات کتاب کوچه عرضه شده است.

اقتباس‌های سینمایی از کتاب شب‌های روشن

• شب‌های روشن فیلم ایتالیایی ساخته‌شده در 1957 توسط لوکینو ویسکونتی است که در ابتدا با عدم اقبال منتقدین همراه شد، اما رفته‌رفته از جرگه‌ی بهترین نمونه‌های سینمای کلاسیک ایتالیا و آثار اقتباسی تاریخ سینما قرار گرفت.

• فیلمی روسی ساخته ایوان پیریف محصول 1959 که به همین نام ساخته شد.

• چهار شب یک رؤیاپرداز فیلمی فرانسوی محصول 1971 ساخته روبر برسون است. این فیلم از مشهورترین اقتباس‌های این کتاب است.

• شب‌های روشن، فیلمی ساخته لئونید کوینخیدزه محصول سال 1992 است.

• در سال 1382 فیلمی به کارگردانی فرزاد مؤتمن در برداشتی آزاد از کتاب به همین نام ساخته شد که به‌نوعی بازسازی فیلم ویسکونتی نیز بود.

• فیلمی هندی به اسم طبیعت در سال 2003 ساخته شد که داستان بر اساس داستانی واقعی و شبیه به داستان شب‌های روشن شکل گرفت. این فیلم به کارگردانی اس.پی. جاناتان ساخته شد.

• شب‌های روشن فیلمی آمریکایی از آلن سیلور است که در سال 2005 منتشر شد

• ساواریا یک فیلم هندی محصول سال 2007 ساخته سانجی لیلا بانسالی است که اقتباسی آزاد از کتاب می‌باشد.

• فیلم دو عاشق ساخته‌ی جیمز گری در سال 2008 است که با الهام از این کتاب ساخته شد.

کتاب شب‌های روشن مناسب چه کسانی است؟

کتاب شب‌های روشن به علاقه‌مندان به داستان‌های کلاسیک و عاشقانه توصیه می‌شود.

با فئودور داستایوفسکی بیشتر آشنا شویم

فئودور میخایلوویچ داستایوفسکی متولد1821 نویسنده، مقاله‌نویس و روزنامه‌نگار روسی بود. بسیاری از منتقدان ادبی او را یکی از بزرگ‌ترین رمان نویسان در تمام ادبیات جهان می‌دانند. آثار ادبی داستایوفسکی به بررسی شرایط انسانی در بحران‌های سیاسی اجتماعی روسیه در قرن نوزدهم می‌پردازد و با موضوعات مختلف فلسفی و مذهبی درگیر می‌شود. داستایوفسکی در سنین پایین از طریق داستان‌های عامیانه و اساطیری و همچنین از طریق کتاب‌های نویسندگان روسی و خارجی با ادبیات آشنا شد. مادرش در سال 1837 درحالی‌که او 15 ساله بود درگذشت و تقریباً در همان زمان مدرسه را ترک کرد تا وارد مؤسسه مهندسی نظامی شود. پس از فارغ‌التحصیلی، او مهندسی پرکار بود و توانست از تمکن مالی خوبی برخوردار شود.

شروع کار ادبی او با ترجمه‌ی کتاب صورت گرفت. و کم‌کم وارد حوزه‌ی ادبیات شد. در اواسط دهه‌ی 1840 او اولین رمان خود به نام «بیچارگان» را نوشت که باعث شد وارد محافل ادبی سنت پترزبورگ شود. او در سال 1849 به دلیل عضویت در یک گروه ادبی به نام حلقه‌ی پتراشفسکی که درباره کتاب‌های ممنوعه انتقادی روسیه تزاری بحث می‌کرد، دستگیر شد. داستایوفسکی به اعدام محکوم شد، اما در آخرین لحظه این حکم تخفیف یافت. او چهار سال را در اردوگاه زندانی سیبری و به دنبال آن، شش سال خدمت اجباری سربازی را در تبعید گذراند. در سال‌های بعد، داستایوفسکی به‌عنوان روزنامه‌نگار مشغول به کار شد و چندین مجله از خودش و بعداً مجموعه‌ای از نوشته‌هایش «خاطرات یک نویسنده» را منتشر کرد. پس‌ازاین او به اروپای غربی سفر و به قمار اعتیاد پیدا کرد که منجر به مشکلات مالی شدید برای او شد.

نوشته‌های او در داخل و خارج از روسیه به‌طور گسترده خوانده شد و بر تعداد بسیار زیادی از نویسندگان و همچنین فیلسوفانی چون فردریش نیچه و ژان پل سارتر تأثیر گذاشت. کتاب‌های او به بیش از 170 زبان ترجمه‌ شده و الهام‌بخش بسیاری از فیلم‌ها بوده است. ازجمله آثار مطرح داستایوفسکی می‌توان «ابله»، «جنایت و مکافات»، «برادران کارامازوف» و «یادداشت‌های زیرزمینی» را نام برد.

در بخشی از کتاب شب‌های روشن می‌خوانیم

ایستاده، در کدامین خیابان قدم می‌زند، احتمالا چیزی به خاطر نخواهد آورد، نه می‌داند کجاست و نه کجا می‌رود و در حالی که از خشم برافروخته شده، برای حفظ ظاهر قطعا دروغی سر هم می‌کند. به همین دلیل است وقتی پیرزنی او را در پیاده‌رو متوقف می‌کند و بسیار مودبانه آدرس می‌پرسد، از جا می‌پرد، تقریبا فریادی می‌زند و با ترس به اطراف می‌نگرد. با چهره‌ای خشم‌آلود و با قدم‌های بلند راه می‌رود. به سختی به لبخند عابری توجه می‌کند که از کنارش رد می‌شود و برمی‌گردد تا با نگاه او را دنبال کند، یا آن دختر‌بچه کوچک که از روی ترس از سر راهش کنار می‌رود و با چشمانی متعجب به لبخند متفکرانه و حرکات سر و دست او زل می‌زند و بلند می‌خندد. اما خیال و توهم در پرواز شیطنت‌آمیز خود، پیرزن، عابر کنجکاو، کودک خندان و قایق‌ران‌هایی را که شب را در بلم در فونتاکا می‌گذرانند با خود می‌برد. بیا تصور کنیم قهرمان ما همان لحظه در امتداد نهر قدم می‌زند و بوالهوسانه از همه ‌چیز و همه ‌کس بومی می‌بافد همچون مگسی که به تار عنکبوت بافته می‌شود. مرد عجیب وقتی به خودش می‌آید که با افکار تازه به پناهگاه امن و راحت خویش برگشته است. در حالیکه نشسته و شامش را تا آخر خورده، متوجه می‌شود ماتریونا که همیشه در فکر و غمگین است، بالای سر او منتظر ایستاده، میز را جمع کرده و پیپ‌اش را به او می‌دهد. آنگاه که به خود می‌آید، با حیرت می‌بیند که غذایش را خورده اگرچه هیچ چیز به یاد نمی‌آورد. اتاق تاریک شده، غم و خلا به روحش نفوذ کرده و تمام دنیای خیال، بی‌صدا همچون یک رویا و بدون اینکه اثری از آن بجا بماند، درست در مقابلش محو می‌شود در حالی که او حتی به یاد نمی‌آورد در چه رویایی بوده است.