معرفی و دانلود کتاب خنجری در این باغ: داستان نژادکشی ارمنیان

معرفی کتاب خنجری در این باغ: داستان نژادکشی ارمنیان

کتاب خنجری در این باغ نوشته‌ی واهه کاچا، داستانی تاریخی است که به موضوع نسل‌کشی ارامنه به دست ترکان عثمانی می‌پردازد. این رمان در مورد یک خانواده‌ی سرشناس ارمنی است که در عثمانی زندگی می‌کنند و روزگار و سرنوشت آن‌ها را از اواخر قرن نوزدهم تا سال 1915، یعنی سال شروع کشتار، دنبال می‌کند. کاچا این داستان را بر پایه‌ی مستندات و مصاحبه با افراد حاضر در آن فاجعه نوشته است.

درباره‌ی کتاب خنجری در این باغ

در اواخر قرن نوزدهم، امپراتوری عثمانی در وضعیتی بغرنج و در آستانه‌ی فروپاشی قرار داشت. این امپراتوری به خاطر جنگ‌های پی‌درپی بخش‌های وسیعی از سرزمین خود را از دست‌ داده بود و قدرتش رو به افول رفت. در این برهه تنش بین ترک‌ها و ارمنی‌ها، به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین اقلیت‌های این کشور روزبه‌روز افزون‌تر می‌شد. این کشمکش بیشتر از اینکه ناشی از اختلافات دینی باشد، به مسائل نژادی و سیاسی باز می‌گشت. ارمنی‌ها مدت‌های مدیدی در سرزمین‌های ترک به‌آرامی زندگی کرده بودند و مشکلی با مسلمانان نداشتند، اما ظهور سلطان عبدالحمید و به دنبال آن افراطیون نژادپرست، فضا را رادیکال کرد. حکام با سوءاستفاده از احساسات میهنی، به شکل هدفمند ارامنه را تحت‌فشار قرار دارند و عده‌ی قابل‌توجهی را به قتل رساندند. این درگیری و فشار به شکل دوره‌ای ادامه داشت و کم‌کم شدت پیدا می‌کرد تا اینکه در ابتدای جنگ‌جهانی اول به اوج خود رسید.

در سال 1915، ترک‌ها به شکل سیستماتیک حذف ارمنی‌ها را شروع کردند. در این زمان روشنفکران و چهره‌های شاخص آن‌ها را بازداشت و اعدام کردند، و مردم به شکلی خشن آزار دادند و وادار کردند از سرزمین آنان کوچ کنند. تبعیدشدگان را گرسنگی دانند، به شکل جمعی کشتند و یا به کار اجباری وادار کردند. تخمین زده شده که در نسل‌کشی بیش از یک و نیم میلیون ارمنی کشته و تعداد بسیار بیشتری در سرتاسر دنیا پراکنده شدند. تبعات این فاجعه بر روی نسل‌های آتی ارامنه هم تأثیر گذاشت و بخشی از میراث فرهنگی و انسانی آن‌ها را هم از بین برد. گرچه دولت عثمانی زیر بار این فاجعه نرفت و این اتفاق را ناشی از شرایط جنگ و برای دفاع از مسائل ملی دانست، اما تأثیر آن همچنان پابرجاست.

واهه کاچا (Vahé Katcha) نویسنده‌ای ارمنی است که خود در خانواده‌ای تبعیدشده در سوریه به دنیا آمد. او که خود را میراث‌دار رنج ملتش می‌دانست، در یکی از آخرین آثارش به این واقعه هولناک و مهیب پرداخت. در رمان خنجری در این باغ (Un poignard dans ce jardin)، او سرگذشت خانواده‌ای ارمنی را بازگو می‌کند که در اواخر قرن نوزدهم و در کوران این حوادث، در سرزمین‌های ترک زندگی می‌کنند. او برای روایتش از اسناد و مدارک دقیق و یادداشت‌های آن دوران استفاده کرد و حتی به سراغ شاهدان عینی حادثه رفت و با آن‌ها مصاحبه نمود. کاچا می‌گوید برای نوشتن این رمان نزدیک به هشت سال زمان صرف کرده تا بتواند به دقیق‌ترین شکل ممکن این فاجعه را روایت کند.

داستان خنجری در این باغ از سال 1894 شروع می‌شود، دقیقاً زمانی که عبدالحمید آزار سیستماتیک ارمنی‌ها را آغاز کرد. شخصیت‌های اصلی رمان، دو جوان روشنفکر و پیشرو به نام های آزاد و هراند هستند که به‌جای تسلیم در برابر ظلم و تعدی، ایستادگی و مقاومت را انتخاب می‌کنند. واهه کاچا زندگی این دو جوان مبارز را در طول نزدیک به بیست سال پی می‌گیرد و سرنوشت تراژیک اما قهرمانانه‌ی آن‌ها را نشان می‌دهد. کاچا که فیلم‌نامه‌نویس چیره‌دستی بود، موفق شد فضایی دراماتیک و حماسی خلق کند و شکوه مبارزه‌ی یک ملت ستم‌دیده، اما سربلند را به تصور کشد.

رمان خنجری در این باغ را نشر مازیار با ترجمه‌ی قوام الدین رضوی‌زاده به چاپ رسانده است.

کتاب خنجری در این باغ برای چه کسانی مناسب است؟

این کتاب به علاقه‌مندان داستان‌های تاریخی و سیاسی پیشنهاد می‌شود.

با واهه کاچا بیشتر آشنا شویم

واهه کارنیک خاچادوریان (2003-1928) روزنامه‌نگار، داستان‌نویس و فیلم‌نامه‌نویس فرانسوی-ارمنی بود. او در سوریه به دنیا آمد و در لبنان بزرگ شد. هفده‌ساله بود که برای ادامه‌ی تحصیل به فرانسه مهاجرت کرد و در رشته‌ی فیلم‌نامه‌نویسی درس خواند. واهه کاچا اما بیشتر به رمان گرایش داشت و به خاطر همین در بیست‌سالگی اولین اثرش را منتشر نمود. او در طول حیاتش 25 رمان نوشت که در فرانسه و کشورها دیگر با استقبال زیادی مواجه شدند. برخی از این کتاب‌های او مورد اقتباس سینمایی هم قرار گرفتند. فیلم «قلاب» با بازی کرک داگلاس یکی از مشهورترین فیلم‌هایی است که از داستان او اقتباس شد. «قرعه برای مرگ»، «گالیا» و «کشتی میمون‌ها» از آثار مطرح این نویسنده به شمار می‌روند. کاچا دو نمایشنامه هم نوشته است.

در بخشی از کتاب خنجری در این باغ: داستان نژادکشی ارمنیان می‌خوانیم

در سال 1876، عبدالحمید، برادر سلطان مراد پنجم که دو سال از او کوچکتر و شاهزاده‌ای زیرک و در امور داخلی به غایت مستبد و در مسائل سیاست خارجی دوراندیش بود به‌دنبال خلع برادر با نام سلطان عبدالحمید دوم به تخت سلطنت نشست. در نخستین ماه‌های سلطنت وی حکومتی مشروطه اعلام شد اما در امپراتوری که به‌سان موزائیکی، هر تکّه‌اش را ملیتی با فرهنگ و زبانی متفاوت می‌ساخت اجرای چنین مشروطه‌ای ممکن نبود. در 13 فوریه 1878، سلطان عبدالحمید مجلس را برای مدتی نامعلوم منحل کرد که سی سال به طول انجامید. در این مدت سلطان با قدرت و استبداد کامل بر همه امور سلطه داشت و کشور از اقامتگاه او یعنی کاخ ییلدیز اداره می‌شد.

پیش از آن‌که امپراتوری به‌طور کامل وارد دورانی استبدادی شود، عبدالحمید به تحریک وزرای خود که چندان قدرتی نداشتند و نیز امرای ارتش به جنگ با روسیه پرداخت (1877 - 1878). در این جنگ گرچه ترک‌ها در جبهه قفقاز به فرماندهی غازی احمد مختارپاشا و در جبهه دانوب به فرماندهی غازی عثمان پاشا موفقیت‌هایی کسب کردند، اما در این هنگام سرزمین‌های تحت سلطه امپراتوری یعنی رومانی، صربستان و مونته نگرو قیام کردند و در صف یونانیان و در کنار روس‌ها قرار گرفتند. این قیام‌ها به شکست امپراتوری عثمانی انجامید و روس‌ها تا دروازه‌های قسطنطنیه پیش آمدند.

در 3 مارس 1878 امپراتوری روسیه، امپراتوری عثمانی را وادار به امضای پیمان سان استفانو نمود. این پیمان ضمن ملزم نمودن امپراتوری به اجرای اصلاحاتی درجهت بهبود وضع اقلیت‌ها و به‌ویژه ارامنه، نطفه نابودی و فروپاشی امپراتوری عثمانی را نیز در خود داشت و آینده آن را رقم می‌زد. با این حال عبدالحمید که دوران حکومت مطلقه‌ای را آغاز کرده بود، به یمن شمّ دیپلماتیک خود موفق شد که سوء ظن قدرت‌های بزرگ اروپا را علیه روسیه تحریک کند.

فهرست مطالب کتاب

فروپاشی امپراتوری عثمانی و کشتار یک ملت
واهه کاچا و حماسه یک ملت
بخش اول: 1894
بخش دوم
بخش سوم: 1910
بخش چهارم: 1916 - 1915
سخن پایانی
منابع نویسنده