معرفی و دانلود کتاب درباره‌ی مادرم

معرفی کتاب درباره‌ی مادرم

کتاب درباره‌ی مادرم، داستان زنی مراکشی مبتلا به آلزایمر به نام للّا فاطمه است که از زبان پسرش طاهر روایت می‌شود. این رمان روان‌شناختی جذاب، نامزد جایزه‌ی ادبی EBRD بوده و در آن مسائل زنان در جامعه‌ی مردسالار به شکل پررنگی نمایش داده می‌شود. داستان در شهر طنجه رقم می‌خورد. طاهر بن جلون با نگاهی عمیق و انسانی، رنج‌ها، مقاومت‌ها و سرسپردگی‌های یک زن عرب را در برابر فراموشی و سلطه‌ی اجتماعی روایت می‌کند.

درباره‌ی کتاب درباره‌ی مادرم

للّا فاطمه زنی با تجربه‌های سخت است که صدای او در جامعه‌ی مردسالار به گوش کسی نمی‌رسید. حالا با ابتلا به بیماری آلزایمر، به شکل ناخواسته از گذشته‌اش می‌گوید، آن هم برای پسرش طاهر! پسری که حاصل سومین ازدواج للّا فاطمه است. شاید این تنها هدیه‌ای است که بیماری آلزایمر به طاهر بخشیده. این بیماری آن‌ها را بیشتر به هم نزدیک می‌کند و پیوندی را که پیش‌تر هم ناگسستنی بود، محکم‌تر می‌سازد. طاهر بن جلون (Tahar Ben Jelloun) در کتاب درباره‌ی مادرم (About My Mother)، رابطه‌ی زیبای مادر و فرزندی را به شکل تازه‌ای ترسیم می‌کند.

مادر که در مهِ خاطرات گم شده، پسرش را گاه‌به‌گاه در نقش همسرش می‌بیند و دردهای خود را برای او بازگو می‌کند. چه چیز از این برای پسر دردناک‌تر است؟ مادری که همیشه آرام، مطیع و خشنود به نظر می‌رسیده، حالا لب به سخن گشوده و از دردهایش می‌گوید. اما وقتی متوجه می‌شود که مرد مقابل، طاهر پسر او است، عقب‌نشینی می‌کند، چهره‌ی ناراحتش را پنهان می‌سازد و شروع می‌کند به توجیه کردن رفتار شوهر بدعنقش. کتاب درباره‌ی مادرم، یک رمان روان‌شناختی و چندلایه است. طاهر بن جلون با شخصیت‌پردازی معرکه‌ی خود، اثری احساس‌برانگیز و خواندنی را ارائه داده است.

صدای اعتراض زن عرب با حافظه‌ی مه‌آلود

للّا فاطمه زنی عرب است که با حافظه‌ی ناپایدار از گذشته‌اش می‌گوید. از زمانی که ازدواج‌ها مثل حالا از روی شناخت نبود. او قربانی کودک همسری بوده و وقتی هنوز با عروسک‌هایش بازی می‌کرده، رخت عروسی را به تنش می‌پوشانند. این زن سه بار ازدواج کرده است. همسر اولش را بسیار دوست می‌داشته. همسر دومش مرد مسنی بوده و سومی بسیار عصبانی از اینکه زنش بچه‌دار نمی‌شود. هر سه ازدواج برای او ترتیب داده می‌شود و او هیچ دخیل نبوده است. رمان درباره‌ی مادرم، در واقع درباره‌ی زن است. درباره‌ی زندگی زن زیر سایه‌ی مردهای سلطه‌جو.

طاهر بن جلون در کتاب درباره‌ی مادرم، به خوبی توانسته است رفتارهای متناقض یک زن عاصی را به تصویر بکشد. بله رفتارهای للّا فاطمه متناقض است و این به دلیل بیماری آلزایمر نیست. بلکه نتیجه‌ی زندگی در یک جامعه‌ی مردسالار است. او یک لحظه از تمام مردان خشمگین است و لحظه‌ای دیگر آرام و راضی. به هر روی للّا فاطمه در سال‌های پایانی عمر خود، با خاطراتی مه‌آلود، دنبال ردی از آزادی در زندگی شخصی‌اش می‌‌گردد.

تنها عشق است که فراموش نمی‌شود؛ روایت طاهر بن جلون از آلزایمر

تصویری که طاهر بن جلون در رمان روانشناسی درباره‌ی مادرم از آلزایمر می‌سازد، دقیق و چندوجهی است. به نحوی که خواننده به خوبی ناامیدی نهفته در بیمار را حس می‌کند. این بیماری بسیار جان‌فرسا است، هم برای فرد مبتلا و هم برای خانواده‌اش. خاطرات گم می‌شوند، آدم‌ها دوباره زنده می‌شوند، دنیای فرد مبتلا وارونه می‌شود و دیگران اصرار دارند که همه چیز هنوز سر جای خودش است. شنیدن حرف‌های زنی که در حال فروپاشی است، بسیار سخت است؛ حالا تصور کنید که آن زن مادر شما باشد! زنی که یک عمر او را دوست می‌داشتید اما به حرف دل او گوش نداده بودید.

عشق میان مادر و پسر در داستان اجتماعی درباره‌ی مادرم به خوبی ترسیم شده است. همین عشق، جریان آزاد خاطرات را برای للّا فاطمه ممکن می‌سازد. طاهر نمی‌تواند مادرش را در خانه‌ی سالمندان رها کند و این شکل از دوست داشتن در جهان غرب چندان به چشم نمی‌آید. طاهر بن جلون بی آنکه به احساسات اغراق‌آمیز یا سطحی متوسل شود، رابطه‌ای سرشار از عشق را در رمان احساسی‌اش به تصویر کشیده است.

روایت طاهر بن جلون استثنایی است و ترجمه‌ی روان محمد مهدی شجاعی، این رمان روان‌شناختی را بسیار خوش‌خوان کرده است. باید از نشر برج برای چاپ و انتشار این اثر به‌یادماندنی سپاس‌گزار باشیم.

جوایز و افتخارات کتاب درباره‌ی مادرم

• نامزد جایزه‌ی ادبی EBRD
• نامزد جایزه‌ی انگلیش پن

نکوداشت‌های کتاب درباره‌ی مادرم

• طاهر بن جلون به حق، یکی از مشهورترین نویسندگان مراکش است که آثارش به زبان‌های بسیاری ترجمه شده. (نشریه‌ی ادبی Asymptote)
• کتاب درباره‌ی مادرم سرشار از زندگیست و با هر جمله، خواننده را سرشار از انرژی می‌کند. (نشریه‌ی ادبیات جهان امروز)
• طاهر از آن دست نویسندگانی است که هر ساله از او به‌عنوان یکی از نامزدهای احتمالی نوبل یاد می‌شود؛ هرچند احتمالاً آن‌قدر خوب است که هرگز آن را دریافت نکند. (نشریه‌ی ادبی Literary Hub)
• رمان زندگینامه‌ای درباره‌ی مادرم با ظرافت و زیبایی تمام پرداخته شده است. (نشریه‌ی عرب جدید)

کتاب درباره‌ی مادرم برای شما مناسب است اگر

• به رمان‌های روان‌شناختی که در آن به مسائل اجتماعی نیز پرداخته شده باشد، علاقه‌مند هستید.
• ادبیات مراکش و به شکل کلی، مطالعه‌ی ادبیات عرب برای شما جذاب است.
• می‌خواهید داستانی واقعی درباره‌ی آلزایمر بخوانید.
• می‌خواهید یک رمان اجتماعی با محوریت رنج‌های زنانه در جامعه‌ی مردسالار را در دست بگیرید.

در بخشی از کتاب درباره‌ی مادرم می‌خوانیم

اغلب از خودم پرسیده‌ام آیا میان پدر و مادرم عشقی بوده است یا نه. مهر و عطوفتی بوده است. عشقی پرشور با ابرازهایی رمانتیک، هدیه و گل، حرف‌های مهربانانه، نه. یکدیگر را عصبانی می‌کردند. پدرم همیشه می‌گفت زنش درکش نمی‌کند، با او مخالفت می‌کند، او را عصبی می‌کند و به او احترام نمی‌گذارد. مادرم کینه‌ای نبود، از خست و خشونت و نامهربانی او شاکی بود. اغلب بحث می‌کردند، خیلی زیاد، همیشه. مادرم گریه می‌کرد، ما را شاهد می‌گرفت، می‌خواست از او حمایت کنیم، مراقبش باشیم. پدرم غر می‌زد، زیر لب می‌گفت: «تنهای تنها هستم و شما طرف مادرتان را می‌گیرید!» از پرخاش و خشونت فیزیکی خبری نبود. اخلاقشان به همدیگر نمی‌خورد. فرق‌ها داشتند. پدرم به او می‌گفت جاهل و بی‌سواد. مادرم نه نوشتن بلد بود و نه خواندن. فقط دو شماره‌تلفن بلد بود، یکی از آن‌ها شماره‌ی مغازه‌ی پدرم بود. بدون این‌که از عددهایش سر دربیاورد، شماره را می‌گرفت. پدرم مسخره‌اش می‌کرد، زبانش بسیار تند بود. مادرم در دامش می‌افتاد و او کیف می‌کرد. مادرم با او سرسنگین می‌شد. پدرم نمی‌فهمید چرا مادرم با او حرف نمی‌زند. به در‌و‌دیوار می‌زد تا اوضاع روبه‌راه شود. سکوت سلاح مادرم بود. همین‌که پدرم مریض می‌شد، گلودرد یا رودل، مادرم پریشان می‌شد، به ما زنگ می‌زد. خیلی دل‌شوره داشت. بعد از مرگ پدرم، رسم و رسوم عزاداری سنتی را کامل به جا آورد. گمان می‌کنم کمی راحت شده بود. صدالبته که حرفی نمی‌زد و چیزی بروز نمی‌داد. گاهی از او یاد می‌کرد و می‌گفت آدم صاف‌وصادقی بود، مرد خوبی بود اما در کارْ بخت یارش نبود.

پدر و مادرم آدم‌های ساده‌ای بودند، با آداب‌ورسوم اجدادی خود کنار آمده بودند، آداب‌ورسومی که نمی‌گذاشت از احساسات و عواطف در میان جمع حرفی زده شود. هر دو خجالتی بودند و عادت نداشتند محبت خود را در قالب کلمات بریزند.