معرفی و دانلود کتاب شب آمریکایی: روز به جای شب

معرفی کتاب شب آمریکایی: روز به جای شب

کتاب شب آمریکایی اثری کم‌حجم و خوش‌خوان است که با پژوهش‌های راجر کریتندن و مصاحبه‌های او با بازیگران و همکاران فرانسوا تروفو به نگارش درآمده است. این کتاب غیرداستانی با شرح روایت‌های لذت و رنج کارگردان، بازیگران و عوامل فیلم شب آمریکایی تصویری از دشواری‌ها و زیبایی‌های فیلمسازی را پیش چشم مخاطب تصویر می‌کند و در عین حال بر اشتیاق وصف‌ناپذیر تروفو در فیلم‌سازی مهر تأیید می‌زند.

درباره‌ی کتاب شب آمریکایی

بدون شک فرانسوا تروفو (François Truffaut)، فیلم‌ساز شهیر فرانسوی و کارگردان فیلم شب آمریکایی برای دوست‌داران سینما نامی آشنا و چه بسا بسیار محبوب است. تروفو که خود را عاشق و مدیون سینما می‌داند در این فیلم روایتِ تصویریِ دراماتیکی از فرازونشیب‌های فیلم‌سازی ارائه می‌دهد. راجر کریتندن (Roger Crittenden) در کتاب شب آمریکایی (La Nuit Américaine) که با عنوان روز به جای شب (Day for Night) نیز شناخته می‌شود، تلاش کرده تا از زوایای تازه‌ای به این فیلم و تروفو نظر بیندازد.

راجر کریتندن که به‌عنوان تدوینگری برجسته شناخته می‌شود و در دانشگاه گریفیث استرالیا نیز مشغول به تدریس است، برای نگارش این کتاب به سراغ بایگانی‌های کالسکه، شرکت فیلمسازی فرانسوا تروفو، رفته و علاوه‌ بر پژوهش در اسناد و مدارک این بایگانی‌، با بازیگران و عوامل فیلم شب آمریکایی نیز به گفتگو نشسته است تا بتواند افزون‌بر ارائه‌ی خاطرات مکتوب دوران ساخت این فیلم، شور و شوق بی‌حد و عشق فزاینده‌ی تروفو به سینما را به منصه‌ی ظهور بگذارد.

او در این کتاب چند جستار کوتاه را پیش روی مخاطب می‌گذارد و در اولین جستار مثالِ آندره بازن را یادآور می‌شود، مثالی که در آن بازن فیلم‌ها را به سس مایونز تشبیه می‌کند که گاهی خوب از آب درمی‌آیند و گاهی هم بد و نامطلوب اما در هر صورت برای فیلم‌ساز دلچسب و دوست‌داشتنی‌اند. راجر کریتندن، نقل قولی از تروفو می‌آورد که نشان می‌دهد در بیست‌سالگی تمثیل بازن را چندان نمی‌پسندیده اما سرانجام اعتراف می‌کند که حق با بازن است.

به این ترتیب نویسنده وارد ماجرای فیلم شب آمریکایی می‌شود؛ او با شرح روایت این فیلم و اتفاقاتی که به نوعی می‌تواند نمودی از پشت صحنه‌ی سینما باشد، به این موضوع اشاره می‌کند که آنچه فیلم‌سازان و عوامل را بعد از پایان فیلم سرپا نگه می‌دارد امید به ساخت فیلم بعدی است. چراکه برای فعالان عرصه‌ی سینما، مسیر ساخت فیلم و لذت‌های آن باعث شکل‌گیری تجربه‌هایی مشترکی می‌شود که بیش از نتیجه‌ی آن انگیزه‌بخش است. فیلم شب آمریکایی نیز به خوبی تصویری از فضای حاکم بر گروه فیلم‌سازی تروفو را نشان می‌دهد که به شکل یک خانواده و در کنار یکدیگر طعم رنج‌ها و لذت‌های دوران ساخت فیلم را می‌چشند.

راجر کریتندن در سایر جستارهای کتاب شب آمریکایی به شرکت فیلم‌سازی کالسکه سرک می‌کشد، از «پیدایی فیلم» و «پیدایی متن» می‌گوید و در باب چگونگی رسیدن متن به پرده سخن به میان می‌آورد. او همچنین از «کالبدشکافی فیلم» نیز غافل نمی‌ماند و در پی‌نوشت کتاب تأملاتش درمورد فرانسوا تروفو، سبک فیلم‌سازی‌ وی و جایگاه فیلم شب آمریکایی در کارنامه‌ی حرفه‌ای این کارگردان سخن به میان می‌آورد.

درواقع کتاب شب آمریکایی را می‌توان به دو بخش کلی تقسیم کرد؛ طی بخش اول به فیلمنامه‌ی اولیه و فرآیند انتخاب بازیگر پرداخته می‌شود و در بخش دوم، نویسنده به سراغ تشریح صحنه به صحنه‌ی فیلم می‌رود و درباره‌ی موضوعاتی مثل قرارگیری دوربین و نورپردازی نظر می‌دهد. به این شکل نویسنده‌ی کتاب شب آمریکایی اثری مختصر و در عین حال ریزبینانه و خواندنی را شکل می‌دهد.

این اثر جالب توجه برای دوست‌داران سینما با تلاش زانیار ابراهیمی به فارسی ترجمه شده و انتشارات علمی و فرهنگی آن را به‌عنوان یکی از مجلدات مجموعه‌ی «خوانش فیلم» به انتشار رسانده است.

کتاب شب آمریکایی برای چه کسانی مناسب است؟

اگر به حوزه‌ی نقد فیلم علاقه دارید و از کنکاش در جزئیات کمتر دیده‌شده‌ی دنیای سینما و فیلم‌سازی لذت می‌برید، این کتاب برای شماست.

در بخشی از کتاب شب آمریکایی: روز به جای شب می‌خوانیم

فرایند نوشتن متن از اوایل 1971 شروع شد و تا پایان فیلمبرداری در نوامبر 1972 ادامه داشت. در این میان، تروفو دختری زیبا مثل من را در سر پرورد و فیلمبرداری و تدوین و اکران کرد. این فیلم در پاریس و تنها دو هفته پس از آغاز فیلمبرداری شب آمریکایی در نیس اکران شد. شکل‌گیری یک فیلم همواره چنان‌که تروفو زمانی به ژوزیان کوئدل گفته بود، سرراست نبود: «مثل نُه ماه حاملگی».

با این حال برخی سویه‌های تولید ساده‌تر از معمول بود. فیلمبرداری عملاً به طور کامل در استودیو انجام شد. از سوی دیگر، بخش زیادی از بودجه باید به ساختِ مناسبِ دکور «میدان پاریس» اختصاص می‌یافت.

جالب اینکه تنها تغییر عوامل از فیلم قبلی به فیلم حاضر این بود که دامیان لانفرانچی به عنوان کارگردان هنری جایگزین ژان پی‌یر کوت شد. لانفرانچی در بهار 1972 و از طریق مدیرِ محل فیلمبرداری که در نیس با او و تروفو همکاری کرده بود، به مارسل بربت، ناظر تولیدِ شرکت فیلمسازی کالسکه، معرفی شد. لانفرانچی در زن دیوانه‌ی شایلو در مقام دستیار کارگردان هنری کار کرده بود و اکنون طراحی جاافتاده بود؛ به همین دلیل او نه تنها استودیو و کارکنانش را می‌شناخت، بلکه با دکور بزرگ خارجی آشنا بود:

من بر تعمیر دکور بزرگ خارجی نظارت کردم. در سراسر مراحل آمادگی و فیلمبرداری ابداً هیچ دستیار یا نقاشی نداشتم. همه‌ی دکورها بر طبق تصمیمات تروفو و تمام واحدهای مرتبط گرفته شد، از جمله واحد فیلمبرداری و نورپردازی.

فهرست مطالب کتاب

فیلم‌های کلاسیک بی‌اف‌آی
سپاسگزاری
مایونز بازن
شرکت فیلمسازی کالسکه
پیدایی فیلم
پیدایی متن
از متن به پرده
کالبدشناسی فیلم
پی‌نوشت
یادداشت‌ها
عوامل فیلم