معرفی و دانلود کتاب مالکیت خانواده

معرفی کتاب مالکیت خانواده

کتاب مالکیت خانواده، نوشتۀ موسی رحیمی و رضا رحیمی دهسوری جایگاه حقوقی افراد یک خانواده را از نگاه فقه اسلامی بررسی می‌کند و به شبهاتی که پیرامون مسائل مالی زن و مرد وجود دارد، بر اساس آیات و روایات پاسخ‌‌ می‌دهد.

درباره‌ی کتاب مالکیت خانواده

امروزه، با پیشرفت روزافزون جهان مدرن، مسائل مالی میان زن و مرد با پیچیدگی‌ها و ابهامات بیشتری همراه است. این دغدغه‌ها سبب شده مالکیت، به عنوان یکی از بحث‌برانگیزترین و مهم‌ترین مسائل حوزۀ خانواده مطرح شود. کتاب مالکیت خانواده، برای ابهام‌زدایی از حقوق مالی زن و مرد، به این موضوع پرداخته است. در این اثر موسی رحیمی و رضا رحیمی دهسوری کوشیده‌اند از مباحث مورد‌اختلاف مالکیت زن و مرد بر اساس نص صریح قرآن کریم شفاف‌سازی کنند. هدف از نوشتن این کتاب، حل آن دسته از اختلافات خانوادگی است که ریشه در اموال افراد دارد بلکه دریچه‌ای تازه به روی حقوق مالی جامعه باز شود.

قوانین مالکیت زنان از موضوعات عمدۀ این کتاب است که شناسایی آن می‌تواند در فهم دینی زنان نسبت به جایگاه حقوقی خود پس از ازدواج منجر شود. در سرفصل‌های کتاب از جزئیات مباحثی چون ارث، مهریه، شیربها، هبه و وصیت رفع ابهام می‌شود.

فصل اول کتاب مالکیت خانواده شامل کلیاتی دربارۀ مفاهیم و اصطلاحات کاربردی خانواده، حق مالکیت و شخصیت حقوقی از دریچۀ فقه و لغت و حقوق است. در فصل دوم روابط مالی زوجین و انواع نظام‌های حاکم بر آن بررسی می‌شود. فصل سوم به مالکیت حقوقی افراد خانواده و دلایل اصلی استقلال مالی زوجین می‌پردازد و دربارۀ اموال جنین و ادارۀ آن بحث می‌کند. فصل چهارم به طرح مباحث مورد اختلاف در مالکیت و توضیح برخی راه‌ حل‌ها اختصاص دارد و درنهایت در فصل آخر کتاب با راهکارهای افزایش مالکیت زوجه، اعم از شروط ضمن عقد، اجرت‌المثل از نگاه فقه، شرط طلاق، شرایط میزان نحله و... آشنا خواهید شد.

کتاب مالکیت خانواده مناسب چه کسانی است؟

خواندن این کتاب به دانشجویان و فعالان رشتۀ حقوق توصیه می‌شود. به‌علاوه کسانی که مایل‌اند جایگاه حقوقی خود را از منظر قوانین اسلامی بشناسند، نیز از کتاب بهره خواهند برد.

در بخشی از کتاب مالکیت خانواده می‌خوانیم

روایاتی که در ابواب گوناگون فقهی وارد شده ‏اند دلیل روشنی بر استقلال مالی زنان می‌باشند که در اینجا، به برخی از آنها اشاره می‌شود:

الف) «النّاسُ مُسلَّطونَ علی اَموالِهِم». «ناس» به معنای مردم و الف و لام آن برای دلالت بر عمومیت و جنس است. بنابراین، همه انسان‏ها را شامل می‌شود و حکم آن برای همه انسان‏هاست، نه خصوص مردها. بنابراین، زنان نیز از طریق عموم لفظ، داخل در حکم این روایت هستند. زنان نیز بر اموال خود مسلّط و نسبت به هرگونه تصرف در آن آزادند و نیاز به اذن ندارد. این روایت هرچند به لحاظ سند، مخدوش است، اما مورد عمل و استناد بسیاری از فقیهان در ابواب فقهی قرار گرفته است که این امر می‌تواند وجهی برای صحت استناد به آن باشد.

ب) زراره می‌گوید: امام باقر (ع) فرمودند: زنی که بالغ و رشید است، می‌تواند خرید و فروش کند، برده آزاد کند، شهادتش قبول است و برای هرگونه تصرفی در اموالش مجاز می‌باشد.

ج) ابن ابی‌حمزه از امام صادق (ع) پرسید: زنی حج واجب انجام نداده است و همسرش به او اجازه رفتن به مراسم حج نمی‌دهد. این شخص به مسافرت رفته و همسرش را از حج نهی کرده است. امام (ع) در جواب وی فرمودند: شوهر در حج واجب، بر زن خود حق طاعت ندارد؛ اگر خواست برود.

در روایت دیگری زراره از امام باقر (ع) همانند این مسئله را پرسید و گفت: شوهر به او اجازه نمی‌دهد. امام (ع) فرمودند: باید برود، حتی اگر شوهر اجازه ندهد.

از این روایات به دست می‌آید که دو زن مورد سؤال مستطیع بوده است؛ زیرا فرض سؤال راوی در حج واجب است و حج واجب مشروط به استطاعت است و لازمه استطاعت، مالکیت و استقلال اقتصادی است؛ زیرا غیر مالک همچون برده و کنیز هیچ‌گاه مستطیع نمی‌شود. علاوه بر آن اجازه امام (ع) به این زن برای انجام فریضه حج به معنای مجاز بودن وی به تصرف در اموالش است.

فهرست مطالب کتاب

سخن ناشر
مقدمه
فصل اول: کلیات (مفاهیم اصطلاحات کاربردی)
1.خانواده
1-1. در لغت
1-2. در فقه
1-3. درحقوق
2. حق
2-1. در لغت
2-2. در فقه
2-3. درحقوق
3. مالکیّت
3-1. در لغت
3-2. در فقه
3-3. درحقوق
3-4. فرق میان ملک و مال
3-5. فرق میان ملک و حق و حکم
4. شخصیت حقوقی
4-1. ماهیت شخصیت حقوقی
الف) امضای شارع
1. بیت المال
2. أراضی مفتوحة عنوة
3. امامت
4. فقراء و مساکین
5. موقوف علیهم
6. کعبه
7. مسجد
ب) روایات
ج) اطلاق ادله‌
د) حق اقامه‌ی دعوا از جانب هر مسلمان
4-3. شرایط و عوامل ایجاد شخصیت حقوقی
4-4. آثار شخصیت حقوقی
4-5. شبهات مطرح شده در مورد مالکیّت شخصیت‌ حقوقى
4-6. ثمره شخصیت حقوقی
الف) ذمه مستقلی دارد
ب)‌ ضمان شخصیت حقوقی نسبت به طلبکاران
ج) تقاص دین شخصی از سهم الشرکه وی جایز نیست
د) ورشکستگی هر یک از شرکاء و شرکت به دیگری سرایت نمی‌کند
ه) حق اقامه دعوا
و)‌ شناسنامه و محل اقامت
ز) اهلیت
5- الأهلیة.
4-7. اقسام شخصیت حقوقی
الف) اشخاص حقوقى در حقوق عمومى‌
1. دولت
2. ایالات، ولایات و شهرداریها
3. مؤسّسات دولتى
ب) اشخاص حقوقى در حقوق خصوصى‌
1. شرکت‌هاى تجارى
2. مؤسّسات غیر تجارى
3. موقوفات
فصل دوم: مالکیت خانواده و شخصیت حقوقی
مبحث نخست: روابط مالی زوجین
1- انواع نظام‌های مالی حاکم بر روابط مالی زن و شوهر
1-1. ولایت مرد بر دارایی زن
1-3. افتراق کامل دارایی‌ها (استقلال مالی زوجین)
2- نمونه هایی ازنظام‌های اشتراک اموال
2-1. حقوق فرانسه
الف) اشتراک کامل
ب) اشتراک اموال منقول و دارایی‌ها
2-2. حقوق مصر
2-3. نظام اشتراک اموال در حقوق تونس
مبحث دوم: شخصیت حقوقی خانواده
1- شخصیت حقوقی خانواده از منظر حقوق خارجی
2- فقه شیعه و حقوق موضوعه داخلی
فصل سوم: مالکیت افراد خانواده
مبحث نخست: زن و شوهر
1. دلایل اصل استقلال مالی زوجین
1-1. آیات قرآن کریم
الف) ارث
ب) دستمزد
ج) مهر
د) مزد شیر
ه) هبه
و) صلح
ز) عفو
ح) فدیه
ط) وصیت
1-2. روایات
1-3. اصل عدم ولایت
1-4. قاعده تسلط
2. چند اشکال و جواب
2-1. ولایت شوهر نسبت به دارایی زن
2-2. تصرفات مالی زن مشروط است به اجازه شوهر
مبحث دوم: فرزندان و جنین
1. فرزندان
1-1. اهلیت
1-2. حجر
الف) صغیر
ب) مجنون
ج) سفیه
2. جنین
2-1. معنای لغوی و اصطلاحی
2-2. جنین و اهلیت تمتع او
2-3: اموال جنین‌
الف) نفقه
ب) وصیت
ج) ارث
2-4. اداره اموال جنین‌
فصل چهارم:  اختلاف درمالکیت و راه‌های حل اختلاف
1. هدایاى دوران نامزدى‌
2. جهیزیه و متاع البیت
مبحث دوم: راه‌های حل اختلاف
1. ادله اثبات دعوی
الف) اقرار
ب) شهادت
ج) امارات
د) سوگند
2. فروض اختلاف و راه‌های رفع تنازع
فصل پنجم:  راهکارهای افزایش مالکیت زوجه
1. شرط ضمن عقد
2. اجرت المثل خدمات ایام زوجیت
2-1. اجرت المثل از نگاه فقه
2-2. مستندات شرعی اجرت المثل
الف) قاعده‌ی «احترام مال مسلم»
ب) بنای عقلا
2-3. نظر فقهای معاصر در باره اجرت المثل
2-4. اجرت المثل از دیدگاه حقوق موضوعه
2-5. شرایط استحقاق اجرت المثل
الف) انجام فعالیت هایی خارج از وظایف شرعی
ب) دستور زوج
ج) عدم قصد تبرع
د) در بین نبودن شرط مالی
2-6. شرایط مطالبه اجرت المثل
الف) شرط طلاق
ب) درخواست طلاق از سوی مرد
3. بخشش (نحله)
3-1. مفهوم بخشش (نحله)
3-2. مبنای شرعی نحله
3-3. شرایط استحقاق و نحوه تعیین نحله
الف) شرایط استحقاق نحله
ب) ملاک‌های تعیین میزان  نحله
1. سنوات زندگی مشترک
2. نوع کارهای انجام شده
3. وسع مالی زوج
خاتمه
نتیجه گیری
پیشنهادات
فهرست منابع و مآخذ عربی
فهرست منابع و مآخذ فارسی