معرفی و دانلود کتاب ابتدا تراژدی، سپس مضحکه

معرفی کتاب ابتدا تراژدی، سپس مضحکه

اسلاوی ژیژک، فیلسوف تیزبین و آینده‌نگر معاصر، در کتاب ابتدا تراژدی، سپس مضحکه پوچی‌های آشکار نظام سیاسی و اقتصادی جامعه‌ی امروز ما را نشان می‌دهد. پوچی‌هایی چون بحران مالی و مشکلات زیست‌محیطی. او از خوانندگان می‌خواهد وضعیت موجود را نقد کنند و آینده‌ای رادیکال و درعین‌حال امیدوارکننده بیابند. آینده‌ای که از نظر ژیژک، از آن کمونیسم خواهد بود.

درباره‌ی کتاب ابتدا تراژدی، سپس مضحکه

گاردین در مصاحبه‌ای از اسلاوی ژیژک (Slavoj Žižek) خواست که رازی بزرگ را با آن‌ها در میان بگذارد. او بی‌درنگ پاسخ داد: «کمونیسم پیروز خواهد شد!» کسانی که با نوشته‌های ژیژک آشنا باشند، می‌دانند که او شوخی نمی‌کند. رد پای چنین طرز تفکری را در همه‌ی آثار او می‌توان دید. از جمله در کتاب ابتدا تراژدی، سپس مضحکه (First As Tragedy, Then As Farce). جامعه لحظه به لحظه بحران‌های مالی بسیاری را پشت سر می‌گذارد و همه به دنبال یک راه‌حل سریع و مطمئن می‌گردند. ژیژک در این کتاب می‌گوید پاسخ از آن‌چه فکرش را می‌کنید، ساده‌تر است: کمونیسم را احیا کنید. او خطاب به کمونیست‌های سرخورده می‌گوید: «نترسید، به ما بپیوندید، برگردید. شما زمانی با ادعای خنده‌دار ضدکمونیست بودنتان جهان را سرگرم کرده‌اید و مورد عفو قرار گرفته‌اید. وقت آن رسیده که دوباره جدی شوید!»

با وجود چنین زبان تند، گزنده و طنزآمیزی، خواندن آثار ژیژک سخت‌تر از آن‌ چیزی است که فکرش را می‌کنید. او دم به دم از اندیشمندانی چون هگل و مارکس و لکان نقل‌قول می‌کند و جملاتی طولانی تحویلتان می‌دهد. اما مطمئناً کتاب‌های او ارزش خواندن دارند. مانند اینکه ساعت‌ها در جنگل‌های پرشاخ‌وبرگ راه‌پیمایی کنید و سرانجام به منظره‌ی باشکوه دریاچه‌ای محصور در میان درختان برسید. او پوچی‌ها و تناقض‌های دنیای مدرن را از بین می‌برد و از میان نقل‌قول‌های لکان و هگل، به بعضی از واقعیت‌های فرهنگ عامه هم ارجاع می‌دهد. ژیژک از جهانی که در آن فقرا از گرسنگی در حال مرگ هستند، درحالیکه به سیاستمداران میلیون‌ها دلار دستمزد داده می‌شود، به ستوه آمده است. عنوان کتاب ابتدا تراژدی، سپس مضحکه به نقد مارکس بر نظریه‌ی معروف هگل اشاره دارد. نظریه‌ای مبنی بر اینکه تاریخ همیشه تکرار می‌شود. مارکس معقتد است: «بله. تاریخ اولین‌بار به‌عنوان تراژدی تکرار می‌شود و سپس به‌عنوان مضحکه!» (کارل مارکس، کتاب «هیجدهم برومر لوئی بناپارت»)

ژیژک از همان ابتدا از خواننده‌ی کتابش یک چیز می‌خواهد: اگر فکر می‌کند توتالیتاریسم قرن بیستم تراژدی است و این‌که برخی هنوز به کمونیسم اعتقاد دارند، مضحکه به شمار می‌رود، همین الان دست از خواندن بکشد. از نظر او،‌ اگر کسی چنین طرز فکری دارد، باید کتاب ابتدا تراژدی، سپس مضحکه را به‌زور از دستان او بیرون کشید! اسلاوی ژیژک معتقد است تراژدی مجموعه‌ای پیچیده‌ای است که ما معمولاً 11 سپتامبر و اثرات پس از آن را جزء این مجموعه تلقی می‌کنیم و مضحکه، تلاش‌های مختلف برای تقویت سیستم سرمایه‌داری پس از بحران مالی 2008 است. به گفته‌ی فرانسیس فوکویاما،‌ پس از فروپاشی رژیم‌های کمونیستی در اروپای شرقی، لیبرالیسم و سرمایه‌داری پیروز می‌شوند. درواقع کتاب ابتدا تراژدی، سپس مضحکه، به کتاب‌های «پایان تاریخ» و «آخرین انسان» پاسخ می‌دهد؛ با این تفاوت که از ضعف‌های آشکار لیبرال دموکراسی و سرمایه‌داری در دهه‌ی اول قرن بیست‌ویکم به‌خوبی آگاه است. او در یک جدال تمام‌عیار مردم را دعوت می‌کند که یک طرف را انتخاب کنند و در دو بخش کتابش توضیح می‌دهد که چرا طرف چپ‌ها پیروز خواهد بود.

کتاب ابتدا تراژدی، سپس مضحکه به دو بخش تقسیم شده است: «این ایدئولوژی است، احمق!» و «فرضیه‌ی کمونیسم». بخش اول روایتی از تناقض‌های بازار آزاد و نظام سرمایه‌داری است. اسلاوی ژیژک فقط می‌خواهد بگوید دموکراسی آن در باغ سبزی نیست که همه به دنبالش بودند. از آن‌سو، او از طرفداران کمونیسم شوروی نیست و به تاریخ اروپای شرقی در طول قرن بیستم را با عینک انتقادی می‌نگرد. بااین‌حال،‌ نظر ژیژک این است که سرمایه‌داری در حال نابود کردن کره‌ی زمین است و ما به کمونیسمی نیاز داریم که در آن دیگر از تجاوزها و غارت‌های دنیای سرمایه‌داری هیچ خبری نباشد. از نظر او سرمایه‌داری سه مشکل عمده دارد:

• سرمایه‌داری تراژدی را به مضحکه تبدیل می‌کند و مشکلات واقعی نظام خود را با مسخره‌بازی و نمایش‌های سرگرم‌کننده پنهان می‌نماید.
• در ایدئولوژی سرمایه‌داری ما ظاهراً حق انتخاب داریم؛ اما در واقعیت انتخاب‌های ما محدود است به قوانینی که خود نظام سرمایه‌داری تعیین کرده.
• سرمایه‌داری باعث ایجاد نابرابری و استثمار و همچنین تخریب محیط‌زیست می‌شود.

اسلاوی ژیژک با زبان جذاب و طنز خود، از ما می‌خواهد که بحران‌ها و تضادهای جامعه‌مان را ببینیم و به دنبال راه‌حلی جدید بگردیم. او از ما می‌خواهد فرهنگ مصرف‌گرایی را به چالش بکشیم، دوباره فکر کنیم، دیگران را به اندیشیدن واداریم و در ساختن جامعه‌ای بهتر و عادلانه‌تر بکوشیم.

نشر نیماژ کتاب ابتدا تراژدی، سپس مضحکه را کامران برادران، مرضیه فرنام و میلاد روان‌بخش منتشر کرده است.

نکوداشت‌های کتاب ابتدا تراژدی، سپس مضحکه

• کتاب ابتدا تراژدی، سپس مضحکه طرح گسترده‌تر مقاله‌ی اخیر ژیژک با عنوان «برلوسکونی در نقش پاندای کونگ‌فوکار» است. او در این کتاب شکاف‌های ایدئولوژیک بحران مالی را می‌کاود و با اطمینان اعلام می‌کند که «آینده کمونیستی خواهد بود... یا سوسیالیستی». (استیون پول، روزنامه‌ی گاردین)
• روایتی از مضحکه‌ی سرمایه‌داری و آینده‌ی کمونیسم. کمونیسمی که در دستان اسلاوی ژیژک مانند یک پرچم قرمز درخشان با پرچم خاکستری کشورهای متحد سرمایه‌داری روبه‌رو می‌شود. او یکی از متفکران متهور معاصر ماست. (مجله‌‌ی آموزش عالی تایمز)
• شوکه‌کننده! از اینکه ژیژک می‌تواند با راه‌حل‌هایش پوچی‌ها و تضادهای دنیای مدرن را به صفر برساند، لذت ببرید. (نیک لزرد،‌ روزنامه‌ی گاردین)
• اسلاوی ژیژک مارکسیستی است که با شور و اشتیاق هر چه تمام‌تر می‌نویسد و قلمی جادویی دارد. یک نویسنده‌ی فوق‌العاده متفکر و تیزبین که دیگران را به اندیشیدن و حرکت وامی‌دارد. (لس‌آنجلس تایمز)

کتاب ابتدا تراژدی، سپس مضحکه برای چه کسانی مناسب است؟

اگر از منتقدان سرسخت سرمایه‌داری هستید و به دنبال نظامی جایگزین می‌گردید، کتاب ابتدا تراژدی،‌ سپس مضحکه را بخوانید.

در بخشی از کتاب ابتدا تراژدی، سپس مضحکه می‌خوانیم

در سرمایه‌داری جهانی معاصر، عادی‌سازی ایدئولوژیک به سطحی بی‌سابقه رسیده است: کمتر کسی هست که جرئت داشته باشد حتی درباره‌ی رؤیاهای‌ آرمانشهری مبتنی بر گزینه‌های احتمالی خیال‌پردازی کند. یکی پس از دیگری، معدود رژیم‌های بازمانده‌ی کمونیستی خود را در قالب محافظان اقتدارگرای «سرمایه‌داری با ارزش‌های آسیایی» جدید بازسازی کرده‌اند که نسبت به مدل‌های پیشین حتی پویاتر و کارآمدترند. این هژمونی بی‌چون‌وچرای سرمایه‌داری از سوی هسته‌ی آرمانشهری ایدئولوژی سرمایه‌دارانه تقویت می‌شود، امری که خود اثباتی است بر این‌که عصر آرمان‌شهرهای ایدئولوژیک به سر نیامده است. مدینه‌ی فاضله‌ی مستقر در نهاد قدرت که خود را به‌عنوان رئالیسم عملی نشان می‌دهد، آرمان‌شهرهای جهان‌های جایگزین را کنار زده است. تنها آرزوی محافظه‌کارانه برای دست‌یازیدن مجدد به نوعی گذشته‌ی ایدئال پیش از هبوط و ویرانی یا تصویر آینده‌ای روشن به‌مثابه‌ی کلیت کنونی منهای مانع بنیادینش نبوده که اتوپیایی است؛ این ایده‌ی لیبرالی‌عمل‌گرایانه که براساس آن می‌توان به‌تدریج و یک‌به‌یک مشکلات را حل کرد («مردم همین الان دارند در رواندا می‌میرند‌، پس بیایید مبارزه‌ی ضدامپریالیستی را فراموش کنیم و فقط جلوی کشتار را بگیریم» یا «باید همین ‌جا و همین حالا با فقر و نژادپرستی مبارزه کرد، منتظر فروپاشی نظم جهانی سرمایه‌داری نمانید») در آرمان‌شهری بودن چیزی از باقی کم ندارد. جان کاپوتو اخیراً گفت:

بسیار خوشحال خواهم بود اگر سیاست‌مداران چپ افراطی در ایالات متحده با ارائه‌ی مراقبت‌های بهداشتی سراسری، توزیع کارآمد ثروت به‌طور عادلانه با اصلاح قوانین سازمان خدمات درآمد داخلی، محدودکردن عملی بودجه‌ی مبارزات انتخاباتی، حق رأی‌دادن به تمامی رأی‌دهندگان، رفتار انسانی با کارگران مهاجر و اعمال یک سیاست خارجی چند‌جانبه که می‌تواند قدرت آمریکا را در داخل جامعه‌ی بین‌الملل و غیره ادغام کند، دست به اصلاح سیستم بزند، بدین معنی که با اصلاحات جدی و گسترده در سرمایه‌داری مداخله کند.

فهرست مطالب کتاب

مقدمه: درس‌های دهه‌ی نخست
1: این ایدئولوژی است، احمق!
سوسیالیسم سرمایه‌دارانه؟
بحران، همچون شُک‌درمانی
ساختار پروپاگاندای دشمن
انسانی بس بسیار انسانی
«روح جدید» سرمایه‌داری
میان دو فتیشیسم
بار دیگر کمونیسم!
2: فرضیه‌ی کمونیسم
انحصاری‌شدن نوین امور مشترک
سوسیالیسم یا کمونیسم؟
کاربرد عمومی خرد
استثنای سرمایه‌داری
سرمایه‌داری با ارزش‌های آسیایی... در اروپا
از بهره تا رانت
«ما همان‌هایی هستیم که منتظرش بودیم»