معرفی و دانلود کتاب باقیمانده تقسیم ناپذیر: درباره شلینگ و موضوعات مرتبط

معرفی کتاب باقیمانده تقسیم ناپذیر: درباره شلینگ و موضوعات مرتبط

کتاب باقیمانده تقسیم ناپذیر از آن دسته‌ کتاب‌هایی است که به اندیشه‌های فیلسوفان گوناگونی می‌پردازد. اسلاوی ژیژک برای نوشتن این کتاب از آرای متفکرانی چون فروید،‌ مارکس، کانت، هگل و بیش از همه ژاک لاکان استفاده کرده است تا نظریه‌های شلینگ را تفسیر کند. او مفاهیمی چون فضای مجازی و فیزیک کوانتوم را با بهره‌گیری از عقاید این فیلسوف ایدئالیست آلمانی، توصیف می‌کند.

درباره‌ی کتاب باقیمانده تقسیم ناپذیر

فریدریش ویلهلم یوزف فون شلینگ یکی از فیلسوف‌های ایدئالیست آلمانی قرن 19 میلادی است که مدت‌هاست تحث‌تأثیر نام فیلسوفان بزرگی چون کانت و هگل، کمتر به او توجه می‌شود. آثار زیادی از او به فارسی ترجمه شده است و فیلسوفانی چون هانا آرنت، سورن کی‌یرکگور و... به‌سراغ تفسیر آثار او رفته‌اند. اسلاوی ژیژک (Slavoj Žižek) از فیلسوفان معاصری است که در کتاب باقیمانده‌ تقسیم‌ناپذیر (The Indivisible Remainder) آرا و عقاید شلینگ را با دیگر متفکران مقایسه می‌کند.

پیش از آنکه به بحث شباهت عقاید مارکس، هگل و فروید با شلینگ بپردازیم، بهتر است کمی درباره‌ی مکتب فلسفی ایدئالیسم آلمانی توضیح دهیم. این جنبش در اواخر قرن هجدهم و اوایل قرن نوزدهم به وجود آمد و فیلسوفانی چون کانت، فیشته، شلینگ و هگل در بسط و تکوین این جنبش نقش داشتند. البته میان عقاید این متفکران ممکن است تفاوت‌هایی به چشم بخورد؛ اما نقطه‌‌‌ی اشتراک آن‌ها پذیرش ایدئالیسم است. کانت به ایدئالیسم استعلایی معتقد بود که در باب تمایز میان پدیدارها و اشیاء فی نفسه بود. فیشته، شلینگ و هگل مفهوم ایدئالیسم کانت را در آثار خود گسترش دادند و ایدئالیسم آلمانی را به جایگاه کنونی‌اش رساندند. کتاب باقیمانده‌ تقسیم‌ناپذیر ایدئالیسم آلمانی را در تقابل با ماتریالیسم دیالکتیکی مارکس،‌ نظریه‌ی ناخودآگاه فروید و آرای هگل قرار می‌دهد.

اسلاوی ژیژک در فصل اول آثار شلینگ و عقاید او را به‌طور کلی بررسی می‌کند. در فصل دوم کتاب، شلینگ و هگل رودرروی هم قرار می‌گیرند. فصل سوم کتاب باقیمانده تقسیم ناپذیر برای کسانی است که می‌خواهند درباره‌ی نسبت میان عقاید شلینگ و هگل با تکنولوژی و فیزیک مدرن بدانند. شاید در ابتدا ارتباط آرای فیلسوفان قرن نوزدهم و بیستم را با جهان امروز متوجه نشویم؛ اما اسلاوی ژیژک در فصل سوم ارتباط این دو پدیده‌ی به‌ظاهر بی‌ربط را با یکدیگر روشن می‌کند.

ژیژک باور دارد که عقاید ژاک لاکان کلید فهم درست ایدئالیسم آلمانی است؛ از همین روی در کتاب خود به لاکان و نظریاتش ارجاع‌های بسیاری می‌دهد. اسلاوی ژیژک یکی از کسانی است که در تفسیر نظریه‌های لاکان، سهم ویژه‌ای دارد. البته باید این نکته را در نظر گرفت که گاهی اوقات لاکان در تفسیر اندیشه‌های فیلسوفان ایدئالیست آلمانی راه خطا پیموده است؛ اما آثار او راهنمای بسیار خوبی برای درک صحیح مکتب ایدئالیسم در فلسفه هستند.

به‌طورکلی اسلاوی ژیژک روانکاوی، ماتریالیسم و فیزیک کوانتوم را از دیدگاه شلینگ بررسی می‌کند. او با این کار راهی به‌سوی آزادی انسان پیدا می‌کند؛ آزادی‌ای که بر اثر جبرگرایی طبیعی از انسان سلب شده است. آشنایی با نظریات شلینگ، هگل و لاکان کمک می‌کند مفاهیم کتاب بهتر درک شوند؛ اما بدون هیچ پیش‌زمینه‌ای نیز می‌توان کتاب باقیمانده تقسیم ناپذیر را مطالعه کرد.

انتشارات ققنوس این کتاب را با ترجمه‌ی علی حسن‌زاده منتشر کرده است. حسن‌زاده با افزودن مقدمه، یادداشت و پاورقی‌های متعدد، مطالعه‌ی این اثر را برای خوانندگان ناآشنا با فلسفه،‌ راحت‌تر نموده است.

نکوداشت‌های کتاب باقیمانده تقسیم ناپذیر

• اسلاوی ژیژک درباره‌ی همه‌ی پدیده‌ها‌ی اجتماعی یا طبیعی نظریه دارد. او استاد مشاهدات غیرشهودی است. (نیویورکر)
• ژیژک درخشان‌ترین و هوشمندترین تحلیلگر نظریه‌های فرهنگی است. (تری ایگلتون)

کتاب باقیمانده تقسیم ناپذیر برای چه کسانی مناسب است؟

اگر به فلسفه یا روانکاوی علاقه دارید، کتاب باقیمانده تقسیم ناپذیر را بخوانید.

در بخشی از کتاب باقیمانده تقسیم ناپذیر: درباره شلینگ و موضوعات مرتبط می‌خوانیم

جستارى درباره شلینگ را چگونه باید آغاز کرد؟ شاید مناسب‌ترین راه تمرکز روى خودِ مسئله آغاز باشد، مسئله تعیین‌کننده ایدئالیسمِ آلمانى. کافى است شرحِ پرشاخ و برگ هگل در کتاب علم منطق در بابِ این مسئله و تمامىِ دربرداشته‌هاى آن را به یاد آوریم. مظهرِ اعلاى اداى سهمِ «ماتریالیستىِ» شلینگ این نهاده بنیادینِ اوست که، به بیانِ ساده و روشن، آغازِ حقیقى در آغاز نیست: پیش از خودِ آغاز، چیزى هست حرکتى چرخشى که آغاز به معناى حقیقى، یعنى عملِ آغازینِ تصمیم، در حرکتى همانندِ بریدنِ گرهِ گوردى، دورِ باطلِ آن را مى‌شکند. مسلماً، آغازِ همه آغازها، آغازِ kat exohen [تمام‌عیار] به اصطلاح امروزى، «مادرِ همه آغازها» [جمله] «در آغاز کلمه بود» از انجیلِ یوحنّاست: پیش از آن، هیچ‌چیز وجود داشت، یعنى خلأ سرمدیتِ الوهى. با این همه، از دیدِ شلینگ «سرمدیت» توده‌اى عارى از مشخصه نیست. چیزهاى زیادى در آن روى مى‌دهد. پیش از کلمه، جهانِ آشوبناک‌ روان‌پریش ِرانه‌هاى کور، حرکتِ چرخشى‌شان و رانش و تپش ِنامتمایزشان وجود دارد؛ و آغازْ زمانى رخ مى‌دهد که کلمه به زبان آورده مى‌شود، کلمه‌اى که این چرخش ِدرخودفروبسته رانه‌ها را «واپس مى‌راند» و به گذشته سرمدى پس مى‌زند.

به این معناى دقیق، مسئله آغازْ مسئله «پدیدارسازى» یا «پدیدار شدن» است: چطور مى‌شود که خدا کلمه را بر زبان مى‌آورد و، با این کار،خودش را نامستور مى‌سازد و براى خودش نمودار مى‌شود؟

فهرست مطالب کتاب

یادداشت مترجم
درآمد
بخش اول: فریدریش ویلهلم یوزف شلینگ یا در سرآغازهاى ماتریالیسمِ دیالکتیکى
1: شلینگ‌ در خود: «اُرگاسمِ نیروها»
2: شلینگ‌ براى‌ هگل : «میانجىِ ناپدیدشونده»
بخش دوم: موضوعات مرتبط
3: فیزیک کوانتوم با لاکان
واژه‌نامه انگلیسى‌ - فارسى
نمایه اشخاص و آثار
نمایه موضوعى