معرفی و دانلود کتاب با گروتفسکی: تئاتر فقط یک فرم است

معرفی کتاب با گروتفسکی: تئاتر فقط یک فرم است

پیتر بروک در کتاب با گروتفسکی، اندیشه‌ها، عقاید، سبک زندگی و دستاوردهای یکی از تأثیرگذارترین کارگردانان تئاتر لهستانی را به تصویر می‌کشد که رابطه‌ی دوستی عمیقی با وی داشت و جزو جذاب‌ترین ارتباطات هنری در قرون گذشته به شمار می‌‌آید.

درباره‌ی کتاب با گروتفسکی:

گروتفسکی (Jerzy Marian Grotowski) کیست؟ این نام لهستانی برای اهالی حرفه‌ای تئاتر در سراسر دنیا یک نام جادویی‌ست، زیرا در دنیای تئاتر پس از استانیسلاوسکی و برشت، هیچ‌کس تأثیرگذارتر از گروتفسکی نبوده است. او به عنوان آموزگار کم‌نظیرِ بازیگران و به عنوان پیشتازی شناخته می‌شود که همه‌ی فُرم‌های موجودِ پیش از خود را به هم ریخت. هیبت او همچون یک پیامبر تا اندازه‌ای رُعب‌انگیز است. ولی او در نظر دوستانش شمایل دیگری دارد.

گروتفسکی‌ که ما می‌شناسیم کسی است که در وجود او عشق و ذکاوت با هم درآمیخته‌اند و خلوص موجود در هدف‌هایش، از تئوریِ پشت آن‌ها مهم‌ترند. برای گروتفسکی تئاتر به عنوان یک مقولۀ هنری مطرح نیست. تئاتر برای او نمایشنامه، تولید و اجرا کردن نیست بلکه معنای دیگری دارد. تئاتر یک ابزار باستانی و اساسی است که تنها در یک دِرام، یعنی دِرام زندگی، به یاری ما می‌آید و کمکمان می‌کند تا راهی به سوی سرچشمه‌های بودنِمان پیدا کنیم.

گروتفسکی هیچ توجه و وقتی را صرف ستایش‌ها و تمجیدهایی که ریشه در دستاوردهای گذشته داشت نمی‌کرد. در هر مرحله‌ای از زندگی که به هدف مورد نظرش ‌دست می‌یافت، آن را کنار می‌گذاشت و تجربۀ دیگری را آغاز می‌نمود. او می‌دانست که هر نظریه‌ای زمانی اعتبارش را از دست می‌دهد، واژه‌ها می‌میرند و هرگونه تقلید، گرفتار شدن در چیزی است که زمانی تازه و پویا بوده و اکنون تهی و بی‌ارزش است. او رنج می‌بُرد از کسانی که از او تقلید می‌کردند و مثل مُرده‌ دزدهایِ ناآگاه، تجربه‌های پویای او را به مومیایی تبدیل می‌کردند.

با مطالعه‌ی کتاب با گروتفسکی: تئاتر فقط یک فرم است (With Grotowski: theatre is just a form) متوجه می‌شوید که یکی از پرشورترین و جذاب‌ترین بخش‌های تئاتر آن مسائلی است که دیده نمی‌شوند؛ چالش‌ها و روابط زنده‌ای که احساس می‌شوند اما هیچ‌گاه قابل مشاهده نیستند. بخشی از این کتاب پیرامون گفتگوی دو قهرمان تئاتر می‌گذرد؛ گفتگوی میان پیتر بروک کارگردان تئاتر انگلیسی و یرژی گروتفسکی بهترین کارگردان لهستان! رابطه‌ی دوستی این دو نفر یکی از جذاب‌ترین ارتباطات هنری در قرون گذشته به شمار می‌‌آید.

پیتر بروک در زندگینامه‌ی خود از مهم‌ترین چهره‌های زندگی‌اش سخن گفته است اما گروتفسکی در بین آن‌ها حضور ندارد. فکر می‌کنید دلیل آن چیست؟ بدون شک دلیل این غیبت، ارزش زیادی است که پیتر بروک برای دوستش قائل بوده! بنابراین ویراستاران این کتاب به گردآوری مطالبی پرداخته‌اند که پیتر بروک در آن‌ها اندیشه‌ها و سبک گروتفسکی را به تصویر می‌کشد.

رابطۀ میان بروک و گروتفسکی یک رابطۀ شکسپیری است؛ رابطه‌ای که در آن تضادها با هم درمی‌آمیزند، جایشان را عوض می‌کنند و رویدادی سرشار از شورِ زندگی می‌آفرینند.

دربارۀ مجموعۀ تئاتر: نظریه و اجرا:

این مجموعه با این هدف گردآوری شده است تا جریان‌های مهم تئاتری جهان در عصر ما را معرفی کند. سنت‌هایی که مرور و خواندن دوبارۀ آ‌ن‌ها از هر لحاظ بسیار لازم و ضروری است. از این جهت، معرفی جریان‌های عمدۀ تئاتر و اجرای معاصر، بازخوانی آن‌ها، تأکید کردن بر ارتباط بین عمل و نظریۀ تئاتر از هدف‌های مهم این مجموعه به شمار می‌رود.

کتاب با گروتفسکی برای چه کسانی مناسب است؟

اگر به تئاتر و نمایشنامه علاقه‌مند هستید و یا در این عرصه فعالیت می‌کنید، این کتاب برای شما مناسب است.

با پیتر بروک بیشتر آشنا شویم:

یکی از کارگردانان نوآور تئاتر و سینمای بریتانیا، پیتر بروک (Peter Brook) نام دارد. وی با تأثیر بر تئاتر معاصر و با بهره‌گیری از عناصر تئاتر شرق شهرت یافت. پیتر بروک در سال 1925 در کشور لندن متولد شد و تحصیلات خود را در دانشگاه آکسفورد در رشته‌ی تئاتر به پایان رساند. او همچنین کارگردان تعدادی فیلم باارزش در انگلستان و فرانسه بوده است.

اولین اثر سینمایی وی یک فیلم کوتاه به نام سفر احساسی نام دارد که کارگردانی آن را در هنگام تحصیل انجام داد. بروک در سن بیست سالگی اولین اجرای تئاترش را تجربه نمود و بعد از آن در لندن، مسکو، پاریس و نیویورک نمایش‌های گوناگونی را بر روی صحنه برد.

در بخشی از کتاب با گروتفسکی می‌خوانیم:

هر تئاتری تلاش می‌کند تا پرسش‌های تازه‌ای را مطرح کند. هنگامی که متوجه می‌شویم برخی از پرسش‌های ما از سوی دیگران هم مطرح شده است، فوراً کنجکاویِ ما برانگیخته می‌شود. این حقیقت که در گوشۀ دیگری از دنیا هم کسی در حال آزمودن همان تجربه‌هاست، ما را بر آن می‌دارد تا از نتایج کار او سر درآوریم.

در سال 1964 که گروه پژوهش‌های تئاتری را در لندن راه‌اندازی کردیم، هنوز با گروتفسکی آشنا نشده بودیم. ضمن اینکه در آن زمان هنوز کارِ گروهی به شکل منسجم رایج نبود. خوب به یاد دارم در دوره‌ای از تمرین‌ها که روی صدا، بیان، ژست و حرکت کار می‌کردیم، یکی از دوستانم به من گفت «اخیراً لهستان بودم و در آن جا کسی را ملاقات کردم که به شیوۀ تجربی کار می‌کرد و مطمئنم اگر تو می‌دیدی برایت جالب بود.» البته که برایم جالب بود و به خودم گفتم: باید بفهمم گروتفسکی چه کار می‌کند.

بعدها هم گروتفسکی برایم تعریف کرد که وقتی مشغول کار روی موضوعاتی بود که به نظرش جذاب می‌آمده است، شخصی به او گفته «کارهایی که تو انجام می‌دهی بر پایۀ نظریات آرتو است.» در آن زمان گروتفسکی هیچ شناختی از آرتو نداشت؛ همان‌طور که من نداشتم. به‌تازگی از اجرای نمایشی در نیویورک فارغ شده بودم و داشتم فیلم سالار مگس‌ها را می‌ساختم که زنی با من تماس گرفت و از من خواهش کرد تا برای یک نشریۀ کوچک آوانگارد مقاله‌ای کوتاه دربارۀ آرتو بنویسم. او همچنین از من دعوت کرد تا در یک نشست ضمن سخنرانی، به پرسش هایی دربارۀ تأثیراتی که آرتو بر من و تئاتر ما گذاشته است پاسخ دهم.

مثل همیشه، از هر گونه رویکردِ نظری به تئاتر گریزان بودم و کوچک‌ترین تصوری از این نداشتم که آرتو ممکن است چه کسی باشد. اما واقعیتی که آن زن با این شور و هیجان درباره‌اش نوشته بود و اطمینان او از اینکه من یقیناً آرتو را می‌شناسم، مرا به فکر فرو برد. یک روز به کتاب فروشی رفتم، آن جا کتابی از آنتونن آرتو پیدا کردم و این‌گونه بود که برای نخستین‌بار با آرتو آشنا شدم. بدون اینکه خودم بدانم در طول سال‌ها زمینه برایم فراهم شده بود و در نتیجه من برای تأثیرپذیری از وی آماده بودم. با این حال ندایی به من هشدار می‌داد که حتی زیباترین تصویرها هم تنها نشان‌دهندۀ جنبه‌ای از یک موضوع است و فقط می‌تواند قطعه‌ای از یک پازل بزرگ را پیش روی‌ ما قرار دهد.

فهرست مطالب کتاب

مقدمۀ مترجم
یادداشت ویراستاران
گروتفسکی
تئاتر مقدس (بخشی از مقاله)
مقدمه ای بر فیلم آکروپولیس
آرتو و پازل بزرگ
مقدمه‌ای بر فیلم با یرژی گروتفسکی. نیِنادُوکا 1980
نامه‌ای دربارۀ پروژۀ درام عینی
گروتفسکی، هنر به‌ عنوان وسیله
کاملاً حساس: مصاحبۀ کژیشتف دوماگالیک با پیتر بروک
شهید و قصه‌گو
گروتفسکی این‌چنین بود
رفتن به فراسوی تئاتر: مصاحبۀ ماریا ژماژ  کوچانویچ با پیتر بروک
کیفیت و مهارت
سخنرانیِ افتتاحیۀ کنفرانس «به ‌سوی ماهیت انسان»
تئاتر عرصه‌ای برای زندگی است: مصاحبۀ دوبروچنا راتایچاکووا با پیتر بروک
ضمیمه: گفت‌و‌گویی میان پیتر بروک و یرژی گروتفسکی با حضور ژرژ بانو
گاه‌شمار
منابع