زیگموند فروید (Sigmund Freud) در ششم ماه مه 1856 در "فری برگ" (واقع در چک اسلواکی) به دنیا آمد. پدرش یهودی و تاجر پشم بود و مادرش که 20 سال از پدر فروید کوچکتر بود زنی با محبت و حامی خانواده بود از هشت فرزند خانواده، فروید توانایی ذهنی بیشتری از خود نشان داد. فروید پس از تحصیلات دبیرستانی، ابتدا به تحصیل در رشته پزشکی پرداخت و در سال 1882 پس از ازدواج با "خانم مارتا برنیز" (Martha Bernays) به عنوان پزشک متخصص بالینی اعصاب مشغول به کار شد. فروید در اثر آشنایی با شخصی به نام "بروئر" به هیپنوتیزم علاقمند شد و از آن در درمان بیمارانش سود جست و در این‌باره پیشرفت‌های فراوان نمود و کتب بسیار در زمینه روانشناسی علمی و عملی نوشت. هنگامی که هیتلر در سال 1933 به قدرت رسید کتاب‌های فروید توسط حکومت نازی به آتش کشیده شد فروید راجع به این اقدام چنین اظهار نظر کرد: "چقدر داریم پیشرفت می‌کنیم! اگر در قرن وسطی زندگی می‌کردیم خودم را می‌سوزاندند، امروز به سوزاندن کتاب‌هایم قناعت می‌کنند".
درحالی که تا سال 1934 روانکاوهای یهودی دوراندیش‌تر، آلمان نازی را ترک کرده بودند فروید اصرار داشت در وین بماند با این حال به توصیه دوستانش به انگلستان سفر کرد و مورد استقبال گرم قرار گرفت و این در حالی بود که به علت ابتلا به سرطان آخرین سال‌های عمر خود را با رنج فراوان سپری می‌کرد فروید در 23 سپتامبر 1939 بدرود حیات گفت برخی از آثار مهم وی عبارتند از : کتاب "تعبیر رویاها" که از مشهورترین آثار اوست. و نیز کتاب "آسیب‌شناسی روانی زندگی روزمره" و سه مقاله درباره نظریه جنسیت.
نفوذ فروید در روان‌پزشکی و روانشناسی بالینی عمیق است و عظمت و بزرگی نظام فکری او را نمی توان انکار نمود به قول بورینگ (1950) : این احتمال وجود ندارد که در سه قرن آینده کسی بتواند یک تاریخ روانشناسی بنویسد بی‌آنکه از فروید نام برد و با وجود این ادعا کند که تاریخ او تاریخ عمومی روان شناسی است...
از نظر فروید شخصیت داری سه سطح است:
1- "نهاد" که منظور از آن وجود غریزه‌ها و به طور کلی هر امر دیگری است که آدمی به ارث می‌برد.
2- "من" سطحی از شخصیت است که اکتسابی است و برخلاف "نهاد" که غریزی است و بر همین مبنا فقط در پی برآورده ساختن خواسته‌های غریزی همچون غذا یا میل جنسی می‌باشد، "من" از عقل پیروی می‌کند یعنی به این نکته توجه دارد که در هر موقعیتی نمی توان گرسنکی یا میل جنسی را ارضا نمود مثلاً "نهاد" که سطح اول شخصیت است مدام در جستجوی لذت و خوشی است ولی "من" که سطح دوم شخصیت می‌باشد بر اساس موازین اخلاقی و قیود اجتماعی عمل می‌کند.
3- "من برتر" یا همان "وجدان اخلاقی" که هدفش رسیدن به کمال می‌باشد به عنوان مثال وجود "من برتر" در انسان‌ها باعث می‌شود که انسان گناهکار خود را سرزنش کرده و مستحق تنبیه و مجازات بداند.
البته وجود سه سطح شخصیت به این معنی نیست که "نهاد"، "من"، "من برتر" سه پدیده جدا از یکدیگرند، بلکه شخصیت یک فرد به هنجار به صورت یک واحد کل عمل می‌کند.
یکی دیگر از نظریات فروید "مراحل رشد در انسان" است به عقیده فروید شخصیت انسان در 5 سال اول زندگی پایه گذاری می‌شود و در همین پنج سال او زندگی، آدمی از چند مرحله مختلف می‌گذرد. فروید در این تقسیم‌بندی بیشتر به "غریزه جنسی" توجه دارد چرا که به نظر او مهمترین انگیزه رفتار انسان‌ها همین عامل است اما شاید بتوان گفت مهمترین نظریه‌ای که موجب شهرت عالم‌گیر فروید شده است توجه او به "ناخودآگاه" است به عقیده او زندگی روانی هر فرد از دو بخش تشکیل شده است بخش "هوشیاری" و بخش "ناهوشیاری" اگر این امر را به یک کوه یخ تشبیه کنیم بخش هوشیاری مانند قسمت کوچکی است که سر از آب بیرون آورده و ما قادر به دیدن آن هستیم اما بخش عظیم و نیرومند رفتار همان بخش ناهوشیار یا ناخودآگاه است که فرد غالباً از وجود و نیروی عظیم آن بی‌اظلاع است البته بخشی به نام "نیمه هوشیار" نیز وجود دارد که با اندکی تلاش می‌توان مطالبی که دراین بخش وجود دارد را به بخش هوشیار (یعنی آگاهی) کشاند مثلاً وقتی شخصی را که می‌شناسیم نامش را فراموش می‌کنیم با اندکی فشار آوردن به ذهن خود ناگهان اسم او را به خاطر می‌آوریم و این همان مفهموم "شبه خودآکاهی" است.
جملات برگزیده زیگموند فروید:
- دگرگونی روح، روندی تکاملی است.
- اگر کسی را دوست دارم باید به گونه‌ای، شایسته‌ی آن باشد.
- همه‌ی انسان‌ها ارزش دوست داشتن ندارند.
- مخالفت، به ناچار، دشمنی نیست، بلکه به عنوان بهانه‌ای برای دشمنی مورد سوء استفاده قرار می‌گیرد.
- کسی که اهل عمل باشد، از جهان بیرون، که نیروی خود را با آن می‌آزماید، دست نمی‌کشد.
- قاعده‌ای وجود ندارد که به کار همه بخورد؛ هر کس باید خود راهی بیابد که او را نجات دهد.
کتاب‌های برگزیده زیگموند فروید:
آسیب‌شناسی روانی زندگی روزمره
تعبیر رویاها
لئوناردو داوینچی
تمدن و ناکامی‌هایش
سه مقاله درباره نظریه جنسیت
