معرفی و دانلود کتاب آتش و قصه

معرفی کتاب آتش و قصه

کتاب آتش و قصه در بستر تاریخ، ادبیات و فلسفه به سراغ آثار ادبی مختلف می‌رود و به بررسی و نقد آن‌ها می‌پردازد. جورجو آگامبن، فیلسوف معاصر ایتالیایی، از پیشینیان خود در فلسفه وام می‌گیرد و با ارائه‌ی نقطه نظرهای شخصی‌اش به رویکردی جدید و تمثیل‌محور در ادبیات دست می‌یابد.

درباره‌ی کتاب آتش و قصه

جورجو آگامبن (Giorgio Agamben) فیلسوف و نظریه‌پرداز علوم سیاسی معاصر ایتالیایی است که آثارش به زبان‌های متعدد ترجمه شده‌اند. یکی از آثار شاخص او، کتاب آتش و قصه (The Fire and the Tale) نام دارد که در آن ادبیات و فلسفه را به هم پیوند می‌زند.

در کتاب آتش و قصه ده مقاله گردآوری شده که خوانش‌های جورجو آگامبن را از آثار مختلف هنرمندان و فیلسوفان ارائه می‌دهد. نویسنده در فصل اول، داستانی را که گرشوم شولم (Gershom Scholem) در پایان کتاب خود درباره‌ی عرفان یهود آورده است، نقد می‌کند. جورجو آگامبن این حکایت را تمثیلی از ادبیات می‌داند. به زعم او، بشر در مسیر تاریخ‌ از سرچشمه‌های آیین‌رمزی (Mystery) دور و دورتر می‌شود و کم‌کم، آن‌چه را که سنت به او درباره‌ی آن رمز و رازها آموخته بود فراموش می‌کند؛ اما انسان همچنان می‌تواند داستانی از تمام این‌ها بگوید. آن‌چه از آیین‌رمزی باقی‌ مانده را جورجو آگامبن ادبیات می‌نامد. او تقدیر ادبیات را بسته به این می‌داند که چقدر آن را درک کنیم. کتاب آتش و قصه این سوال را مطرح می‌کند: «آیا پذیرفتنی است به قصه‌ای رضایت دهیم که دیگر به آتش و سرچشمه‌های اسطوره‌ای‌اش ارتباطی ندارد؟»

جورجو آگامبن سپس ارتباط رمان را با آیین‌رمزی بررسی می‌کند. او می‌گوید تاریخ‌نگاری ادبی اینک پذیرفته که رمان از آیین‌رمزی نشئت می‌گیرد. ما در رمان‌ها، درست همانند آیین‌رمزی، زندگی منفردی را می‌یابیم که در پیوند با عنصری الهی یا مافوق انسانی است، که به موجب آن رخدادها، وقایع و فرازونشیب‌های زندگی وجودِ انسانی معنایی می‌یابد. خواننده نیز، با پیروی از سلسله‌ای از موقعیت‌ها و رخدادها که رمان گرد شخصیتش می‌تند، به‌گونه‌ای در تقدیر او مشارکت می‌کند و، به هر صورت، وجودش را وارد سپهر آیین‌رمزی می‌کند. نویسنده با بیان مثال‌هایی از آثار ادبی، گفته‌های خویش را تکمیل می‌کند.

کتاب آتش و قصه سپس به تاریخ گریز می‌زند و نسبت آن را با ادبیات بررسی می‌کند و زبان را آزمایشگاهی قرار می‌دهد تا در آن به درک مسائل سیاسی – اخلاقی نائل شویم. جورجو آگامبن درباره‌ی زبان چنین می‌نویسد: «نوشتن یعنی اندیشیدن به زبان و آن‌ها که زبانشان را نمی‌بینند و دوست ندارند، آن‌ها که قادر به تشریح مرثیه‌ی لطیفش نیستند یا زمزمه‌ی سرود مذهبی‌اش را درک نمی‌کنند، نویسنده نیستند.»

جورجو آگامبن در فصلی دیگر، کتاب آیشمن در اورشلیم از هانا آرنت را مورد خوانش قرار می‌دهد. او ورای عنصر گروتسکی که چارچوب دیالوگ این تراژدی با دو قهرمان اصلی (متهم و دادستان) را مشخص می‌کند، به رمزگشایی معمایی می‌پردازد که در دل آن جاری است. به عقیده‌ی او چیزی که جرم و مجازات را در این تراژدی به هم وصل می‌کند، چیزی نیست جز زبان!

جورجو آگامبن در کتاب آتش و قصه، به موضوع تمثیل به‌طور ویژه‌ای توجه دارد و تمثیل را الگوی پنهان تمام روایت‌ها می‌داند. تمثیل جایگاه ویژه‌ای در گفتار ملکوتی دارد؛ همان‌طورکه عیسی مسیح ملکوت خداوند را به‌مثابه‌ی یک تمثیل بیان می‌کنند. تمثیل شکل تشبیه را دارد؛ یعنی تمثیل شباهتی را ایجاد می‌کند میان ملکوت و چیزی که اینجا و اکنون روی زمین هست. این سخن به‌معنای آن است که تجربه‌ی ملکوت به‌واسطه‌ی ادراک نوعی شباهت روی می‌دهد و بدون ادراک این شباهت ممکن نیست انسان‌ها ملکوت را درک کنند. نویسنده پس از گذر از تمثیل ملکوتی در لوقا و انجیل، به بررسی اشعار فریدریش هولدرلین و تمثیل موجود در آن‌ها می‌پردازد.

مخاطب برای فهم بهتر کتاب آتش و قصه، نیاز به پیش‌زمینه‌ی مطالعاتی در ادبیات دارد تا بتواند ارجاع‌های برون‌متنی نویسنده را به‌خوبی درک کند. این کتاب را فرهاد اکبرزاده به فارسی برگردانده و انتشارات لگا منتشر کرده است.

درباره‌ی مجموعه کتاب درنگ‌ها

مجموعه کتاب درنگ‌ها به کوشش نشر لگا، درصدد است تا بهترین کتب روانکاوی و فلسفی را از بهترین نویسندگانِ حوزه‌های مختلف گردآوری کند. نشر لگا نام «درنگ‌ها» را دالی بر اختلاف در خوانش‌های مختلف نویسندگان این مجموعه و وقفه‌ها و گسست‌های موجود در آراء آن‌ها در نظر گرفته است.

نام برخی از جلدهای این مجموعه از این قرارند: «قدرت چیست؟»، «آفرینش و آنارشی»، «آموزه‌ی حقیقت افلاطون» و«اُدیپ: میل آتشین کودک».

کتاب آتش و قصه برای چه کسانی مناسب است؟

این کتاب برای آنان که به فلسفه و ادبیات علاقه‌مندند، تجربه‌ای لذت‌بخش فراهم خواهد آورد.

در بخشی از کتاب آتش و قصه می‌خوانیم

همه‌ی ما لحظاتی را تجربه کرده‌ایم که می‌خواهیم چیزی را بخوانیم اما نمی‌توانیم؛ که در آن با سرسختی صفحاتی از کتاب را از نظر می‌گذرانیم، اما کتاب به‌معنای واقعی کلمه از دست ما می‌افتد.

در رساله‌های مربوط به زندگی راهبان، این خطر تمام‌عیاری بود که راهب در برابر آن از پا درمی‌آمد: تنبلی، شیطان نیمروز، بدترین وسوسه‌ای که انسان مذهبی را تهدید می‌کند، به‌ویژه خود را با ناممکنیِ خواندن جلوه‌گر می‌سازد. سنت نیلوس آن را این‌گونه توصیف می‌کند:

وقتی راهب تنبل سعی می‌کند بخواند، سراسیمه و پریشان بازمی‌ایستد و بلافاصله به خواب می‌رود؛ با دستانش صورتش را می‌مالد، انگشتانش را دراز می‌کند و چند خطی می‌خواند، آخرِ هر کلمه‌ای را که می‌خواند زیرلب زمزمره می‌کند؛ در این اثنا، سرش را پُر از محاسبات بیهوده می‌کند، تعداد صفحاتی را که باید بخواند و ورق‌های دفتر یادداشتش را می‌شمارد؛ از حروف و مینیاتورهای زیبای مقابل چشمانش متنفر است،‌ تا این‌که در نهایت کتاب را می‌بندد و به‌جای بالش زیر سرش می‌گذارد، و به خواب عمیق و کوتاهی می‌رود.

در اینجا سلامت روح منطبق می‌شود بر خوانش‌پذیریِ کتاب (که، در قرون وسطا، کتاب جهان نیز است)، و گناه منطبق می‌شود بر ناممکنیِ خواندن و خوانش‌ناپذیرشدنِ جهان.

به این معنا، سیمون وِی از خواندنِ جهان سخن می‌گوید و افزون بر آن از عدم‌ خواندن، ابهامی که در برابر هر گونه تفسیر و هرمنوتیک مقاوت می‌کند. از شما می‌خواهم به لحظات عدم‌ خواندن و ابهام خود توجه کنید، وقتی کتابِ جهان از دست شما می‌افتد، چون ناممکنیِ خواندن همان‌قدر به شما ربط دارد که خواندن، و چه‌بسا به همان اندازه یا حتی بیش از آن آموزنده باشد.

فهرست مطالب کتاب

آتش و قصه
میستیریوم بوروکراتیکوم [آیین‌رمزی بوروکراتیک]
تمثیل و ملکوت
چیست این عمل آفرینش؟
گرداب‌ها
به نام چه؟
عید پاک در مصر
در باب دشواریِ خواندن‌
از کتاب تا صفحه‌ی نمایش: ماقبل و مابعدِ کتاب
اپوس آلکمیکوم [کار کیمیاگری]
یاداشتی درباره‌ی متن‌ها
یادداشت‌ها
نمایه