معرفی و دانلود کتاب طراحی پرسش‌های پژوهش: راهنمای پژوهشگران علوم انسانی و ‌اجتماعی

معرفی کتاب طراحی پرسش‌های پژوهش: راهنمای پژوهشگران علوم انسانی و ‌اجتماعی

روش تحقیق از جمله دانش‌هایی‌ست که بی‌شک در پروژه‌های دانشگاهی و علمی خود به آن نیازمند هستید. پاتریک وایت در کتاب طراحی پرسش‌های پژوهش می‌خواهد شما را در روند یافتن پاسخ برای پرسش‌های ویژه‌‌ی پژوهشتان یاری کند؛ چراکه این مرحله یکی از مهم‌ترین و دشوارترین مراحل کار تحقیقی شماست. با خواندن کتاب حاضر بهترین روش تبدیل ایده‌هایتان به پرسش‌هایی دقیق و روشن را می‌آموزید.

درباره‌ی کتاب طراحی پرسش‌های پژوهش

بدیهی است که انواع مختلف پرسش‌ها، نیازمند طیف وسیعی از پاسخ‌ هستند و در این میان، پاسخ به برخی از آن‌ها چالش‌برانگیزتر است. نباید از توجه به این نکته غافل شد که ایده‌پردازی برای یک پژوهش استاندارد قوه‌ی تخیل بالایی می‌طلبد. بنابراین لازم است این ایده‌ها به پرسش‌هایی تبدیل شوند که دقیق و دارای وضوح کافی باشند. در این مسیر داشتن تفکر منطقی و خلاق، کنجکاوی و نظم ذهنی چراغ راه شماست. درواقع اگر به‌طور اصولی با روش طرح پرسش‌هایتان آشنا شوید، بخش بزرگی از کار پژوهش خود را به انجام رسانده‌اید. در کتاب طراحی پرسش‌های پژوهش (Developing Research Questions)، پاتریک وایت (Patrick White) به شما مراحل اصولی این کار را می‌آموزد و می‌توانید از توصیه‌های ملموس و عملی او استفاده کنید.

امروزه کتاب‌های بسیاری به سایر جنبه‌های پژوهش از جمله انواع طرح‌های پژوهشی پرداخته‌اند، بااین‌حال کتاب‌های کمی هستند که به چگونگی طرح پرسش‌های پژوهشی اختصاص داشته باشند. هدف کتاب حاضر این است که خلأ آموزشی موجود در این زمینه را پر کند. البته همان‌طور که گفته شد، در این اثر به چگونگی طراحی پژوهش و جمع‌آوری و تحلیل داده‌ها به طور مفصل اشاره نشده، اما نگارنده سعی دارد با بیان توصیه‌هایی مفید در زمینه‌ی موضوعاتی که کمتر به آن‌ها پرداخته شده، ذهن شما را نسبت به درک مسئله آماده کند.

فصل‌های این کتاب به گونه‌ای تدوین شده‌اند که باید به‌ترتیب مطالعه شوند، اما خواننده می‌تواند بخش‌هایی را که فکر می‌کند با نیازهای پژوهشی او تناسبی ندارند، کنار بگذارد یا بخش‌های خاصی را با تأمل بیشتری بخواند. از جمله مباحثی که در فصول مختلف کتاب خواهید خواند باید به بررسی نقش پرسش‌های پژوهش در فرایند پژوهش اجتماعی، مشکلات فرمی یا محتوایی پرسش‌های پژوهش، اهمیت واقع‌گرا بودن درباره‌ی یک پروژه‌ی پژوهشی و... اشاره کرد.

در پایان باید دانست برای انجام یک پروژه‌ی پژوهشی لازم است به موضوع پژوهش خود علاقه‌ی کافی داشته باشید، اما مراقب باشید این علاقه‌مندی باعث نشود برای اثبات نتیجه‌ای که سودتان در آن است، اغراق کنید. اگرنه این احتمال وجود دارد که نتایج خاصی را نسبت به دیگر یافته‌ها ترجیح دهید. البته تأثیر علاقه‌ی شما در پیش‌بینی نتایج پژوهش غیرقابل‌انکار است، اما بهتر است همواره نسبت به اعمال آن در نتیجه‌گیری‌های پژوهش خود هشیار باشید.

کتاب طراحی پرسش‌های پژوهش از سوی انتشارات مهد پژوهش منتشر شده و هم‌اکنون در دسترس عموم علاقه‌مندان قرار دارد.

نکوداشت‌های کتاب طراحی پرسش‌های پژوهش

• عمق و سودمندی کتاب طراحی پرسش‌های پژوهش آن را به یکی از مفیدترین کتاب‌های پژوهشی تبدیل کرده که تابه‌حال دیده‌ام. (اولیویه راتل - مدرس مطالعات سازمانی)

• این کتاب مطالبی مختصر و کاربردی در مورد چگونگی توسعه‌ی سؤالات پژوهش ارائه می‌دهد و مهم‌تر از آن، چگونگی ارتباط این سؤالات را با ایده‌ها، نظریه‌ها، انواع فرضیه‌ها و نتیجه‌گیری بیان می‌کند. پاتریک وایت فرآیند تحقیق را تجزیه می‌کند تا نشان دهد چگونه سؤالات بر مراحل مربوط به برنامه‌ریزی و اجرای پروژه‌های تحقیقاتی علوم اجتماعی تأثیر می‌گذارند. (هاوارد راموس - در مجله‌ی جامعه‌شناسی کانادا)

• کتاب طراحی پرسش‌های پژوهش برای تحقیقات علوم اجتماعی رویکردی بسیار عملی پیشنهاد می‌کند. (جفری والفورد - در مجله‌ی تحقیقات آموزشی بریتانیا)

• این کتاب منبعی ضروری برای دانشمندان علوم اجتماعی است که پروژه‌های تحقیقاتی خود را در تمام سطوح انجام دهند. (گودریدز)

کتاب طراحی پرسش‌های پژوهش مناسب چه کسانی است؟

مخاطبان اصلی این اثر، دانشجویان و پژوهشگرانی هستند که پروژه‌های پژوهشی خود را در ابعاد کوچک انجام می‌دهند. در گام بعدی، طیف وسیعی از افراد از جمله دانشجویان دوره‌های کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری، متخصصان و پژوهشگران و اساتید حرفه‌ای می‌توانند از اطلاعات کاربردی این اثر بهره ببرند.

در بخشی از کتاب طراحی پرسش‌های پژوهش می‌خوانیم

طراحی پرسش‌های پژوهش خوب ممکن است بسیار دشوار باشد و دانشجویان اغلب ترجیح می‌دهند به پرسش‌ها پاسخ دهند تا اینکه خودشان سوال بپرسند. شاید دلیل این امر آن باشد که بسیاری از برنامه‌های آموزشی بیشتر بر مورد اول تاکید دارند. معمولا تصمیم‌گیری در مورد یک موضوع یا حوزه مورد علاقه بسیار ساده‌تر از ایجاد مجموعه‌ای از پرسش‌های ساختارمند و منسجم است و اگرچه موضوعات و حوزه‌ها می‌توانند نقاط شروع خوبی برای ایجاد ایده‌های پژوهش باشند، اما جهت‌دهی کافی برای انجام پژوهش ارائه نمی‌کنند. دلیل این امر آن است که برعکس پرسش‌ها، این موارد به اندازه کافی تخصصی و ویژه نیستند تا به شما درباره اطلاعاتی که می‌خواهید جمع‌آوری کنید یا نحوه تحلیل شما از آن‌ها کمک کنند.

مساله دیگر نیز این است که هر موضوعی را نمی‌توان به یک پروژه پژوهشی قابل انجام تبدیل کرد و به هر حال، اغلب موضوعات معمولا باید به شکل قابل ملاحظه‌ای محدوتر شوند تا بتوانند پرسش‌های پژوهش‌پذیر ایجاد کنند. بوث و همکاران معتقدند که موضوعاتی که قابلیت خلاصه شدن به چهار یا پنج کلمه را ندارند بسیار گسترده هستند و باید، قبل از آنکه تلاشی برای طراحی پرسش‌های پژوهش انجام شود، بیشتر اصلاح شوند. حرکت از موضوعات و اهداف و مقاصد می‌تواند گام مفیدی به سوی طراحی پرسش‌های پژوهش باشد. در حقیقت، اهداف و مقاصد می‌توانند نسبت به موضوعات، جهت‌دهی بهتری ارائه کنند و به شما کمک کنند تا به این فکر کنید که دقیقا می‌خواهید در مطالعه خود به چه چیزی برسید. اگرچه اهداف و مقاصد یک مطالعه ممکن است به اندازه پرسش‌های پژوهش تخصصی و محدود نباشند، اما می‌توانند در مقایسه با موضوعات یا حوزه‌های مورد علاقه، بهتر به شما در جهت‌دهی پژوهش‌تان کمک کنند.

فهرست مطالب کتاب

مقدمه
چرا باید کتابی راجع به پرسش‌های پژوهش بخوانید؟
مخاطب این کتاب کیست؟
چگونه باید از این کتاب استفاده کنید؟
ساختار کتاب
فصل اول: ایده‌های پژوهشی از کجا می‌آیند؟
کنجکاوی و شگفت‌زدگی: اساس پژوهش
نقش پیشینه: آگاهی از حوزه پژوهش
شروع کار با پیشینه یا پرسش؟
نقطه آغاز و پایان مطالعه
جلوگیری از دوباره‌کاری: منظور از «شکاف» چیست و این شکاف تا چه اندازه باید بزرگ باشد؟
اصالت
اثرگذاری
نقش نظریه
نظریه چیست؟
آزمون نظریه و ایجاد نظریه
محرک‌های کاربردی برای پرسش‌های پژوهش
حوزه سیاست و مشکلات اجتماعی
پژوهش کاربردی
خلاصه
فصل دوم: چه عناصری پرسش پژوهش را تشکیل می‌دهند؟
موضوعات، اهداف و مقاصد پژوهش
شکل پرسش‌های پژوهش و محتوای آن‌ها
مسائل شکلی
پرسش‌های بسیار و دوگانگی‌های اشتباه
پرسش‌های حشوی
مشکلات مربوط به موضوع
پرسش‌های متافیزیکی
پرسش‌های هنجاری
پرسش‌های جمع‌آوری داده
انواع پرسش‌های پژوهش
پرسش‌های توصیفی و توضیحی
پرسش‌های اطلاعاتی: چهار نوع پرسش توصیفی و دو نوع پرسش توضیحی
نوع‌شناسی‌های هدف-محور
توانمندسازی
مقایسه
فرضیه‌ها
فرضیه‌ها چه هستند؟
فرضیه‌ها از کجا می‌آیند؟
فرضیه و طرح پژوهش
خلاصه
فصل سوم: چه عواملی یک پرسش را «پژوهش‌پذیر» می‌کنند؟
«پژوهش‌پذیری» پرسش
محدوده پرسش
اولویت‌بندی
ایجاد سلسله مراتب: پرسش‌های اصلی و فرعی
تعداد پرسش‌های پژوهش
مبحث زبان
اختصار
شفافیت
دقت
جامعه مورد نظر
موقعیت جغرافیایی و پوشش‌دهی
بافت تاریخی
مقایسه‌ها
خلاصه
مبحث منابع پرسش‌ها
بودجه و ملاحظات مالی
هزینه‌های سفر و معیشت
تجهیزات
هزینه‌های پنهان
انتشار پژوهش
آموزش
زمان و منابع انسانی
پرسش‌های پژوهش و منابع
خلاصه
فصل چهارم: پرسش‌ها، روش‌ها و شاخص‌ها
پرسش به عنوان نقاط شروع پژوهش
اول سوال، بعد روش
«سنت‌های» پژوهش
پژوهش مبتنی بر روش و «روش پرستی»
اهمیت طرح پژوهش
طرح پژوهش چیست؟
عملیاتی‌سازی مفاهیم
نمونه‌ای از یک مفهوم در حوزه علوم اجتماعی: طبقه اجتماعی
مفاهیم غیرعملیاتی
خلاصه
فصل پنجم: پاسخ به پرسش‌های پژوهش: ادعاها، شواهد و ضمانت
ساختار استدلال‌ها
ادعاها
واجد صلاحیت کردن ادعاها
داده و شواهد
تفاوت بین شواهد، ادعاها و ضمانت
ضمانت
فرضیه‌های جایگزین (خلاف)
خلاصه
سخن آخر