معرفی و دانلود کتاب لهجه‌ها اهلی نمی‌شوند: تجربه‌ی زندگی میان زبان‌های عربی و انگلیسی

معرفی کتاب لهجه‌ها اهلی نمی‌شوند: تجربه‌ی زندگی میان زبان‌های عربی و انگلیسی

پائولین قلدس و خالد مطاوع در کتاب لهجه‌ها اهلی نمی‌شوند، روایت‌هایی واقعی از تجربه‌ی زندگی میان دو زبان و دو فرهنگ عرب و آمریکایی را با خوانندگان به اشتراک می‌گذارند. این اثر ضمن معرفی چالش‌های زندگی در فضایی بینابینی، به نحوه‌ی استفاده از امکاناتِ زبان دوم در جهت اندیشه‌ورزی‌های نو اشاره می‌کند.

درباره‌ی کتاب لهجه‌ها اهلی نمی‌شوند

دریافت انسان از زندگی به‌واسطه‌ی زبان میسر می‌شود. تثبیت هویت او نیز از طریق زبان شکل می‌‌گیرد. زبان مادری حاوی قطعیت‌هایی است که زبان دوم از آن محروم است. زندگی در بستر زبانی دیگر، علاوه‌بر موانعی که ایجاد می‌کند، امکاناتی جدید نیز ارائه می‌دهد. مهاجری را تصور کنیم که به زبان کشورِ جدید مسلط است و با فرهنگ آن‌ها تا حد زیادی آشنایی دارد، او باز هم می‌تواند به جوک‌هایی بخندد که دیگران می‌خندد؟ آیا پس از گذشت سال‌ها زندگی در آن کشور، به زبان آن‌ها رؤیا می‌بیند؟ با چه زبانی در عمیق‌ترین اندیشه‌های خود زندگی می‌کند؟ کتاب لهجه‌ها اهلی نمی‌شوند (Beyond Memory: An Anthology of Contemporary Arab American Creative Nonfiction) نوشته‌ی پائولین قلدس (Pauline Kaldas) و خالد مطاوع (Khaled Mattawa)، درباره‌ی ناکامی‌های زبانی مهاجران نیست، بلکه درباره‌ی امکاناتی است که از تلاقی دو زبان و دو فرهنگ به دست می‌آید.

امروزه تعامل با زبان‌های دیگر بخش جدایی‌ناپذیر زندگی ما شده؛ بنابراین درکِ مسئله‌ی تفاوت فرهنگ‌ها فقط برای مهاجران مطرح نیست. ما از واژه‌ها و اصطلاحاتی استفاده می‌کنیم که تا چند سال پیش در دایره‌ی لغاتِ روزمره‌یمان وجود نداشته و امروزه به‌نحوی در مکالماتِ ما جا افتاده‌اند که معادل دقیقی برای آن‌ها متصور نمی‌شویم. همان‌طور که جنس و میزان ارتباط افراد با زبان اولشان تنوع چشمگیری دارد، تجربه‌ی سفر میان زبان‌ها را نیز نمی‌توان به یادگیری واژگان یا دستور زبان و یا حتی آشنایی با فرهنگ تقلیل داد.

در کتاب لهجه‌ها اهلی نمی‌شوند، نویسندگان عرب – آمریکایی‌تبار تجربه‌ی زیسته‌ی خود را بین دو زبان و دو فرهنگ با مخاطب به اشتراک می‌گذارند. در این کتاب ده روایتِ واقعی از زبان ده نویسنده، درخصوص تجربه‌ی زبانی آن‌ها در فرایند نوشتن، خواندن و سخن گفتن را خواهیم خواند که دید ما را نسبت به چالش زندگی در بستری با بیش از یک چشم‌انداز سیاسی و فرهنگی وسعت می‌دهد.

پس از مهاجرت به سرزمینی با زبانی متفاوت، انسان از مرحله‌ی زبان‌آموزی می‌گذرد و به مرحله‌ی زندگی در زبان وارد می‌شود. او در این دوران ابهام‌های زبانی زیادی را تجربه می‌کند که راه‌های متفاوتی برای رویارویی با آن دارد. یا می‌تواند این ابهام را پس بزند و به قطعیت نوستالژی‌گونه‌ی زبان مادری چنگ بزند، یا می‌تواند چنان در زبان دوم غرق شود که تمام‌وکمال آن را بپذیرد. راه سومی وجود دارد که انسان‌های آگاه‌تر آن را برمی‌گزینند و آن زندگی در فضایی بینابینی است. آن‌ها آگاهانه بیرون از هر دو جهان زبانی ایستاده‌اند و از فرصتِ اندیشه‌ورزی و خیال‌پردازی در فضایی ابهام‌گونه که عدم قطعیت ویژگی بارز آن است، سود می‌برند. این انسان‌ها با رها کردن خود در تلاطم عواطف و احساسات جدید و ناآشنا، بند از پای اندیشه و خیال باز می‌کنند. این شناور بودن در زبان و فرهنگ، برای بعضی آزاردهنده و برای برخی دری است که به روی آگاهی جدید باز می‌شود. ساده نبودنِ سروکار داشتن با زبان، انکارنشدنی است. ابتدا باید خود را بشناسیم که اهل کوچ و گشت‌وگذار در فضاهای جدید زبانی هستیم یا خیر و پس از آن باید بدانیم به کدام پس‌کوچه‌ها سر بزنیم و از کدام امکاناتِ زبانی استفاده کنیم، به‌نحوی که خود را گم نکنیم.

ناداستان‌های کتاب لهجه‌ها اهلی نمی‌شوند هرکدام لحن و سبک و سیاقی مخصوص به خود دارند که همین نکته نشان‌دهنده‌ی زاویه‌دید و بینش جدیدی است که هریک از این نویسندگانِ دوملیتی را از یکدیگر متمایز کرده است. در این کتاب ما با مفاهیمی مانند نژاد، وطن، خانواده، غربت و... از نزدیک و به دور از شنیده‌های تکراری مواجه می‌شویم و به معنایی جدید در هر یک از این واژه‌ها دست می‌یابیم. نویسندگان عرب‌آمریکایی از تجربیات زندگی در فضایی بینابینی میان دو زبان و فرهنگ سود جسته‌اند تا چالش‌های زندگی آمریکایی و همچنین امکانات آن را پیش چشم خوانندگان قرار دهند. این کتاب جلد دوم از مجموعه‌ی زندگی میان زبان‌هاست.

انتشارات اطراف این کتاب را با ترجمه‌ی بتول فیروزان منتشر کرده است.

درباره‌ی مجموعه‌ی زندگی میان زبان‌ها

انتشارات اطراف با در نظر گرفتن مسئله‌ی زبان و اهمیت کاربردهای آن، به آثاری توجه نشان داده است که نویسندگان آن‌ها در بستری با دو زبان و دو فرهنگ زندگی و مواجهه‌ی آگاهانه با امکانات جدید زبانی را تجربه کرده‌اند. اولین جلد مجموعه‌ی زندگی میان زبان‌ها «ارواح ملیت ندارند» نام دارد. کتاب‌های این مجموعه، چالش‌های زندگی در فضای بینافرهنگی را در قالب روایت‌های شخصی، خاطرات، جستارها و تأملات بیان می‌کند. مخاطبان این مجموعه کسانی هستند که در معرض تفاوت‌های زبانی و فرهنگی قرار دارند، کسانی مثل مهاجران، زبان‌شناسان، مترجمان و همچنین تمام کسانی که با فضای مجازی در ارتباطند.

نکوداشت‌های کتاب لهجه‌ها اهلی نمی‌شوند

• پائولین قلدس و خالد مطاوع با ارائه‌ی روایت‌های غیرداستانی و خلاقانه‌، ادبیات عرب‌آمریکایی را به‌عنوان بخشی جدایی‌ناپذیر از تجربه‌ی فراملیِ آمریکا معرفی می‌کنند. (Carol W.N. Fadda)

• این اثر طیفی متنوع از صداهای جسورانه و زنده‌ی عرب‌آمریکایی را ارائه می‌دهد. این ناداستان‌ها باهم سهم مهمی از نظر تنوع و عمق در ادبیات مدرن ایفا می‌کنند. (دیانا ابوجابر)

• نویسندگانِ روایت‌های کتاب، به‌عنوان کسانی که هم در کشور خود و هم در کشور میزبان بیگانه‌اند، توصیف عمیقی برای پیچیده‌ترین و صمیمی‌ترین لحظات زندگی خود به‌دست می‌دهند. (دالیا گوما)

کتاب لهجه‌ها اهلی نمی‌شوند برای چه کسانی مناسب است؟

کسانی که در بستر زبان دوم زندگی می‌کنند و همچنین افرادی که به تجارب جدید و بینافرهنگی علاقه‌مندند، از خواندن این کتاب لذت خواهند برد. علاقه‌مندان به جستار دیگر مخاطبان کتاب حاضر هستند.

در بخشی از کتاب لهجه‌ها اهلی نمی‌شوند: تجربه‌ی زندگی میان زبان‌های عربی و انگلیسی می‌خوانیم

زنی تو را به خانه‌ی بازسازی‌شده‌اش‌ دعوت می‌کند و همه‌ی‌ این‌ها را برایت توضیح می‌دهد، چون تو او نیستی. چیزی به هم متصل‌تان نمی‌کند، جز خونی آمیخته به لجاجت و سرسختی؛ خونی که در تو رقیق شده چون هویت فلسطینی‌ نصفه‌نیمه‌ات با هویتِ آمریکاییِ‌ ناموروثی‌ات ترکیب شده. تو می‌توانی به همه‌ی این‌ها شهادت بدهی، چون تو او نیستی، تو عهد تمیمی نیستی، تو یکی از آن فلسطینی‌های ربوده‌شده در دل شب نیستی. گرچه شهادت‌نامه‌ات هیچ‌گاه در جریان اصلی تاریخ ثبت نمی‌شود اما بالاخره تاریخ است. و چنانچه تو ناپدید شوی، دست‌کم جنازه‌ و کشوری برای سوگواری هست. اما هیچ‌ استعاره‌ای قابلیت بیان این درماندگی تحمیلی را ندارد، چرا که مردم فلسطین همیشه زندانی‌اند، همین‌جا در خانه‌ی خود.

حالا که تاریخ‌های چندگانه و بخش‌های به‌اجبار حذف‌شده‌ی تاریخت را فهمیده‌ای، حالا که فهمیده‌ای چرا به سرزمینی که اجدادت آن را از جنسِ دلتنگی ساخته‌اند چنین اشتیاق و عشقی داری، سفرت را در یافا، شهری در ساحل دریای مدیترانه، به پایان می‌رسانی. برهنه می‌شوی و برای اولین و احتمالاً آخرین بار به آب دریا تن می‌زنی. چشم‌هایت را می‌بندی و سکوت در برت می‌گیرد. سکوتی سنگین، اما نه غریب. آب‌هایی که دیگر از آن تو نیستند بدنت و تمام غربتش را در آغوش می‌کشند و تمام تاریخ از جلوی چشمت عبور می‌کند: شبح لبخند پدربزرگت که چون غروب آفتاب کمرنگ می‌شود؛ شبح مراسم تعمید مادربزرگت در قدس و سنگینی حضور همه‌ی اعضای خانواده و شبح همگی‌شان که نشد این‌جا زندگی کنند.

کارت که تمام شود، به کشورت باز خواهی ‌گشت. به دیپلماسی غربی پناه می‌بری و دیپلماسی غربی ناامیدت خواهد کرد. دوباره و چندباره. هیچ زبان و کلمه‌ای نیست که این تروما را برایت فهمیدنی و پذیرفتنی کند.

فهرست مطالب کتاب

سخن ناشر
یادداشت مترجم
شدت پریشانی‌ات چقدر است؟
در آغوش جاده
آنها هنوز کلید خانه‌یشان را دارند
راهم را که گم می‌کنم...
اوهام تسلی‌بخش
استعمار خیال
بابا و پونتیاک
صدای آواره
مناسک بازگشت
فراموش کرده بودم چقدر کوچک است
فهرست اسامی خاص